|
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
|
| bet | 2/3 | | Sana | 15.02.2023 | | Hajmi | 2.93 Mb. | | #42406 |
Bog'liq Qidiruv lahimlari Mavzu №2 ( ) 1-amaliy mashg\'ulot, 3maruza.pptx, Рефарат, UCHQUDUK KONI A.TOXIROV, 01.04.05 - Оптика, 1EFS0DhiWcj36eadQx6hQvTIy4lc4SUkAOvl0A7i, Customs and traditions of Uzbekistan, New Документ Microsoft Word (2), New Документ Microsoft Word (3), New Документ Microsoft Word, kampyutertaqmoqlari mustaqilish, hisobot, Ontogenezda psixikani rivojlanishi, 1 Амалиёт 2 (1)3
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
KON LAHIMI TURLARI VA ULARNING VAZIFALARI.
4
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Bugungi kun geologlari nafaqat yer yuziga yaqin joylashgan foydali qazilmalarni balkim chuqurroq joylashgan foydali qazilmani topish uchun yer qa`rinni chuqurroq qazish ishlarini amalga oshirish kerak. Buning uchun turli xil usullar va texnologiyalar mavjud, ammo burg’ilash va portlatish ishlari kon lahimlarini o’tishning eng samarali usulidir. Yer qa`ridagi foydali qazilma konlarini qazib olish kon lahimlarisiz umuman mumkin emas, shuningek qazib olish ishlari davrida ekspluatatsion kon lahimlarining ko’ndalang kesim yuzasi hajmi kattaroq bo’ladi. Agarda kon-qidiruv lahimlari geologlar uchun qisqa muddat tog’ jinslari va foydali qazilmalarni o’rganish uchun xizmat qilsa, ekspluatatsion kon lahimlari esa konchilarga uzoq muddat konni qazib olishda xizmat qiladi. Ekspluatatsion kon lahimlari vazifalariga ko’ra kapital, tayyorlovchi va qazib oluvchi kon lahimlariga bo’linadi.
Kapital – kon lahimlari yer yuzasidan foydali qazilmagacha o’tilgan ochuvchi kon lahimlaridir. O’chuvchi kon lahimlardan so’ng qazib olishga tayyorlash uchun tayyorlovchi kon lahimlari o’tiladi, va foydali qazilmani qazib olinadi. Kon lahimini nomlanishi asosan nemis tilidan olingan: shtolnya, kvershlag, bremsberg, shtrek, ort, gezenk va boshqalar. Bu kon lahimlarining nemischa nomlanishi Petr I zamonida Rossiyada kirib kelgan va ularning farqi bir qator belgilardan aniqlanadi: yer yuzasiga nisbatan; kon lahimining fazoda yotish vektoriga nisbatan; foydali qazilma va tog’ jinslari tanasining yotishiga, kavjoyning yo’nalishi bo’yicha; yuklarning harakatlanish yo’nalishiga nisbatan va boshqalar.
Yer yuzasiga nisbatan barcha kon lahimlari ochiq va yer osti kon lahimlariga bo’linadi. Ular ko’ndalang kesim yuzasi shakli bilan ajralib turishi mumkin. Yer osti kon lahimi konturlari yopiq bo’ladi. Ochiq usulda qazib oluvchi kon korxonalarida esa kon lahimining ustki tomoni ochiq bo’lishi bilan farq qiladi. Kon lahimi turini aniqlash uchun uning hajmi muhim emas. Misol uchun karyer katta hajmda ochiq usulda qazib oluvchi kon korxonasidir, lekin sayoz zakopushka ham ochiq usulda qazib olinadigan kon lahimi, ammo sayoz bo’lgan shurf esa yer osti kon lahimi hisoblanadi.
|
| |
