20. 8-§. Kompleksonometrik titrlashning potensiometrik usuli

20.8-§. Kompleksonometrik titrlashning potensiometrik usuli

Monoyadroli komplekslar hosil bo‘lishidagi kimyoviy reaksiyalar umumiy holda :
Bⁿ⁺+pA^m-↔Bap^(pm-n) K_barq.= yoziladi.
Odatda potensial aniqlovchi tarkibiy qism, agar indikator elektrodi bo‘lib shu kationning metali xizmat qilsa kompleks hosil qiluvchi kation hisoblanadi. Uni standart eritma bilan titrlaganda elektrotexnik reaksiyaning ligandi:

(pm-n) - m-
Bⁿ⁺+ne^-↔B↓ ekvivalent nuqtadan so‘ng:
BA_p +ne ↔pA +B↓ bo‘ladi.
E_I potensial bilan (37) tenglamada ifodalangan va
E_II=E⁰_BAp^(pm-n)_/A^m-_,B↓+ lg (37)
bunga mos ravishda:

_E0 (pm-n) m-
=E⁰
- lgK

BAp
/A ,B↓
Bn+/B↓
barq.

Bn+/B↓
Bundan K_barq. qancha katta bo‘lsa, shuncha ko‘p darajada E⁰ va

E
0
Bap
(pm-n)
/A
m-
,B↓
lar bir-biridan farq qiladi va T.O.N. da shuncha katta

potensial sakrashi kuzatiladi.
Ligandni kompleks hosil qiluvchining eritmasi bilan teskari titrlaganda yuqorida qayd etilgan fikrlar o‘rinli bo‘ladi, farqli jihati shundaki, ekvivalent nuqtagacha bo‘lgan elektrod potensiali (31) tenglama bilan aniqlanadi.
Kationlarni kompleksonometrik titrlashda etilendiamintetrasirka kislota yoki uning natriyli tuzi ishlatiladi (EDTA, Na₂H₂Y) sianid ionlari va ba’zi boshqa ligandlar shunga mos indikator elektrodi bo‘lganda potensiometrik titrlanadi. Bunday sharoitda ligandlarning o‘zlarini ham aniqlash mumkin.