|
Toshkent toʻqimachilik va yengil sanoat instituti
|
| Sana | 24.11.2023 | | Hajmi | 144,82 Kb. | | #105009 | | Turi | Referat |
Bog'liq Otaboyeva Ruxshona referat
Toshkent toʻqimachilik va yengil
sanoat instituti
Buxgalteriya va audit yo'nalishi 14-b 23-S guruh talabasi Otaboyeva Ruxshonaning Yangi O'zbekiston tarixi fanidan referati
Bajardi: Otaboyeva Ruxshona
Qabul qildi: Elmuratova Umida Farhadovna
Mavzu: Milliy xavfsizlikni ta'minlash borasida amalga oshirilayotgan ishlar.
REJA :
1.Qushni davlatlar bilan aloqalar va ularning ahamiyati
2. Milliy xavfsizlikni taminlash tug’risida qonun va farmonlar.
3. O’zbekiston Respublikasi milliy armiyasi.
4.Xafsizlikni mamlakat iqtsodiy va syosiy ahyotiga tasiri.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tomonidan yaqin qoshnilar bilan konstruktiv va ozaro manfaatli munosabatlar ornatish, mintaqaviy xavfsizlik va barqarorlikni mustahkamlash Ozbekiston tashqi siyosatining ustuvor yonalishi sifatida belgilab berildi. Markaziy Osiyoda ishonch muhitini qaror toptirish yolida amalga oshirilgan say-harakatlar Toshkentga chegara hamda suvdan foydalanish singari murakkab va nozik masalalarda tub burilish yasash imkonini berdi. Bu muammolar yillar davomida yechilmasdan, mintaqadagi tanglikka sabab bolayotgan edi. Otgan yili Ozbekistonning qoshni davlatlar bilan ozaro tovar ayirboshlash hajmi 20 foiz oshib, qariyb 3 milliard AQSh dollariga yetdi. Prezidentimiz Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining Ostona shahrida bolib otgan maslahat uchrashuvida yaqin yillarda ozaro savdo hajmini 5 milliard AQSh dollariga yetkazish moljallanayotganini takidladi. Ayni paytda mintaqadagi barqarorlik hamda izchil taraqqiyot bevosita qoshni Afgonistonda tinchlik va osoyishtalik qaror topishi bilan uzviy bogliqdir. Binobarin, ushbu mamlakat Markaziy Osiyoning ajralmas qismi bolgan hamda shunday bolib qoladi. Bizni umumiy tarix, din, madaniyat va urf-odatlar hamda xavfsizlikni taminlash, savdo-sotiqni rivojlantirish sohasidagi manfaatlar birlashtiradi. Tinch Afgoniston Markaziy Osiyo davlatlarining Hind okeani va Fors korfazi portlariga eng qisqa yolini taminlashi, Hindiston, Eron hamda Pokistonni Yevropa va Yaqin Sharq bozorlari bilan boglashi mumkin. Shuning uchun ham Afgonistonni mintaqaviy muammolar, tahdidlar manbai sifatida emas, balki noyob strategik imkoniyatlar mamlakati sifatida qarash orinli. Bu esa, oz navbatida, butun Yevro osiyo mintaqasida keng transmintaqaviy munosabatlarni rivojlantirishga turtki beradi. Otgan davr mobaynida Ozbekiston Afgoniston bilan ikki tomonlama munosabatlarni sezilarli darajada kengaytirdi, afgon muammosini hal qilish boyicha xalqaro say-harakatlarga faol qoshildi. Ozbekiston Afgoniston munosabatlari yuqori suratlarda rivojlanayotgani mamlakatimiz rahbari 2017 yil sentyabr oyida BMT Bosh Assambleyasining 72-sessiyasi, noyabr oyida Samarqandda bolib otgan Markaziy Osiyo boyicha yuqori darajadagi anjuman hamda yaqinda Ostonada bolib otgan mintaqa davlatlari rahbarlarining maslahat uchrashuvida ilgari surgan Ozbekistonning yangi tashqi siyosat strategiyasining amaliy natijasidir. Bugun Toshkent Afgoniston bilan savdo-iqtisodiy, transport, energetika va madaniy-gumanitar aloqalarni har tomonlama rivojlantirish boyicha izchil hamda qatiy siyosat olib borayapti. Ikki mamlakat rahbarlarining muntazamlik kasb etgan ozaro muloqotlari birgalikdagi hamkorlikka katta turtki bolmoqda. Prezidentlar do’stona va samarali, ozaro ishonchga asoslangan muloqotni yolga qoyishga erishdilar. Shu manoda aytganda, otgan yili dekabr oyida Afgoniston Prezidenti Ashraf oanining mamlakatimizga rasmiy tashrifi tom manoda tarixiy voqea boldi. Tashrif davomida siyosiy muloqot hamda amaliy hamkorlik aloqalari sifat jihatidan yangi bosqichga chiqdi. Muzokaralar natijasida tomonlar xavfsizlik, energetika va transport masalalarini qamrab olgan 20 ta qoshma hujjatni, shuningdek, qoshni mamlakatga yarim milliard dollarga teng bolgan qurilish materiallari, oziq-ovqat mahsulotlari, bugdoy, maishiy texnika, avtotransport vositalarini yetkazib berishga doir 40 ta tijorat shartnomasini imzoladi. Vazirlik hamda idoralar rahbarlari darajasida muloqotlar faollashdi. Otgan bir yarim yil ichida Afgoniston Islom Respublikasidan Ozbekistonga 20 dan ortiq yuqori martabali delegatsiyalar tashrif buyurdi. Qayd etish kerakki, bu ozbek afgon munosabatlari tarixida oldin kuzatilmagan. Joriy yilning fevral oyida Toshkentda Xavfsizlik masalalari boyicha Ozbekiston Afgoniston qoshma komissiyasining ilk majlisi bolib otdi. Uchrashuvda terrorizm va ekstremizmga qarshi kurashish, qurol savdosi hamda giyohvandlik moddalarining noqonuniy aylanishi sohasida hamkorlikning dolzarb masalalari atroflicha muhokama qilindi. Barcha darajadagi jadal va ishonchli muloqotlar, mamlakatlar rahbarlarining siyosiy xohish-irodasi ikki tomonlama hamkorlikka yangicha shukuh bagishladi. Birinchidan, 2017 yilning o’zida ozaro savdo aylanmasi 15% foiz o’sib, qariyb 600 million dollarni tashkil qildi. Joriy yilning boshida ushbu tendensiya davom etdi: yanvar oyida tovar aylanmasi yillik kesimda qariyb 30 foiz osdi. Va etiborlisi, bu bir yilning alohida korsatkichlari emas, balki tizimli ishlar samarasidir.
Prezidentimiz topshirig’iga ko’ra, 2017 yilning boshida hamkorlikni rivojlantirishning yo’l xaritasi qabul qilindi. Bu hujjatning izchil amalga oshirilishi yaqin yillarda ozaro tovar ayirboshlash hajmini 1,5 milliard dollarga yetkazish imkonini beradi. Kobulda Ozbekiston savdo uyi ochildi. Unda doimiy ravishda Ozbekistonda ishlab chiqarilgan nomi ostida tovarlar korgazmasi faoliyat yuritadi yilning sentyabr oyida Mozori Sharifda UzTrade shourumi (korgazma zali) ochildi. Unda ozbekistonlik ishlab chiqaruvchilarning turli mahsulotlari orin olgan. Bugungi kunga qadar UzTrade (Uz Traeed) kompaniyasi afgonistonlik sheriklari bilan 29 million dollardan ortiq bitimlar imzoladi. Bundan tashqari, yurtimiz 25 ta avtobus, 3 ta traktor va tirkama texnikani beg’araz yetkazib berdi.
Davlat xafsizligi milliy siyosiy ijtimoiy masala .
Davlat tuzilmasi va davlat chegaralari daxlsizligini ishonchli himoya qilish, inson huquqlari va erkinliklariga og’ishmay rioya etish, jamiyatdagi millatlararo totuvlik, diniy bagrikenglik, tinchlik va osoyishtalik – demokratik huquqiy davlat qurishning hamda mamlakatni jadal ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning muhim shartlaridan hisoblanadi. Ozbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati mamlakatning konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti, hududiy yaxlitligi, iqtisodiy va mudofaa salohiyatini tashqi va ichki tahdidlardan himoya qilish tizimida alohida orin tutadi. Shu bilan birga, Milliy xavfsizlik xizmatining maqomi, vazifalari va vakolatlari doirasini aniq belgilab beruvchi qonun hujjati yaratilmay turib, unga milliy xavfsizlikni taminlashning barcha jihatlari yuklatilgani ushbu idoraning davlat organlari faoliyatining barcha sohalariga asossiz aralashuviga shart-sharoit yaratib berdi. Mamlakatni rivojlantirishning hozirgi bosqichidagi ustuvor yonalishlar, davlat va ijtimoiy hayotning barcha sohalarini isloh qilish borasidagi vazifalarni samarali amalga oshirish davlat xavfsizligini taminlashning sifat jihatdan yangi tizimini shakllantirishni taqozo etadi.
Ozbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti, hududiy yaxlitligi va manfaatlarini tashqi va ichki tahdidlardan himoya qilish borasidagi faoliyatni tubdan takomillashtirish maqsadida, shuningdek, yillarda Ozbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yonalishi boyicha Harakatlar strategiyasi vazifalariga muvofiq:
1. Ozbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati Ozbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati sifatida qayta tashkil etilsin. Belgilansinki, Ozbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati Ozbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmatining huquqlari, majburiyatlari va shartnomalari boyicha huquqiy voris hisoblanadi. Ozbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati Ozbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti, hududiy yaxlitligi va manfaatlarini tashqi va ichki tahdidlardan himoya qiluvchi maxsus vakolatli organ etib belgilansin.
2. Ozbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati (bundan buyon Xizmat deb yuritiladi) faoliyatini tashkil etishning ustuvor yonalishlari etib quyidagilar belgilansin: Xizmatning maxsus vakolatli davlat xavfsizlik organi sifatidagi huquqiy maqomi, vakolatlari va faoliyat yonalishlarini aniq belgilab beruvchi mustahkam qonunchilik bazasini yaratish; bugungi kundagi xavf-xatarlar va tahdidlarga qarshi kurashishning tasirchan shakl hamda uslublarini joriy etish; yuzaga kelayotgan ijtimoiy-siyosiy va sotsial-iqtisodiy vaziyatni inobatga olgan holda davlat xavfsizligini taminlash borasidagi vazifalarni bajarishda mavjud kuch hamda vositalardan samarali foydalanish imkonini beruvchi tashkiliy tuzilmani shakllantirish; Xizmat faoliyatini davlat xavfsizligini taminlash ishlarining shakl va uslublari, shuningdek, Xizmat harbiy xizmatchilarining idoraviy mansubligi haqidagi malumotlar oshkor bolishini istisno etuvchi konspiratsiya tamoyili asosida tashkil etish; fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlariga ogishmay rioya etilishini kafolatlaydigan tasirchan mexanizmlarni joriy qilish; Ozbekiston Respublikasining manfaatlarini munosib himoya qilishga qodir, har tomonlama yetuk va vatanparvar yoshlarni Xizmatga jalb etishga qaratilgan kadrlarni tanlash va tayyorlashning mutlaqo yangi tizimini yaratish; mehnatga munosib haq tolash, uy-joy va maishiy shart-sharoitlarni yaxshilash, sogliqni saqlash tizimini takomillashtirish orqali Xizmat harbiy xizmatchilarining ijtimoiy himoyasini kuchaytirish.
3. Xizmatning asosiy vazifalari va faoliyat yonalishlari etib quyidagilar belgilansin: Ozbekiston Respublikasining davlat xavfsizligi va manfaatlarini tashqi va ichki tahdidlardan himoya qilishni taminlash, mazkur sohada qonuniylik va qonun ustuvorligini mustahkamlash, huquqbuzarliklarning oldini olish, ularni aniqlash va ularga barham berish; Ozbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti va hududiy yaxlitligiga tajovuzlarning oldini olish, ularni aniqlash hamda ularga barham berish boyicha razvedka va kontrrazvedka faoliyatini amalga oshirish; Ozbekiston Respublikasining Davlat chegaralarini qoriqlash va himoya qilish; Ozbekiston Respublikasining Qurolli Kuchlari va mudofaa-sanoat majmuasini davlat xavfsizligiga xavf-xatarlar hamda tahdidlardan himoya qilish, mamlakat mudofaa qobiliyatini mustahkamlash boyicha strategik tashabbuslarni amalga oshirishda ishtirok etish; terrorizm, ekstremizm, uyushgan jinoyatchilikka, qurol-yarog, giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalarning noqonuniy muomalasiga qarshi kurashish; davlat manfaatlari va xavfsizligiga tahdid soluvchi milliy, irqiy va diniy adovatni targib etishga qaratilgan buzgunchilik faoliyatining oldini olish, uni aniqlash va unga barham berish; iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, ijtimoiy va axborot sohalarida davlat xavfsizligini taminlash, Ozbekiston Respublikasi xalqining tarixiy-madaniy va boy manaviy merosini himoya qilish; davlat organlari va boshqa tashkilotlarda davlat manfaatlari va xavfsizligiga tahdid soluvchi korrupsiya holatlariga qarshi kurashish; telekommunikatsiya va transport sohasida davlat xavfsizligini taminlash, favqulodda holatlarni yuzaga keltiruvchi omillarning oldini olish, aniqlash va ularga barham berish; Xizmat tergov qilish vakolatiga kiruvchi jinoyat ishlari boyicha tergovga qadar tekshiruv va dastlabki tergov olib borish va tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshirish; davlat organlari va boshqa tashkilotlarda davlat sirlari saqlanishi, maxsus aloqa xavfsizligining taminlanishi hamda axborotlarni kriptografik himoya qilishni tashkil etish ustidan nazoratni amalga oshirish; davlat manfaatlari va xavfsizligiga tahdid soluvchi huquqbuzarliklar sodir etilishiga imkon beradigan sabab va shart- sharoitlarni aniqlash hamda bartaraf etish; Xizmatning jangovar va safarbarlik tayyorgarligi holatini takomillashtirish va saqlab turish, kuch va vositalarni favqulodda vaziyatlar yuzaga kelgan hamda harbiy holat joriy qilingandagi harakatlarga tayyorlash. O‘zbekiston Mudofaa vazirligi axborot xizmati xabariga ko‘ra, Shtab boshliqlari qo‘mitasi ishida Armaniston, Belarus, Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Rossiya, Tojikiston va O‘zbekiston qurolli kuchlari Bosh shtablari boshliqlari, shuningdek MDH Ijroiya qo‘mitasi delegatsiyasi ishtirok etdi.
Rossiya Federatsiyasi Qurolli Kuchlari Bosh shtabi boshlig‘i, armiya generali Valeriy Gerasimov yig‘ilishni ochar ekan, joriy yilda xalqaro hamkorlikka oid ko‘plab tadbirlar videokonferens aloqa tarzida o‘tkazilayotgan bir paytda Shtab boshliqlarining bugungi yuzma-yuz tashkil etilgan uchrashuvi o‘zaro munosabatlarning, ishonch va yaxshi qo‘shnichilikning yuqori darajada ekanining tasdig‘i, deb taʼkidladi.
O‘zbekiston Qurolli Kuchlari Bosh shtabi boshlig‘i, general-mayor Pavel Ergashev esa o‘z kirish so‘zida Hamdo‘stlik hududidagi hamkorlikning ustuvor yo‘nalishi mintaqaviy xavfsizlikni taʼminlash, shuningdek, MDH mamlakatlari mudofaa vazirliklarining terrorizmga qarshi birgalikda harakat qilishi ekanligini qayd etdi.
Yig‘ilishda kun tartibiga muvofiq MDHga aʼzo davlatlar harbiy idoralarining mudofaa va xavfsizlik sohasidagi ko‘p tomonlama o‘zaro hamkorlik masalalari ko‘rib chiqildi. MDHga aʼzo davlatlarning qurolli kuchlar Shtab boshliqlari mamlakatlarning harbiy xavfsizligi borasidagi zamonaviy tahdid va xavf-xatarlarni muhokama qilib, Hamdo‘stlik davlatlari chegaralari bo‘ylab siyosiy vaziyatning keskin o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lgan masalalar to‘g‘risida o‘zaro fikr almashdi. Shuningdek, muhokamada MDHning ayrim mintaqalaridagi og‘ir vaziyatlar ham qayd etib o‘tildi.
Yig‘ilish ishtirokchilari qo‘shinlar jangovar tayyorgarligining amaliy ahamiyatiga asoslanib, uchuvchisiz uchish apparatlaridan foydalanishning muhim jihatlari, havo hujumidan mudofaani tashkil etish, moddiy-texnik taʼminotni tizimli yo‘lga qo‘yish, shuningdek, to‘plangan tajribani qo‘shinlarni tayyorlash amaliyotida qo‘llash kabi jangovar operatsiyalar tajribalari bilan tanishdilar.
Yig‘ilish kun tartibida harbiy ahamiyatga ega bo‘lgan qo‘shma tizimlarni yana-da rivojlantirish masalalariga alohida eʼtibor qaratildi. Shtab boshliqlari qo‘mitasi tomonidan harbiy xizmatchilarning harbiy-kasbiy mahoratini oshirishga oid bir qator masalalar ko‘rib chiqildi, shuningdek yig‘ilish mobaynida minalardan tozalash sohasi mutaxassislarini tayyorlash amaliyoti umumlashtirilib, MDHga aʼzo davlatlar qurolli kuchlariga qarashli aviatsiya parvozlari xavfsizligining o‘tgan davr mobaynidagi holati tahlil qilindi.
Hamdo‘stlik davlatlarining harbiy sohadagi o‘zaro hamkorligini yana-da izchil rivojlantirish maqsadida delegatsiyalar rahbarlari MDHga aʼzo davlatlar Qurolli Kuchlarining 2021 yilga mo‘ljallangan umumiy tadbirlar rejasini maʼqulladi.
MDH davlatlari Qurolli Kuchlari Bosh shtablari boshliqlari 1941-1945 yillardagi Ulug‘ Vatan urushida qozonilgan G‘alabaning 75 yilligiga bag‘ishlangan tadbirlarga tayyorgarlik ko‘rish va ularni o‘tkazish davrida olib borilgan harbiy hamkorlik yakunlari bilan tanishib, hamkorlikdagi harbiy-tarixiy ishlarni yana-da rivojlantirish bo‘yicha kelgusi rejalarni belgilab oldi.
Belarus Respublikasi delegatsiyasi mamlakatimiz vakillariga Ikkinchi jahon urushida o‘zbek jangchilari ko‘rsatgan jasorat, ular bilan bog‘liq hujjatlardan iborat qimmatli eksponatlarni Toshkent shahrida tashkil etilgan G‘alaba bog‘idagi “Shon-sharaf” muzeyi uchun topshirdi. Davlat tuzilmasi va davlat chegaralari daxlsizligini ishonchli himoya qilish, inson huquqlari va erkinliklariga ogishmay rioya etish, jamiyatdagi millatlararo totuvlik, diniy bagrikenglik, tinchlik va osoyishtalik – demokratik huquqiy davlat qurishning hamda mamlakatni jadal ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning muhim shartlaridan hisoblanadi. Ozbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati mamlakatning konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti, hududiy yaxlitligi, iqtisodiy va mudofaa salohiyatini tashqi va ichki tahdidlardan himoya qilish tizimida alohida orin tutadi. Shu bilan birga, Milliy xavfsizlik xizmatining maqomi, vazifalari va vakolatlari doirasini aniq belgilab beruvchi qonun hujjati yaratilmay turib, unga milliy xavfsizlikni taminlashning barcha jihatlari yuklatilgani ushbu idoraning davlat organlari faoliyatining barcha sohalariga asossiz aralashuviga shart-sharoit yaratib berdi. Mamlakatni rivojlantirishning hozirgi bosqichidagi ustuvor yonalishlar, davlat va ijtimoiy hayotning barcha sohalarini isloh qilish borasidagi vazifalarni samarali amalga oshirish davlat xavfsizligini taminlashning sifat jihatdan yangi tizimini shakllantirishni taqozo etadi.
Ozbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti, hududiy yaxlitligi va manfaatlarini tashqi va ichki tahdidlardan himoya qilish borasidagi faoliyatni tubdan takomillashtirish maqsadida, shuningdek, yillarda Ozbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yonalishi boyicha Harakatlar strategiyasi vazifalariga muvofiq: 1. Ozbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati Ozbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati sifatida qayta tashkil etilsin. Belgilansinki, Ozbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati Ozbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmatining huquqlari, majburiyatlari va shartnomalari boyicha huquqiy voris hisoblanadi. Ozbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati Ozbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti, hududiy yaxlitligi va manfaatlarini tashqi va ichki tahdidlardan himoya qiluvchi maxsus vakolatli organ etib belgilansin.
2. Ozbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati (bundan buyon Xizmat deb yuritiladi) faoliyatini tashkil etishning ustuvor yonalishlari etib quyidagilar belgilansin: Xizmatning maxsus vakolatli davlat xavfsizlik organi sifatidagi huquqiy maqomi, vakolatlari va faoliyat yonalishlarini aniq belgilab beruvchi mustahkam qonunchilik bazasini yaratish; bugungi kundagi xavf-xatarlar va tahdidlarga qarshi kurashishning tasirchan shakl hamda uslublarini joriy etish; yuzaga kelayotgan ijtimoiy-siyosiy va sotsial-iqtisodiy vaziyatni inobatga olgan holda davlat xavfsizligini taminlash borasidagi vazifalarni bajarishda mavjud kuch hamda vositalardan samarali foydalanish imkonini beruvchi tashkiliy tuzilmani shakllantirish; Xizmat faoliyatini davlat xavfsizligini taminlash ishlarining shakl va uslublari, shuningdek, Xizmat harbiy xizmatchilarining idoraviy mansubligi haqidagi malumotlar oshkor bolishini istisno etuvchi konspiratsiya tamoyili asosida tashkil etish; fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlariga ogishmay rioya etilishini kafolatlaydigan tasirchan mexanizmlarni joriy qilish; Ozbekiston Respublikasining manfaatlarini munosib himoya qilishga qodir, har tomonlama yetuk va vatanparvar yoshlarni Xizmatga jalb etishga qaratilgan kadrlarni tanlash va tayyorlashning mutlaqo yangi tizimini yaratish; mehnatga munosib haq tolash, uy-joy va maishiy shart-sharoitlarni yaxshilash, sogliqni saqlash
tizimini takomillashtirish orqali Xizmat harbiy xizmatchilarining ijtimoiy himoyasini kuchaytirish.
3. Xizmatning asosiy vazifalari va faoliyat yonalishlari etib quyidagilar belgilansin: Ozbekiston Respublikasining davlat xavfsizligi va manfaatlarini tashqi va ichki tahdidlardan himoya qilishni taminlash, mazkur sohada qonuniylik va qonun ustuvorligini mustahkamlash, huquqbuzarliklarning oldini olish, ularni aniqlash va ularga barham berish; Ozbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti va hududiy yaxlitligiga tajovuzlarning oldini olish, ularni aniqlash hamda ularga barham berish boyicha razvedka va kontrrazvedka faoliyatini amalga oshirish; Ozbekiston Respublikasining Davlat chegaralarini qoriqlash va himoya qilish; Ozbekiston Respublikasining Qurolli Kuchlari va mudofaa-sanoat majmuasini davlat xavfsizligiga xavf-xatarlar hamda tahdidlardan himoya qilish, mamlakat mudofaa qobiliyatini mustahkamlash boyicha strategik tashabbuslarni amalga oshirishda ishtirok etish; terrorizm, ekstremizm, uyushgan jinoyatchilikka, qurol-yarog, giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalarning noqonuniy muomalasiga qarshi kurashish; davlat manfaatlari va xavfsizligiga tahdid soluvchi milliy, irqiy va diniy adovatni targib etishga qaratilgan buzgunchilik faoliyatining oldini olish, uni aniqlash va unga barham berish; iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, ijtimoiy va axborot sohalarida davlat xavfsizligini taminlash, Ozbekiston Respublikasi xalqining tarixiy-madaniy va boy manaviy merosini himoya qilish; davlat organlari va boshqa tashkilotlarda davlat manfaatlari va xavfsizligiga tahdid soluvchi korrupsiya holatlariga qarshi kurashish; telekommunikatsiya va transport sohasida davlat xavfsizligini taminlash, favqulodda holatlarni yuzaga keltiruvchi omillarning oldini olish, aniqlash va ularga barham berish; Xizmat tergov qilish vakolatiga kiruvchi jinoyat ishlari boyicha tergovga qadar tekshiruv va dastlabki tergov olib borish va tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshirish; davlat organlari va boshqa tashkilotlarda davlat sirlari saqlanishi, maxsus aloqa xavfsizligining taminlanishi hamda axborotlarni kriptografik himoya qilishni tashkil etish ustidan nazoratni amalga oshirish; davlat manfaatlari va xavfsizligiga tahdid soluvchi huquqbuzarliklar sodir etilishiga imkon beradigan sabab va shart- sharoitlarni aniqlash hamda bartaraf etish; Xizmatning jangovar va safarbarlik tayyorgarligi holatini takomillashtirish va saqlab turish, kuch va vositalarni favqulodda vaziyatlar yuzaga kelgan hamda harbiy holat joriy qilingandagi harakatlarga tayyorlash.
Muzokaralar natijasida tomonlar xavfsizlik, energetika va transport masalalarini qamrab olgan 20 ta qoshma hujjatni, shuningdek, qoshni mamlakatga yarim milliard dollarga teng bolgan qurilish materiallari, oziq-ovqat mahsulotlari, bugdoy, maishiy texnika, avtotransport vositalarini yetkazib berishga doir 40 ta tijorat shartnomasini imzoladi. Vazirlik hamda idoralar rahbarlari darajasida muloqotlar faollashdi. Otgan bir yarim yil ichida Afgoniston Islom Respublikasidan Ozbekistonga 20 dan ortiq yuqori martabali delegatsiyalar tashrif buyurdi. Qayd etish kerakki, bu ozbek afgon munosabatlari tarixida oldin kuzatilmagan. Joriy yilning fevral oyida Toshkentda Xavfsizlik masalalari boyicha Ozbekiston Afgoniston qoshma komissiyasining ilk majlisi bolib otdi. Uchrashuvda terrorizm va ekstremizmga qarshi kurashish, qurol savdosi hamda giyohvandlik moddalarining noqonuniy aylanishi sohasida hamkorlikning dolzarb masalalari atroflicha muhokama qilindi. Barcha darajadagi jadal va ishonchli muloqotlar, mamlakatlar rahbarlarining siyosiy xohish-irodasi ikki tomonlama hamkorlikka yangicha shukuh bagishladi. Birinchidan, 2017 yilning ozida ozaro savdo aylanmasi 15 foiz osib, qariyb 600 million dollarni tashkil qildi. Joriy yilning boshida ushbu tendensiya davom etdi: yanvar oyida tovar aylanmasi yillik kesimda qariyb 30 foiz osdi. Va etiborlisi, bu bir yilning alohida korsatkichlari emas, balki tizimli ishlar samarasidir. Prezidentimiz topshirigiga kora, 2017 yilning boshida hamkorlikni rivojlantirishning yol xaritasi qabul qilindi. Bu hujjatning izchil amalga oshirilishi yaqin yillarda ozaro tovar ayirboshlash hajmini 1,5 milliard dollarga yetkazish imkonini beradi. Kobulda Ozbekiston savdo uyi ochildi. Unda doimiy ravishda Ozbekistonda ishlab chiqarilgan nomi ostida tovarlar korgazmasi faoliyat yuritadi yilning sentyabr oyida Mozori Sharifda UzTrade shourumi. Unda ozbekistonlik ishlab chiqaruvchilarning turli mahsulotlari orin olgan. Bugungi kunga qadar UzTrade kompaniyasi afgonistonlik sheriklari bilan 29 million dollardan ortiq bitimlar imzoladi. Bundan tashqari, yurtimiz 25 ta avtobus, 3 ta traktor va tirkama texnikani begaraz yetkazib berdi.
Andijon voqeasi
Andijon voqeasi — 2005-yilning 13-mayida Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi hamda Miliy xavfsizlik xizmati Andijon shahrida namoyishchilarni oʻqqa tutganda sodir boʻlgan voqea. Rasmiy maʼlumotlarga koʻra, hodisa davomida 187 nafar odam halok boʻlgan. Boshqa manbalar yuzlab odam oʻlganini taʼkidlaydi. Sobiq Oʻzbekiston Milliy xavfsizlik xizmati xodimi 1,500 odam halok boʻlganini davo qilgan. Ayrim maʼlumotlarga koʻra, qatliom ortidan halok boʻlganlarning jasadlari umumiy qabrlarga koʻmilgan.
Qoraqalpog'iston ma'muriy markazi Nukusdan kelayotgan norasmiy ma'lumotlarga ko'ra, 1-iyul kuni shaharda ommaviy norozilik chiqishlari ketidan boshlangan maxsus xavfsizlik operatsiyalarida bir necha kishi hibsga olingan. Ayrim manbalar hatto o'lganlar borligini da'vo qiladi. Biroq birortasi tasdiqlanmagan. Rasmiy bayonotlarda hukumat ushlanganlar borligini qayd etadi xolos.
Qoraqalpog'istonda axborot va internet cheklangani kuzatiladi. "Amerika Ovozi" bilan so'zlashgan qoraqalpoqlar davlat telakanallarida ko'ngilochar dasturlar berilayotgani, Nukusdagi voqealar yoki konstitutsion o'zgarishlarlarga nisbatan munosabat borasida biror informatsiya yoki muhokama yo'qligini aytadi.2-iyul kuni Qoraqalpog'iston rahbariyari, jumladan respublika Jo‘qorg‘i Kengesi, Vazirlar Kengashi va Ichki ishlar vazirligi qo'shma bayonot chiqarib, o'z pozitsiyasini bildirdi.
Amaldagi konstitutsiyaning 70-75 moddalarining aksariyati yangilanishi kutilmoqda. Namoyishlarda yangraganidek va ijtimoiy tarmoqlarda tinimsiz ko'tarilayotganidek, ko'plab qoraqalpoqlarning xavotiri shuki, Qoraqalpog'iston avtonomiya sifatida huquq va erkinliklaridan ayrilib, viloyat darajasiga tushib qolishi mumkin.
Tuzatishlarning tarafdorlari nazarida esa aslida yangi konstitutsiya Qoraqalpog'istonga ko'proq vakolat beradi, shuningdek, uning taraqqiy etishida markaziy hukumatga ko'proq mas'uliyat yuklaydi.Toshkentdan siyosiy fanlar doktori Sayfiddin Jurayev yozishicha, konstitutsiya yangilanishi bilan Qoraqalpog‘iston uchun hech narsa o‘zgarmaydi."Qoraqalpog‘istonning o‘zining parlamenti – Jo‘qorg‘i Kengesi saqlanib qolmoqda, respublika maqomi o‘zgarmayapti, o‘z hududi, Vazirlar kengashi, tili, davlat gerbi, bayrog‘i, Konstitutsiyasi, parlamenti va boshqa vakolatlari saqlanib qolmoqda... Qoraqalpog‘istonning biror-bir huquqi yoki imkoniyatlari amalda cheklanmayapti".
Norozi qoraqalpoqlar fikricha esa Toshkent ularning dardini eshitmayapti, aksincha, organlar ularning ovozini o'chirishga urinmoqda.
Hozirda Qozog'iston-O'zbekiston chegarasining Qoraqalpog'istondagi o'tish punktlari yopilgan.Ikki millionga yaqin aholiga ega Qoraqalpog'iston 16 tuman va poytaxt shahardan iborat.Jo‘qorg‘i Kenges internet sahifasida tasvirlashicha, Qoraqalpog‘iston - O‘zbekiston tarkibidagi parlament boshqaruv shakliga ega bo‘lgan suveren respublika. Qoraqalpog‘iston o‘z konstitutsiyasi, bayrog‘i, gerbi va madhiyasiga ega. Qoraqalpog‘istonning konstitutsiyasi va qonunlari O‘zbekiston konstitutsiyasi va qonunlariga muvofiq ishlab chiqilgan va shu asosda amal qiladi. Respublika rahbari Jo‘qorg‘i Kenges raisidir.Respublikaning oliy ijroiya hokimiyati Jo‘qorg‘i Kenges tomonidan tasdiqlangan Vazirlar Kengashidir. Bu kengash raisi O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining tarkibiga kiradi. Toshkentda Vazirlar Mahkamasi huzurida Qoraqalpog‘iston Vazirlar Kengashining doimiy vakolatxonasi borOzbekiston konstitutsiyasining yangi ko'rinishida Qoraqalpog'iston suveren degan jumla yo'q. Mana shu o'zgartirish Nukusda va boshqa joylarda omma orasida keskin qarshilik uyg'otgan.Telegramda Qoraqalpog'iston yangiliklarini yoritib tanilgan Makan.uz kanali 1-iyuldan beri yangilanmagan. Bu ham axborot oqimi cheklanganiga misol, deydi qoraqalpoqlar
Foydalanilgan adabiyotlar:
O’zbekistron hayoti ___ Jurnali.
https://www.gazeta.uz web_sayiti.
https:// www.bbc.com web _sayiti.
https://lex.uz/acts web_sayiti.
https://uz.wikipedia.org Web_sayiti.
http://fayllar.org
|
| |
