|
20.8-§. Kompleksonometrik titrlashning potensiometrik usuli
Monoyadroli komplekslar hosil bo‘lishidagi kimyoviy reaksiyalar umumiy holda :
Bn++pAm-↔Bap(pm-n) Kbarq.= yoziladi.
Odatda potensial aniqlovchi tarkibiy qism, agar indikator elektrodi bo‘lib shu kationning metali xizmat qilsa kompleks hosil qiluvchi kation hisoblanadi. Uni standart eritma bilan titrlaganda elektrotexnik reaksiyaning ligandi:
(pm-n) - m-
Bn++ne-↔B↓ ekvivalent nuqtadan so‘ng:
BAp +ne ↔pA +B↓ bo‘ladi.
EI potensial bilan (37) tenglamada ifodalangan va
EII=E0BAp(pm-n)/Am-,B↓+ lg (37)
bunga mos ravishda:
E0 (pm-n) m-
=E0
- lgK
BAp
/A ,B↓
Bn+/B↓
barq.
Bn+/B↓
Bundan Kbarq. qancha katta bo‘lsa, shuncha ko‘p darajada E0 va
E
0
Bap
(pm-n)
/A
m-
,B↓
lar bir-biridan farq qiladi va T.O.N. da shuncha katta
potensial sakrashi kuzatiladi.
Ligandni kompleks hosil qiluvchining eritmasi bilan teskari titrlaganda yuqorida qayd etilgan fikrlar o‘rinli bo‘ladi, farqli jihati shundaki, ekvivalent nuqtagacha bo‘lgan elektrod potensiali (31) tenglama bilan aniqlanadi.
Kationlarni kompleksonometrik titrlashda etilendiamintetrasirka kislota yoki uning natriyli tuzi ishlatiladi (EDTA, Na2H2Y) sianid ionlari va ba’zi boshqa ligandlar shunga mos indikator elektrodi bo‘lganda potensiometrik titrlanadi. Bunday sharoitda ligandlarning o‘zlarini ham aniqlash mumkin.
| 