Periosteum
Periosteum (mutaxassislar uni periosteum deb
atashadi) barcha suyaklarimizning tashqi qismini
qoplaydi.
Shuning uchun
, suyak moddasining o'zi
hech qaerda ko'rinmaydi. U periosteum yoki
artikulyar xaftaga bilan qoplangan.
Bo'g'im xaftaga bosh suyagining suyaklaridan
tashqari deyarli barcha suyaklarda joylashgan.
Ular artikulyar yuzalarni qoplaydi va skeletning
embrion (embrion) rivojlanishidan qolgan oxirgi
qismidir.
Ilik
Suyak iligi - bu suyaklardagi bo'shliqlarda
joylashgan yumshoq massa. Suyak iligi
qizil va sariq rangga ega. Qizil suyak iligi
tanadagi qon hosil bo'lishi uchun
javobgardir. Sariq suyak iligi esa asosan
yog 'to'qimasidir.
Sariq suyak iligi odamda darhol paydo
bo'lmaydi,
lekin asta-sekin
, inson
rivojlanishi jarayonida qizil suyak iligi
sariq rang bilan almashtiriladi. Shuning
uchun, odam qanchalik katta bo'lsa, unda
sariq suyak iligi shunchalik ko'p bo'ladi.
Birlashtiruvchi to'qima
. Birlashtiruvchi to'qimalarning xususiyati
hujayralararo moddaning kuchli rivojlanishidir.
Birlashtiruvchi to'qimalarning asosiy funktsiyalari oziqlantiruvchi va
qo'llab-quvvatlovchi hisoblanadi. Birlashtiruvchi to'qimalarga qon, limfa,
xaftaga, suyak va yog 'to'qimalari kiradi. Qon va limfa suyuq hujayralararo
moddadan va unda suzuvchi qon hujayralaridan iborat. Bu to'qimalar
organizmlar o'rtasidagi aloqani ta'minlaydi, turli gazlar va moddalarni olib
yuradi. Tolali va biriktiruvchi to'qima tolalar shaklidagi hujayralararo
modda bilan bir-biriga bog'langan hujayralardan iborat. Elyaflar zich va
bo'shashmasdan yotishi mumkin. Tolali biriktiruvchi to'qima barcha
organlarda mavjud. Yog 'to'qimasi ham bo'shashgan to'qimalarga o'xshaydi.
U yog 'bilan to'ldirilgan hujayralarga boy.
Qalinligi bo'yicha suyaklarning o'sishi periosteumning ichki
yuzasi hujayralarining bo'linishi, uzunligi - suyaklarning
uchlari yaqinida joylashgan xaftaga plitalari hujayralarining
bo'linishi tufayli sodir bo'ladi.
Suyak o'sishiga o'sish gormonlari, masalan, gipofiz bezidan
ajralib chiqadigan gormonlar ta'sir qiladi. Suyak o'sishi 22-25
yilgacha sodir bo'ladi. Eski suyak moddasini yangisiga
almashtirish inson hayoti davomida davom etadi.
MAVZU BO’YICHA TEST SAVOLLARI
1. Qon va limfa suyuq qanday moddadan va unda suzuvchi qon hujayralaridan
iborat?
A) Eritrositlar
B) Limfositlar
C) Hujayralararo
J: C
2. Tolali biriktiruvchi to'qima qaysi organlarda mavjud bo’ladi?
A) Yurak
B) O’pka
C) Buyrak
D) Barcha organlarda
J: D
3. Suyaklardagi bo'shliqlarda joylashgan yumshoq massa nima deb
ataladi?
A) To’qima
B) Hujayra
C) Ilik
D) Limfositlar
J: C
4. Qaysi suyaklar
himoya vazifasini bajarib
, tana bo'shliqlarini hosil qilishda ishtirok
etadi?
A) Naysimon
B) Yassi
C) G’ovak
D) G’alvirsimon
J: B
5. Suyaklar tuzilishi, rivojlanishi va vazifalariga ko‘ra nechta
turga bo’linadi?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
J: D
6. Odam va umurtqali hayvonlar skeletining asosiy qismi nima deb ataladi?
A) Muskul
B) Sklet
C) To’qima
D) Ilik
J: B
•
1.Biofizika darsligi 2018
Toshkent
2.Internet saytlari: https://uz.wikipedia.org/wiki/Suyak
http://hozir.org/bilim-sohasi-v2.html?page=20
https://e-
library.namdu.uz/28%20Биология%20фанлар/Базарбаев%20М.Би
офизика%202018й-211бет.(лот).pdf
Kirish_______________________________________________ 3
Asosiy qism__________________________________________ 4
Xulosa______________________________________________ 14
Mavzu bo’yicha test savollari____________________________ 15
Foydalanilgan adabiyotlar______________________________ 18
| 