Dorivor moddalarni biologiksamaradorligini in vitro usulida aniqlash

in vitro usulida dorivor moddalarni biologik samaradorligini suyuqlikga o‘tish tezligi orqali o‘rganiladi.

Dori moddani tarkibidagi ta’sir etuvchi moddani suyuqlikka ajralish tezligini o‘rganish. Har qanday dori moddasiga ajralish tezligini o‘rganish lozim.

Dorivor moddalarni biologik ta’sirchanligini in vivo usulida aniqlash

in vivo usulida hayvon organizmlarida va to‘qimalarida olib boriladi. It, mushuk, sichqon, kalamushlarda olib boriladi. Hayvon og‘irligiga nisbatan / 1kg massa / olib boriladi.

Bizning mamlakatimizda biologik samaradorlik faqat hayvonlarda olib boriladi. Odam tanasidan dorivor modda qanday yo‘l bilan chiqib ketsa xuddi shunday yo‘l bilan chiqadigan hayvon tanlab olinadi.

Masalan kuchuk, dengiz cho‘chqasi, quen kabi hayvonlarni bir xil og‘irlik va eshiga qarab tanlab olinadi va bir xil sharoitda saqlanadi.

Hayvonlarga yuboriladigan dori miqdori toksik dozasida 10 dan 20% tashkil qiladi. Tabletka va qattiq dori turlari maydalanib so‘ngra zond erdamida hayvon og‘zidan yuboriladi, quenlarga esa tabletkalar butunligicha beriladi.

Teri ostiga yuboriladigan hamma aseptik sharoitlar bilan qilinadi. Qon 1 ml atrofida quruq probirkalarga solinadi. Qonning zardobini sentri-fugada ajratiladi.

Ta’sir qiluvchi moddani eki uning parchalanishidan hosil bo‘lgan moddani miqdorini turli-tuman fizik-kimeviy usul bilan aniqlanadi.

Bu usullar aniq, sezgir va ma’lum xususiyatlarga ega bo‘lishi kerak.

Biologik samaradorlik farmakopeya usuli bo‘yicha aniqlansa dorining foydalanilishiga qarab tananing turli a’zolarida olib boriladi.

Biologik samaradorlik xulosalarini jadvalga yig‘ib buning asosida esa grafik tuziladi: biologik suyuqlikdagi dorivor modda miqdori bilan uning ta’sir qilish vaqti orasidagi bog‘liqlikni ko‘rsatuvchi bu grafikni farmakokinetik egrilik deyiladi (rasm 1).