Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti




Download 441,5 Kb.
bet1/9
Sana24.03.2017
Hajmi441,5 Kb.
#1974
  1   2   3   4   5   6   7   8   9

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QISHLOQ VA SUV XO‘JALIGI VAZIRLIGI

TOSHKENT IRRIGATSIYA VA MELIORATSIYA INSTITUTI


«Ekologiya va suv resurslarini boshqarish» kafedrasi


«Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti» fanidan mustaqil ishlarini bajarish bo‘yicha

METODIK KO‘RSATMA

Toshkent-2012 yil.
Mustaqillik - davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir.
Vazir (arab. - yuk koʻtaruvchi) - oʻrta asrlarda Yaqin va Oʻrta Sharq davlatlarida, shu jumladan Oʻrta Osiyo xonliklarida hukumat idorasi yoki kengashi (devon) boshligʻi. V. lar vaziri aʼzam rahbarligida davlatni idora etish vazifalari bilan shugʻullangan. V.
Respublika (lot. respublica, res - ish va publicus - ijtimoiy, umumxalq) - davlat boshqaruvi shakli, unda bar cha davlat hokimiyati organlari saylab qoʻyiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar esa shaxsiy va siyosiy huquqlarga ega boʻladilar.

Ushbu Metodik ko‘rsatma institut ilmiy-metodik Kengashining “2” dekabr 2011 yilda bo‘lib o‘tgan 3 – sonli majlisida ko‘rib chiqildi va chop etishga tavsiya etildi.

Metodik ko’rsatmada “Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti” fanidan ish dasturiga kiritilgan mustaqil ishlarini bajarish bo‘yicha ko‘rsatma keltirilgan.

Metodik ko‘rsatma 5650400 «Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti», 5650800 «Suv resurslari va suvdan foydalanish», 5650200 «Suv xo‘jaligi va melioratsiya», 5850300 «Ekologiya va atrof muhit muhofazasi», 5140900 kasb ta’limlari «Suv xo‘jaligi va melioratsiya», 5521800 «Avtomatlashtirish va boshqaruv» bakalavr yo‘nalishlarida ta’lim olayotgan talabalar uchun mo‘ljallangan.

Suv, vodorod oksid, H2O - vodorod (11,19%) va kislorod (88,81%)dan iborat eng sodda kimyoviy birikma. S. rangsiz, hidsiz suyuqlik (qalin qatlamda zangori rangli). Mol. m. 18,0160. Yerning geologik tuzilishi tarixi va unda xayotning paydo boʻlishi, fizik va kimyoviy muhit, iqlim va obxavoning shakllanishida S.




Tuzuvchilar:

I.M.Maxmudova, dots.

M.N. Abduqodirova, ass.

Taqrizchi:

E.I.Chembarisov professor.

© Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti, 2012 yil.

Toshkent - Markaziy Osiyoning eng yirik qadimiy shaharlaridan biri - O‘zbekiston Respublikasining poytaxtidir. Oʻrta Osiyoning yirik sanoat-transport chorraxasi va madaniyat markazlaridan biri. Mamlakatning shimoli-sharqiy qismida, Tyanshan togʻlari etaklarida, 440–480 m teppalikda, Chirchiq daryosi vodiysida joylashgan.



KIRISH

Ushbu metodik ko‘rsatma ''Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti'' fanidan mustaqil ishlarini bajarish bo‘yicha o‘quv dastur va ishchi o‘quv dasturiga asoslanib 5650400 «Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti», 5650800 «Suv resurslari va suvdan foydalanish», 5650200 «Suv xo‘jaligi va melioratsiya» 5850300 «Ekologiya va atrof muhit muhofazasi», 5140900 kasb ta’limlari «Suv xo‘jaligi va melioratsiya», 5521800 «Avtomatlashtirish va boshqaruv» bakalavr yo‘nalishlari talabalariga mo‘ljallangan.
Dastur - 1) biron-bir faoliyat, ishning mazmuni va rejasi; 2) siyosiy partiyalar, tashkilotlar, alohida arboblar faoliyatining asosiy qoidalari va maqsadlari bayoni; 3) oʻquv fani mazmunining qisqacha izohi; 4) teatr, konsertlar va b.

Mustaqil ishlarning asosiy maqsadi yuqorida qayd etilgan yo‘nalishlar bo‘yicha ta’lim olayotgan talabalarning fanni o‘rganishda olingan bilimni qo‘shimcha mustaqil ishlarga kiritilgan mavzular bilan mustahkamlash. Bunga erishish uchun talaba o‘qituvchi bergan mavzuni tavsiya etilgan adabiyotdan mustaqil o‘rganadi va kurs loyihasini bajaradi.

Adabiyot (arab. - adab so‘zining ko‘pligi) - 1. Fan va amaliyotning biror sohasidagi yutuqlarni umumlashtiruvchi asarlar majmui (texnikaviy A., qishloq xo‘jaligi A.i, siyosiy A. va boshqalar). 2. San’atning bir turi (badiiy A. deb ham ataladi)
Buning natijasida talabaga adabiyot bilan ishlash malakasi oshadi va mustaqil fikrlash ko‘nikmasi hosil bo‘ladi.



Asosiy qism.

Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari.

«Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti» yo‘nalishi

  1. Suv manbaini topish va tanlash.

  2. «Suv va suvdan foydalanish» qonuni bilan tanishish.

  3. Ichimlik –xo‘jalik maqsadlarida foydalanish asosiy manbalari (QMQ 2.04.02-97 va GOST 17.1.3-03-77 ga asosan).

  4. Sanitariya nazorat zonasini ahamiyati va o‘lchamlarini aniqlash.

  5. Yer osti suvlari hisobiga suv ta’minoti sxemasini tanlash.

  6. Yer osti manbasidan suv olish inshooti hisobini bajarish.

  7. Quduq filtrining turini QMQ 2.04.02-97 ga binoan tanlash.

  8. Suv olish inshooti (quvurli quduq) qirqimini tuzish.

  9. Suv ta’minoti sxemasiga bog‘liq holda birinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  10. Suvni tashish va tarqatish. Vodoprovod tarmog‘ini trassalash. Halqasimon tarmog‘ini afzalligi.

  11. Quvur diametrini aniqlash asoslari, usullari.

  12. Quvur uzunligi bo‘yicha bosim isrofi qiymatini aniqlash usullari.

  13. Halqasimon tarmog‘ini gidravlik hisobini bajarish usullari.

  14. Erkin bosim tushunchasi. Minimal erkin bosim qiymatini QMQ ga binoan.

  15. Gidravlik hisob natijasiga asoslanib tugunlardagi erkin bosim qiymatlarini aniqlash.

  16. Tarmoq bo‘yicha p’ezometrik sathlarni chizish, bosimli suv minorasi balandligini aniqlash.
    Minora (arab. - mayoq) - gorizontal (eni) oʻlchamiga nisbatan vertikal (tik) oʻlchami ortiq boʻlgan baland in-shoot. M.lar aylana, koʻp qirrali yoki toʻrtburchak shaklida barpo qilinib, yuqoriga tomon ingichkalashib boradi.


  17. Ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  18. Halqasimon tarmoqning bir vaqtning o‘zida maksimal-xo‘jalikga va yong‘in o‘chirish uchun suv berish holati gidravlik hisobini Lobachev usuli bo‘yicha kompyuterda bajarish.

  19. Kontrrezervuarli suv berish sxemasini tanlash shartlari, o‘ziga hosligi.

  20. Kontrrezervuarli suv berish sxemasini gidravlik hisobini bajarish holatlari.

  21. Kontrrezervuarli suv berish sxemasi uchun gidravlik hisobi natijasida p’ezometrik sathlarni ko‘rish va bosimli suv minorasi balandligini aniqlash.

  22. Gidravlik hisob natijalaridan foydalanib kontrrezervuarli suv berish sxemasi uchun ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  23. Suv tashish quvurlar turlari, qo‘llanish shartlari.

  24. Suv ta’minoti tizimini balandlik sxemasini tuzish.

  25. Ichimlik suv sifatiga talablar O’zDst 950:2000 bilan tanishish.

  26. Suv ta’minoti tizimlarini suv manbasi turiga, suvni sifatiga bog’liq holda tanlash.

  27. Yer usti suvlari hisobiga suv ta’minoti sxemasini tanlash.

  28. Yer usti suvlarini olish inshootlari turlari.

  29. O‘zan turidagi suv olish inshooti tuzilishi va qo‘llash shartlari.

  30. O‘zan turidagi suv olish inshooti hisobini bajarish.

  31. Yer usti suvlari hisobiga suv ta’minoti tizimida birinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  32. Suv ta’minoti tizimini moslashtiruvchi inshootlar turlari, tanlash shartlari.

  33. Bosimli suv minorasi va toza suv rezervuarini moslashtiruvchi hajmini jadval usulida aniqlash.

  34. Bosimli suv minorasining asosiy jihozlari.

  35. Toza suv rezervuarlari turlari, tuzilishi, jihozlari.

  36. Toza suv rezervuarining hajmini aniqlash va na’munaviy rezervuarlar tanlash.

  37. Pnevmonasos qurilmani tuzilishi, qo‘llash shartlari.

  38. Vodoprovod tarmoqda qo‘llaniladigan quvurlar ularning ulanishi va jihozlanishi.

  39. Ichki vodoprovod, vazifasi, tuzilishi.

  40. Ichki vodoprovod hisobi.

  41. Guruhlashtirilgan vodoprovodlarni ko‘rish zaruriyati.

  42. Guruhlashtirilgan vodoprovodlar tizimining inshootlari.

  43. Guruhlashtirilgan vodoprovodlar hisobi.

  44. Respublikada faoliyat ko‘rsatadigan guruhlashtirilgan vodoprovodlar.

  45. Suv iste’moli grafiklariga asoslanib vodoprovod ish rejimini aniqlash.

  46. Suv iste’moli grafiklarini tuzishdan maqsad. Ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasini ish vaqtini aniqlash.

  47. Suv ta’minoti tizimini hisobiy suv sarfini aniqlash usullari.

  48. Suv tashish quvurlarni va vodoprovod tarmog‘ini ekspluatatsiya qilish.

  49. Vodoprovod tarmog‘ida qo‘llaniladigan quvurlarni korroziyadan himoyalash usullari.

  50. Vodoprovod tarmog‘ini sinash va ekspluatatsiya qabul qilish.

  51. Vodoprovod nasos stantsiyalari, vazifalari va turlari.

  52. Korxonalar suv ta’minoti tizimi.

  53. To‘g‘ri va aylanma suv ta’minoti tizimi.

  54. Yaylovlar suv ta’minoti vazifalari va tizimlari.

  55. Yaylovlar suv ta’minoti tizimi uchun hisobiy suv sarfini aniqlash.

  56. Yaylovlarda sug‘orish punktini tashkil qilish. Sug‘orish radiusi tushunchasi va aniqlash usullari.

  57. Suvsiz va kam suvli hududlarni suv bilan ta’minlash asosiy manbalari.

58. Suv ta’minoti tizimini qurilish narxini aniqlash.

59. Suv ta’minoti tizimini ekspluatatsiya xarajatlarini aniqlash.



60. Suv ta’minoti tizimini texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarini aniqlash.

«Suv resurslari va suvdan foydalanish» yo‘nalishi

  1. Suv manbaini topish va tanlash.

  2. «Suv va suvdan foydalanish» qonuni bilan tanishish.

  3. Ichimlik –xo‘jalik maqsadlarida foydalanish asosiy manbalari (QMQ 2.04.02-97 va GOST 17.1.3-03-77 ga asosan).

  4. Sanitariya nazorat zonasini ahamiyati va o‘lchamlarini aniqlash.

  5. Yer osti suvlari hisobiga suv ta’minoti sxemasini tanlash.

  6. Yer osti manbasidan suv olish inshooti hisobini bajarish.

  7. Quduq filtrining turini QMQ 2.04.02-97 ga binoan tanlash.

  8. Suv olish inshooti (quvurli quduq) qirqimini tuzish.

  9. Suv ta’minoti sxemasiga bog‘liq holda birinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  10. Suvni tashish va tarqatish. Vodoprovod tarmog‘ini trassalash. Halqasimon tarmog‘ini afzalligi.

  11. Quvur diametrini aniqlash asoslari, usullari.

  12. Quvur uzunligi bo‘yicha bosim isrofi qiymatini aniqlash usullari.

  13. Halqasimon tarmog‘ini gidravlik hisobini bajarish usullari.

  14. Erkin bosim tushunchasi. Minimal erkin bosim qiymatini QMQ ga binoan.

  15. Gidravlik hisob natijasiga asoslanib tugunlardagi erkin bosim qiymatlarini aniqlash.

  16. Tarmoq bo‘yicha p’ezometrik sathlarni chizish, bosimli suv minorasi balandligini aniqlash.

  17. Ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  18. Halqasimon tarmoqning bir vaqtning o‘zida maksimal-xo‘jalikga va yong‘in o‘chirish uchun suv berish holati gidravlik hisobini Lobachev usuli bo‘yicha kompyuterda bajarish.

  19. Kontrrezervuarli suv berish sxemasini tanlash shartlari, o‘ziga xosligi.

  20. Kontrrezervuarli suv berish sxemasini gidravlik hisobini bajarish holatlari.

  21. Kontrrezervuarli suv berish sxemasi uchun gidravlik hisobi natijasida p’ezometrik sathlarni ko‘rish va bosimli suv minorasi balandligini aniqlash.

  22. Gidravlik hisob natijalaridan foydalanib kontrrezervuarli suv berish sxemasi uchun ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  23. Suv tashish quvurlar turlari, qo‘llanish shartlari.

  24. Suv ta’minoti tizimini balandlik sxemasini tuzish.

  25. Ichimlik suv sifatiga talablar O‘zDst 950:2000 bilan tanishish.

  26. Suv ta’minoti tizimlarini suv manbasi turiga, suvni sifatiga bog‘liq holda tanlash.

  27. Yer usti suvlari hisobiga suv ta’minoti sxemasini tanlash.

  28. Yer usti suvlarini olish inshootlari turlari.

  29. O‘zan turidagi suv olish inshooti tuzilishi va qo‘llash shartlari.

  30. O‘zan turidagi suv olish inshooti hisobini bajarish.

  31. Yer usti suvlari hisobiga suv ta’minoti tizimida birinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  32. Suv ta’minoti tizimini moslashtiruvchi inshootlar turlari, tanlash shartlari.

  33. Suv iste’moli grafiklariga asoslanib vodoprovod ish rejimini aniqlash.

  34. Suv iste’moli grafiklarini tuzishdan maqsad. Ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasini ish vaqtini aniqlash.

  35. Suv ta’minoti tizimini hisobiy suv sarfini aniqlash usullari.

  36. Yaylovlar suv ta’minoti vazifalari va tizimlari.

  37. Yaylovlar suv ta’minoti tizimi uchun hisobiy suv sarfini aniqlash.

  38. Yaylovlarda sug‘orish punktini tashkil qilish. Sug’orish radiusi tushunchasi va aniqlash usullari.

  39. Suvsiz va kam suvli xududlarni suv bilan ta’minlash asosiy manbalari.

  40. Suv ta’minoti tizimini qurilish narxini aniqlash.

  41. Suv ta’minoti tizimini ekspluatatsiya xarajatlarini aniqlash.

  42. Suv ta’minoti tizimini texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarini aniqlash.


«Suv xo‘jaligi va melioratsiya» ,«Ekologiya va atrof muhit muhofazasi», yo‘nalishlari

  1. Suv manbaini topish va tanlash.

  2. «Suv va suvdan foydalanish» qonuni bilan tanishish.

  3. Ichimlik –xo‘jalik maqsadlarida foydalanish asosiy manbalari (QMQ 2.04.02-97 va GOST 17.1.3-03-77 ga asosan).

  4. Sanitariya nazorat zonasini ahamiyati va o‘lchamlarini aniqlash.

  5. Yer osti suvlari hisobiga suv ta’minoti sxemasini tanlash.

  6. Yer osti manbasidan suv olish inshooti hisobini bajarish.

  7. Quduq filtrining turini QMQ 2.04.02-97 ga binoan tanlash.

  8. Suv olish inshooti (quvurli quduq) qirqimini tuzish.

  9. Suv ta’minoti sxemasiga bog‘liq holda birinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  10. Suvni tashish va tarqatish. Vodoprovod tarmog‘ini trassalash. Halqasimon tarmog‘ini afzalligi.

  11. Quvur diametrini aniqlash asoslari, usullari.

  12. Quvur uzunligi bo‘yicha bosim isrofi qiymatini aniqlash usullari.

  13. Halqasimon tarmog‘ini gidravlik hisobini bajarish usullari.

  14. Erkin bosim tushunchasi. Minimal erkin bosim qiymatini QMQ ga binoan.

  15. Gidravlik hisob natijasiga asoslanib tugunlardagi erkin bosim qiymatlarini aniqlash.

  16. Tarmoq bo‘yicha p’ezometrik sathlarni chizish, bosimli suv minorasi balandligini aniqlash.

  17. Ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  18. Halqasimon tarmoqning bir vaqtning o‘zida maksimal-xo‘jalikga va yong‘in o‘chirish uchun suv berish holati gidravlik hisobini Lobachev usuli bo‘yicha kompyuterda bajarish.

  19. Kontrrezervuarli suv berish sxemasini tanlash shartlari, o‘ziga xosligi.

  20. Kontrrezervuarli suv berish sxemasini gidravlik hisobini bajarish holatlari.

  21. Kontrrezervuarli suv berish sxemasi uchun gidravlik hisobi natijasida p’ezometrik sathlarni ko‘rish va bosimli suv minorasi balandligini aniqlash.

  22. Gidravlik hisob natijalaridan foydalanib kontrrezervuarli suv berish sxemasi uchun ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  23. Suv tashish quvurlar turlari, qo‘llanish shartlari.

  24. Suv ta’minoti tizimini balandlik sxemasini tuzish.

  25. Ichimlik suv sifatiga talablar O‘zDst 950:2000 bilan tanishish.

  26. Asosiy suvni tozalash jarayonida foydalanadigan reagent turlari.

  27. Gorizontal, vertikal tindirgich, muallaq cho‘kindili tindirgichlar. Ish jarayoni, qo‘llash shartlari.

  28. Suvni filtrlash usullari. Tezkor filtr tuzilishi, ish jarayoni, qo’llash shartlari.

  29. Sekin filtr, tuzilishi qo‘llash sharti.

  30. Suvni zararsizlantirish usullari.

  31. Yer usti suvlari hisobiga suv ta’minoti sxemasini tanlash.

  32. Bosimli suv minorasi va toza suv rezervuarini moslashtiruvchi hajmini jadval usulida aniqlash.

  33. Suv iste’moli grafiklarini tuzishdan maqsad. Ikkinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasini ish vaqtini aniqlash

  34. Yaylovlar suv ta’minoti vazifalari va tizimlari.

  35. Yaylovlar suv ta’minoti tizimi uchun hisobiy suv sarfini aniqlash.

  36. Yaylovlarda sug‘orish punktini tashkil qilish. Sug‘orish radiusi tushunchasi va aniqlash usullari.

  37. Suvsiz va kam suvli hududlarni suv bilan ta’minlash asosiy manbalari.

  38. Suv ta’minoti tizimini qurilish narxini aniqlash.

  39. Suv ta’minoti tizimini ekspluatatsiya xarajatlarini aniqlash.

  40. Suv ta’minoti tizimini texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarini aniqlash.


Kasb ta’limlari «Suv xo‘jaligi va melioratsiya», «Avtomatlashtirish va boshqaruv» yo‘nalishlari

  1. Suv manbaini topish va tanlash.

  2. «Suv va suvdan foydalanish» qonuni bilan tanishish.

  3. Ichimlik –xo‘jalik maqsadlarida foydalanish asosiy manbalari (QMQ 2.04.02-97 va GOST 17.1.3-03-77 ga asosan).

  4. Sanitariya nazorat zonasini ahamiyati va o‘lchamlarini aniqlash.

  5. Yer osti suvlari hisobiga suv ta’minoti sxemasini tanlash.

  6. Yer osti manbasidan suv olish inshooti hisobini bajarish.

  7. Quduq filtrining turini QMQ 2.04.02-97 ga binoan tanlash.

  8. Suv olish inshooti (quvurli quduq) qirqimini tuzish.

  9. Suv ta’minoti sxemasiga bog‘liq holda birinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  10. Quvur diametrini aniqlash asoslari, usullari.

  11. Quvur uzunligi bo‘yicha bosim isrofi qiymatini aniqlash usullari.

  12. Halqasimon tarmog‘ini gidravlik hisobini bajarish usullari.

  13. Erkin bosim tushunchasi. Minimal erkin bosim qiymatini QMQ ga binoan.

  14. Gidravlik hisob natijasiga asoslanib tugunlardagi erkin bosim qiymatlarini aniqlash.

  15. Suv tashish quvurlar turlari, qo‘llanish shartlari.

  16. Suvni tozalash usullarini tanlash.

  17. Suvni tiniqlashtirish. Koagulyatsiya jarayoni qonuniyati.

  18. Asosiy suvni tozalash jarayonida foydalanadigan reagent turlari.

  19. Gorizontal, vertikal tindirgich, muallaq cho’kindili tindirgichlar. Ish jarayoni, qo‘llash shartlari.

  20. Suvni filtrlash usullari. Tezkor filtr tuzilishi, ish jarayoni, qo‘llash shartlari.

  21. Sekin filtr, tuzilishi qo‘llash sharti.

  22. Suvni zararsizlantirish usullari.

  23. Suv ta’minoti tizimlarini suv manbasi turiga, suvni sifatiga bog‘liq holda tanlash.

  24. Yer usti suvlari hisobiga suv ta’minoti sxemasini tanlash.

  25. Yer usti suvlarini olish inshootlari turlari.

  26. O‘zan turidagi suv olish inshooti tuzilishi va qo‘llash shartlari.

  27. O‘zan turidagi suv olish inshooti hisobini bajarish.

  28. Yer usti suvlari hisobiga suv ta’minoti tizimida birinchi suvni ko‘tarish nasos stantsiyasi uchun nasos tanlash.

  29. Suv ta’minoti tizimini moslashtiruvchi inshootlar turlari, tanlash shartlari.

  30. Bosimli suv minorasi va toza suv rezervuarini moslashtiruvchi hajmini jadval usulida aniqlash.

  31. Yaylovlar suv ta’minoti vazifalari va tizimlari.


Mustaqil ishni bajarish uchun talabaga beriladigan tavsiyalar.

Halqasimon vodoprovod tarmog‘ining hisobi namunasi.

Quyidagi yo‘lak rezervuarli sxema bo‘yicha maksimal – xo‘jalik suv iste’moli holati hamda unga o‘t o‘chirish maqsadlarida beriladigan suv sarfi qo‘shib yuborilgan holatlar uchun tarmoq hisobi va kontrrezervuarli sxema bo‘yicha uch holat uchun hisob namunasi keltiriladi.
Tarmoqni trassalash.

1-rasmda aholi punkti bosh rejasi keltirilgan.

Aholi - Yer yuzida yoki uning muayyan hududi, qitʼa, mamlakat, tuman, shaharida istiqomat qiluvchi odam (inson) lar majmui. Aholini tadqiq etish bilan maxsus fan - Demografiya shugʻullanadi.aholi oʻrtasida sodir boʻlayotgan jarayonlar biologik, geografik, ijtimoiy-iqtisodiy omillar taʼsirining natijasidir.
Tarmoq ko‘chalar bo‘ylab binolar asosidan 5-6 m uzoqlikda o‘tkaziladi. Tarmoq halqasimon (kamida 2ta halqa) shaklida trassalanadi. Aholi punktining uzoq chekka qismlarida joylashgan alohida obyekt va uylar uchun maxsus haxobchalar ko‘zda tutiladi.

Hisob bo‘laklarining uzunligi 700-800 metrdan oshmasligi maqsadga muvofiqdir. Tugunlar quvurlar kesishgan joylarda va tarmoq bo‘laklari uzunligi hisobidagidan oshadigan nuqtalarda belgilanadi. Tarmoq trassalanib bo‘lingandan so‘ng tugun va masofalar sxemasi chiziladi (1-rasm).
1-расм

1-Rasm Aholi punktining bosh plani va vodoprovod tarmog‘ini trassalash. Ilova



Yo‘ldosh va tugun suv sarflarni aniqlash.

Tarmoq hisobi mukammal – xo‘jalik suv iste’moli holati uchun bajariladi.

Maksimal suv iste’moli soatidagi umumiy suvning sarfi.
Qmaks = qт.т qalohida

bunda:


qт.т – teng tarqalgan suv sarfi, l/s:

qalohida – alohida olinuvchi suv sarfi, l/s:

tarmoqning har – bir metr uzunligidan olinuvchi solishtirma suv sarfi

l/s.

bunda:


vodoprovod tarmog‘ining umumiy uzunligi. Bunga alohida joylashgan uylarga boruvchi shoxobchalar uzunligi ham kiradi.

qт.т = qaholi qsug’or


qaholi – maksimal suv iste’moli soatidagi kommunal – maishiy soha uchun talab etiladigan suv sarfi,

qsug’or – shu soatda ko‘cha va ko‘kalamzorlarni sug‘orish uchun talab etiladigan suv sarfi

qtt= 18,13 20,51 = 38,64 l/s

qsol= 38,64/4680 = 0,00825 l/s p.m.


Tarmoqning har bir bo‘lagi uzunligi bo‘ylab olinuvchi yo‘ldosh suv sarfi quyidagicha aniqlanadi.

qyo’l=qsol* li ;

masalan:

q1-2 yo’l=0,00825*410=3,38 l/s.

To‘g‘ri suv sarflari esa, unga tutashayotgan bo‘laklar suv sarflari yig‘indisining yarmi ko‘rinishida aniqlanadi.

qto’g’= qyo’l/2 ;

masalan qto‘g‘= (q1-2yo’l q1-6yo’l q1-7 yo’l )/2 = (3,38 5,13 3,63)/2 = 6,07 l/s.


Download 441,5 Kb.
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




Download 441,5 Kb.
Bosh sahifa
Aloqalar
    Bosh sahifa
Dərs
Mühazirə
Qaydalar
Referat
Xülasə
Yazı


Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

Download 441,5 Kb.