Tumandegi elektr tarmoqlarning nominal kuchlanishlarni tanlash

I variant II variant 
TM=250/10 2*TM 100/10 
250KB*A 
=2*100 KB*A 
=10KB 
=10 KB 
=0.4KB 
=0.4 
=1.05 
=0.49 
=3.7 
=1.97 
=2.3 
=2.6 
=4.5 
=4.5 
Endi variantlarni taqsimlaymiz. 
1. Variant. 
2. Variant. 
Iqtisodiy xisoblar asosida korxona uchun TM 250/10/0.4 transformatorini tanlaymiz. 
Transformatorlarning xisobi iqtisodiy qismda aks ettirilgan. 

Tashqi elektr ta'minoti xisobi. 
EUL ni xisoblash kuchlanishni tanlashdan boshlanadi. Keyin xisobiy va shikastlanish 
toklarini xisoblash orqali EUL ni kesim yuzasi va tipi aniqlanadi. Keyingi bosqichda 
EUL dagi isroflar xisoblanadi. Dastlab EUL ning kuchlanishi aniqlanadi. Bunda iloji 
boricha pastroq kuchlanish tanlashga xarakat qilinadi. Chunki EUL kapital xarakatlari 
arzonroq bo’ladi. Boshqa tomondan isroflar kuchlanishga teskari mutanosib bo’ladi. 
Isroflar me’yoriy ko’rsatkichdan kop bo’lsa kuchlanishni talab etadi. Masalan, 
energeotizmdan 110kB, 35kB va 10kB li kuchlanishli EUL o’tkazish mumkin bo’lsa, 
odatda avval kuchlanishi 10kB EUL xisoblanadi. Isroflar me’yoriy ko’rsatkichlardan 
katta bo’lsa 35kB li EUL xisoblanadi. Bunda xam isroflar me’yoriy korsatkichdan 
katta bo’lsa 110kB li EUL xisoblanadi. Agar kuchlanish isrofi me’yoriy 
ko’rsatkichadan katta farq qilmasa EUL ko’ndalang kesim yuzasini oshirish yoki 
liniyalar sonini oshirish tavsiya etiladi. Agar ikkita kuchlanishda EUL o’tkazish 
imkoniyati bo’lsa ularning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari taqqoslanib, keltirilgan 
yillik xarajatlari kamroq bo’lgan variant tanlanadi. 
Xisoblashlar xisobiy tokni aniqlashdan boshlanadi. Radial liniyalar uchun xisobiy va 
shikastlanish to’klari quyidagicha xisoblanadi: 
Shikastlanish toki parallel liniyalardan biri uzilgan xol uchun xisoblanadi: 
Bu yerda: 
-korxonaning umumiy to’la yuklamasi, п-parallel liniyalar soni. 
Tanlangan EUL simining ruxsat etilgan davomli toki shikastlanish tokidan katta 
bo’lishi kerak. Ilovadan shu qiymatga yaqin va katta kesim yuzasi tanlanadi. Simning 
tipi, kesim yuzasi, aktiv va reaktiv solishtirma qarshiligi yozib olinadi. 35-110kB li 
liniyalarda solishtirma reaktiv qarshilik 
=0.4 om/km deb olinadi. Liniyaning aktiv 
va reaktiv qarshiliklari quyidagicha xisoblanadi: 
Olingan natijalar asosida EUL dagi quvvat va kuchlanish isroflari xisoblanadi: 

Kuchlanish isrofi: 
Bu yerda: cosφ-korxonaning quvvat koeffitsenti olinadi. 
Tashqi elektr ta’minotini elektr uzatuv liniyadagi kuchlanish isrofi 5% dan oshmasligi 
lozim. Agar kuchlanish isrofi bu ko’rsatkichdan katta bo’lsa, liniya kuchlanishi yoki 
liniyalar soni oshiriladi. 
Korxonaning ichki elektr ta’minotini loyixalashda kabel linlyalari ruxsat etilgan tok 
bo’yicha tanlanadi. Bunda kabel liniyasi iste’molchilarini to’la yuklamasi asosida 
xisobiy va shikastlanish toki aniqlanadi. Kabelni ruxsat etilgan davomli toki 
shjkastlanish tokidan katta bo’lishi kerak. 
Kabel liniyasining xisobiy toki. 
1. TP dan сш 1 gacha L=20m, S=70.7 kBA Normal va avariya rejimlari uchun 
toklarni xisoblaymiz: 
Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz: 

Jadvaldan APVG -16 x 3 kabelni tanlaymiz. 
Kabeldagi kuchlanish tushuvini 
xisoblaymiz 
shart qanoatlantirildi. 
2. СШ 1 dan СШ 2 gacha L =75m, S=12.6 kBA Normal va avariya rejimlari uchun 
toklarni xisoblaymiz. 
Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz. 
Jadvaldan APVG -3 x 2.5 kabelni tanlaymiz. Kabeldagi kuchlanish tushuvini 
xisoblaymiz. 
shart qanoatlantirildi. 
3. СШ 1 dan СШ 3 gacha L= 75m, S=16.6 kBA Normal va avariya rejimlari uchun 
toklarni xisoblaymiz. 

 Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz. 
Jadvaldan APVG -3 x 2.5 kabelni tanlaymiz. 
Kabeldagi kuchlanish tushuvini xisoblaymiz. 
shart qanoatlantirildi. 
4. СШ 3 dan СШ 4 gacha L=30m, S=10.9 kBA Normal va avariya relimlari uchun 
toklarni xisoblaymiz. 
Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz. 
Jadvaldan APVG -3 x 2.5 kabelni tanlaymiz. 
Kabeldagi kuchlanish tushuvini xisoblaymiz. 
shart qanoatlantirildi. 

5. TP dan СШ 5 gacha L =80m, S=28.7 kBA Normal va avariya rejimlari uchun 
toklarni xisoblaymiz. 
Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz. 
Jadvaldan APVG -3 x 4 kabelni tanlaymiy. 
Kabeldagi kuchlanish tushuvini 
xisoblaymiz 
6. СШ 5 dan СШ 6 gacha L=15m, S=12 kBA Nrmal va avariya rejimlari uchun 
toklarni xisoblaymiz. 
Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz 
Jadvaldan APVG -3 x 2.5 kabelni tanlaymiz 

Kabeldagi kuchlanish tushuvini xisoblaymiz. 
7. TP dan СШ 7 gacha L=30m, S=76.7 kBA 
Normal va avariya rejimlari uchun toklarni xisoblaymiz. 
Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz 
Jadvaldan APVG -3 x 2.5 kabelni tanlaymiz 
Kabeldagi kuchlanish tushuvini xisoblaymiz. 
8. СШ 7 dan СШ 8 gacha L=20m, S=51 kBA 
Normal va avariya rejimlari uchun toklarni xisoblaymiz. 

Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz 
Jadvaldan APVG -3 x 2.5 kabelni tanlaymiz 
Kabeldagi kuchlanish tushuvini xisoblaymiz. 
9. СШ 8 dan СШ 9 gacha L=15m, S=25,2 kBA 
Nrmal va avariya rejimlari uchun toklarni xisoblaymiz. 
Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz 
Jadvaldan APVG -3 x 2.5 kabelni tanlaymiz 
Kabeldagi kuchlanish tushuvini xisoblaymiz. 
10. СШ 9 dan СШ 10 gacha L=30m, S=12,6 kBA 

Normal va avariya rejimlari uchun toklarni xisoblaymiz. 
Kabelning kesim yuzasini aniqlaymiz 
Jadvaldan APVG -3 x 2.5 kabelni tanlaymiz 
Kabeldagi kuchlanish tushuvini xisoblaymiz.