Urganch davlat Universiteti
MUSTAQIL ISH
FAN:Riskni boshqarish
Mavzu: Fond bozori risklari tahlili
Bajardi :Hajiyev Asadbek
Urganch -2024
Reja :
Fond bozori risklari haqida umumiy ma'lumot
Fond bozori qimmatbaho qog’ozlar
Aktsiya narxlari riski va uning baholash usullari
Fond bozori risklarini boshqarish va kamaytirish
Riskni nazorat qilish tizimlarining ahamiyati
XULOSA
Fond bozori risklari, investitsiyalar va moliyaviy aktivlarni sotib olish yoki sotish jarayonida kelib chiqadigan muammolardir. Bu risklar bozor sharoitlarining o'zgarishi, siyosiy va iqtisodiy holatning o'zgarishi, valyuta kurslarining o'zgarishi, kompaniyalar faoliyatining o'zgarishi va boshqa ko'plab sabablarga bog'liq bo'lishi mumkin. Fond bozori risklari quyidagi turlarga bo'linadi:
1. Piyosa riski: Bu risk, investitsiya qilgan mablag'allikning yo'qolishi, yoki undan kamayishi bilan bog'liq. Mablag'ni investitsiya qilgan kompaniya ifloslanishi, konkursga yo'l qo'yilishi yoki boshqa sabablar bilan mablag'ni yo'q qilishi mumkin.
2. Foiz darajasi riski: Bu risk, foiz darajalarining o'zgarishi bilan bog'liq. Agar foiz darajalari oshib ketse, obligatsiyalar va kreditlar narxlari oshishi mumkin.
3. Valyuta kursi riski: Agar investitsiyalar valyuta shaklida bo'lsa, valyuta kurslarining o'zgarishi bilan bog'liq risk mavjud. Agar mablag'lar bir valyutadan boshqa valyutaga konvertatsiya qilingan bo'lsa, valyuta kursi o'zgarishlari mablag'lar miqdorini ham o'zgartirishi mumkin.
4. Aktsiya narxlari riski: Agar investitsiyalar aktsiyalar shaklida bo'lsa, kompaniya faoliyatining o'zgarishi, bozor sharoitlarining o'zgarishi va boshqa sabablarga bog'liq ravishda aktsiya narxlari o'zgarishi mumkin.
5. Komodit narxlari riski: Agar investitsiyalar komoditlar (masalan, neft, qizil, bug'doy) shaklida bo'lsa, bu komoditlar narxlari o'zgarishlari bilan bog'liq risk mavjud.
Bu risklarni boshqarish uchun tahlili va strategik yondashuvlar kerak bo'ladi, shuning uchun fond boshqaruvchilari va investorlar bu risklarni tahlil qilish va ularni boshqarish uchun ilg'or qarorlar qabul qilishlari lozim.
Fond bozori risklari boshqarish uchun tahlili va strategik yondashuvlar kerak bo'ladi. Fond boshqaruvchilari va investorlar bu risklarni tahlil qilish, ularni boshqarish uchun ilg'or qarorlar qabul qilishlari lozim.
Bu risklarni tahlil qilish va ularni boshqarish uchun fond boshqaruvchilari va investorlar ma'lumotlarni to'plab, tahlil qilish va strategik yondashuvlar qabul qilishlari lozim. Bu jarayon fond bozori risklarini kamaytirish va moliyaviy muvofiqlikni oshirish uchun juda muhimdir.
Fond bozori risklari, investitsiya fondlarida yoki boshqa moliyaviy institutlarda investitsiyalar olib borish jarayonida kelib chiqadigan risklardir. Bu risklar, moliyaviy aktivlarning narxlari, bozor sharoitlarining o'zgarishi, siyosiy va iqtisodiy holatning o'zgarishi, valyuta kurslarining o'zgarishi va boshqa ko'plab sabablarga bog'liq bo'lishi mumkin.
Aktsiya narxlari riski, investitsiyalarni olib borishda juda muhimdir. Bu risklarni tushuntirish va boshqarish uchun bir nechta usullar mavjud. Quyidagi usullar aktsiya narxlari riskini baholashda yordam berishi mumkin:
1. Tarixiy ma'lumotlardan foydalanish: Aktsiya narxlari tarixiy ma'lumotlari, moliyaviy hisob-kitoblari va kompaniya ma'lumotlari, so'nggi yangiliklar va boshqa faktorlar asosida baholanadi. Tarixiy ma'lumotlar, investitsiyalar bo'yicha qabul qilingan qarorlarni ko'rsatadigan yaxshi bir manba bo'lib, o'zgaruvchan bozor sharoitlarini tushuntirishda yordam beradi.
2. Fundamental tahlil: Bu usulda kompaniya moliyaviy hisob-kitoblari, daromadlari, kreditlarining qiymati, sarmoyasi, bozor bo'yicha o'zining o'rni va boshqa kritik ma'lumotlar o'rganiladi. Bu ma'lumotlar asosida kompaniyaning faoliyatining tahlili va uning istiqboli haqida fikr hosil qilish mumkin.
3. Teknik tahlil: Teknik tahlil usuli, grafiklar, indikatorlar va statistik ma'lumotlarni o'rganish orqali aktsiya narxlari bo'yicha ko'rsatkichlarni tushuntirishga asoslangan. Bu usulda, bozor sharoitlarining o'zgarishlarini aniqlashda grafiklardan foydalaniladi.
4. Volatillikni o'rganish: Volatillik, bozor sharoitlarining o'zgarishlari miqdori va tezligini ifodalovchi ko'rsatkichdir. Volatillikni tushuntirish, aktsiya narxlari riskini tushuntirishda yordam beradi.
5. Portfeyjning diversifikatsiyasi: Investitsiyalarni bir nechta turdagi aktsiyalarga bo'lish, riskni kamaytirish uchun muhimdir. Agar bir aktsiya turu yomon yo'nalishga aylanib ketse, boshqa aktsiyalar tomonidan qoplangan zarar kamayadi.
Bu usullar aktsiya narxlari riskini tushuntirish va boshqarishda yordam beradi. Har bir investitsiyador yoki fond boshqaruvchisi uchun bu usullardan foydalanib, riskni tushuntirib, moliyaviy muvofiqlikni oshirish uchun strategik yondashuvlar qabul qilishi muhimdir
Qimmatli qogʻozlarning ikkilamchi bozori — birlamchi bozorning zaruriy qoʻshimchasi. Unda qimmatli qogʻozlarning olibsotarlik shaklidagi aylanmasi sodir boʻladi.
Qimmatli qogʻozlar boʻyicha bitimlarning shakliga qarab ularni uyushtirilgan (birjali) va uyushtirilmagan (birjadan tashqaridagi yoki "koʻcha") bozorlariga ajratish mumkin. Uyushtirilgan bozorni fond birjalari tashkil qiladi. Qimmatli qogʻozlar bilan qilinadigan boshqa barcha bitimlar uyushtirilmagan bozorda amalga oshadi. Birjadan tashqari aylanmadagi savdoni mutaxassislar — brokerlar va dilerlik kompaniyalari olib boradi. Birjadan tashqari aylanmada savdo jarayonlarini bajaradigan yagona markaz yoʻkligi tufayli oldisotdi bitimlari telefon va kompyuter tarmoklari orqali bajariladi. Narxnavolar birjadan tashqari aylanmani tartibga soluvchi qoida asosida kelishib belgilanadi.
Fond bozori moliyakredit tizimining tarkibiy qismi sifatida davlat boshqaruvi obʼyekti hisoblanadi. Uning asosiy maqsadi investorlar manfaatini emitentlar va vositachilar tomonidan qilinadigan noqonuniy hattiharakatlardan himoya qilishdir. Shu maqsadlarda qimmatli qogʻozlar emissiyasi, ularning muomalada boʻlishi hamda qimmatli qogʻozlar bozorining professional qatnashchilari faoliyatini tartibga soluvchi, shuningdek, mamlakatda amalda boʻlgan tegishli normativ hujjatlar ishlab chiqiladi, maxsus maʼmuriy idoralar tuziladi.
Oʻzbekistonda investitsiya jarayonlarini boshqarish va boʻsh turgan pul mablagʻlarni iqtisodiyotga jalb qilishning samarali vositasi boʻlgan Fond bozorining shakllanishi 90-yillar boshlariga toʻgri keladi. 1993-yil 2-sentabrda bu bozor faoliyatining huquqiy bazasi boʻlgan Oʻzbekiston Respublikasining "Qimmatli qogʻozlar va fond birjasi toʻgʻrisida" qonuni qabul qilindi.
Qisqa muddatlarda Fond bozori infratuzilmasining asosiy muassasalari — 1994-yilda "Toshkent" respublika fond birjasi oʻz faoliyatini boshladi. Respublika Prezidentining 1996-yil 26-martdagi "Oʻzbekiston Respublikasi Davlat mulki qoʻmitasi huzurida qimmatli qogʻozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish Markazini tashkil etish toʻgʻrisida" Farmoniga koʻra, respublikada qimmatli qogʻozlar bozorini tartibga soluvchi vakolatli davlat organi hisoblanadigan Qimmatli qogʻozlar bozori faoliyatini muvofiklashtirish va nazorat qilish markazi tuzildi. 1999-yilda naqdsiz chiqarilgan qimmatli qogʻozlarni saqlash, shuningdek, xususiylashtirilgan korxonalar aksiyalaridagi davlat hissasi (huquqi) hisobini yuritadigan Qimmatli qogʻozlar markaziy depozitariysi va 30 dan ortiq ikkinchi bosqich depozitariylarini oʻz ichiga olgan ikki pogʻonali depozitariylar tizimi tashkil topdi. Respublika Fond bozorida brokerlar, dilerlar, boshqaruvchi kompaniyalar, investitsiya fondlari, investitsiya maslahatchilari, reyestr yurituvchilar va investitsiya kompaniyalaridan iborat 300 dan ortiq professional qatnashchilar faoliyat yuritadi (2004). Ulardan "Elsis kliring" hisobkitob palatasi (1998) respublikada birlamchi (uyushgan) Fond bozori ishtirokchilari oʻrtasida oʻzaro hisobkitoblarni samarali amalga oshirishga koʻmaklashadi. "Vaqt" milliy depozitariysi (1994) Fond bozorining yirik instituti boʻlib, qimmatli qogʻozlarni saklash va ularga boʻlgan huquklar hisobini olib boradi. "Davinkom" ("Davlat investitsiya kompaniyasi", 1999) xususiylashtirilgan korxonalar aksiyalarini investorlarga sotish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Davlat mulki qoʻmitasining vakolatli vakili hisoblanadi
Fond bozori risklarini boshqarish uchun quyidagi usullarni amalga oshirishimiz mumkin:
1. Riski tahlil qilish: Bozor tahlili va istoriyasi, so'nggi yangiliklar, so'nggi siyosatlar va boshqa ma'lumotlardan foydalanib fond bozori risklarini tahlil qiling.
2. Portfelsingizni diversifikatsiya qilish: Moliyaviy risklardan himoya uchun portfelsingizni turli sektorlarda, mamlakatlarda va aktiv turlarida diversifikatsiya qilamiz
3. Stop-loss buyruqlari ishlatish: Stop-loss buyruqi orqali zarar to'g'risida limit belgilash, shuningdek, fond bozorida kuchli ko'rsatkichlarga ega bo'lgan vaqtning chegarasidan chiqish.
4. Moliyaviy maslahatchilar bilan muloqot qilish: Professional moliyaviy maslahatchilar bilan muloqot qilib, fond bozori risklarini boshqarishda yordam so'rashingiz mumkin.
5. So'nggi xabarlar bilan kuzatib borish: Fond bozorining so'nggi yangiliklariga e'tibor berib, bu yangiliklarga asoslanib portfelni o'zgartiring.
6. Tadbirkorlik va siyosat rivojlanishi: Oʻzingizning tadbirkorlik rivojlanishingiz va siyosatini oʻrganing va uni o‘zingizning risk darajasiga mos ravishda bajarib ko‘ring.
Bu usullarni amalga oshirib, fond bozori risklarini boshqarishda yordam ko‘rsatishimiz mumkun
Fond bozorining risklarini kamaytirishning bir qancha usullari mavjud. Mana ulardan ba'zilari:
1. Diversifikasiya: Siz investitsiyalaringizni turli aktivlar sinflari va tarmoqlariga yoyish orqali xavfingizni kamaytirishingiz mumkin.
2. Aktivlarni taqsimlash: Siz portfelingizni turli xil aktivlar (masalan, aktsiyalar, obligatsiyalar, tovarlar) bo'yicha taqsimlash orqali o'z xavfingizni tarqatishimiz mumkin.
3. Risklarni boshqarish vositalari: Siz optsionlar, fyucherslar va boshqa lotin vositalar kabi moliyaviy vositalar yordamida riskni nazorat qilishimiz mumkin.
4. Tadqiqot va tahlil: Siz fundamental va texnik tahlillarni amalga oshirish orqali bozor tendentsiyalarini kuzatishingiz va fundamental ma'lumotlarni o'rganish orqali to'g'ri investitsiya qarorlarini qabul qilishingiz mumkin.
5. Stop-Loss buyrug'i: stop-loss buyrug'i yordamida mumkin bo'lgan yo'qotishlarni cheklashimiz mumkin.
Ushbu usullardan birini yoki bir nechtasini qo'llash orqali siz fond almashinuvidagi risklarni kamaytirishimiz va ko'proq nazorat qilinadigan investitsiya strategiyasiga amal qilishimiz mumkin. Biroq, hech qanday strategiya xavfni to'liq bartaraf eta olmasligini unutmaslik kerak, shuning uchun investitsiyalar ehtiyotkorlik bilan va ongli ravishda amalga oshirilishi kerak.
Fond bozori risklarini boshqarish va kamaytirish uchun quyidagi usullarni amalga oshirishimiz mumkin:
1. Diversifikatsiya: Investitsiyalaringizni turli sektorlarda va turli asbob-uskunalar bilan diversifikatsiya qilish orqali riskni kamaytiring.
2. Tahlil va monitoring: Bozor tahlili va monitoringini amalga oshirib, bozor tendentsiyalarini bilish, potentsial risklarni aniqlash va ularni oldini olmoq mumkin.
3. Stop-loss buyruqlari: Investitsiya qilingan obyektlarning narxlari ko'p yuksalishi yoki pastlashi mumkin, shuning uchun stop-loss buyruqlarini belgilab qo'yish orqali risklarni kamaytiring.
4. Portfeyl boshqarish: Portfeylingizdagi investitsiyalarni doimo baholash va boshqarish orqali risklarni kontrol qiling.
5. Sarmoya strategiyalari: Sarmoya strategiyalardan foydalanib, risklarni minimal darajada tutishingiz mumkin.
6. Xabarlar va yangiliklarga e'tibor berish: Bozor xabarlarini kuzatib borish, siyosatlar va iqtisodiy yangiliklarga e'tibor berish orqali risklardan xabardor bo'lishingiz mumkin.
Bu usullar bo'yicha amalga oshirganingizda fond bozori risklarini boshqaringiz va kamaytiringiz. Lekin unutmangki, har qanday investitsiya shunchaki risk bilan bog'liqdir, shuning uchun investitsiyalar bilan bog'liq maslahatlarga konsultatsiya olish tavsiya etiladi.
Riskni nazorat qilish tizimlari, tashqi va ichki xavfni belgilash, baholash va boshqarish uchun juda muhimdir. Bu tizimlar, korxonalarning, hukumatning va jamiyatning muammolarni oldini olishda yordam beradi. Ularning mavjudligi va ishlash shakllari, zararli voqealarni oldini oladigan amallar va strategiyalar belgilab beriladi.
Bu tizimlar biznes operatsiyalarining nazoratini o'rganishga yordam beradi va yuqori darajada xavfli bo'lgan sohalarda zararli voqealarni oldini olishga yordam beradi. Ularning mavjudligi foydali ma'lumotlarni to'plash va qo'llab-quvvatlashga imkoniyat yaratadi.
Riskni nazorat qilish tizimlarining amaliyoti jismoniy mohiyati, finansiy xavfiyligi, tekshiruvlari va boshqa amallar orqali aniqlanadi. Bu tizimlar jarayonlardagi muammolarni aniqlash uchun ma'lumotlarni to'plashga imkoniyat beradi. Shuningdek, ular talablarga javob berish, huquqiy zaxiralarni bajarganlikni tekshirish uchun ham ishlatiladi.
Boshqacha aytganda, riskni nazorat qilish tizimi foydali ma'lumotlarni to'plab quvvatlash orqali korxonalarning faoliyatini rivojlantirishga imkon berishi mumkin. Ular biznesning daromadining o'sishi va kengayishi uchun strategik rejalashtiruvlar belgilashda ham katta ahamiyatga ega.
Riskni nazorat qilish tizimlari, bir korxona yoki tashki dastur, faoliyatning barcha ko'rsatgichlarini boshqarish uchun muhimdir. Bu tizimlar, risklarni identifikatsiya qilish, baholash, boshqarish va monitor qilish imkoniyatlarini ta'minlashga yordam beradi.
Bir korxona uchun riskni nazorat qilish tizimi, moliyaviy zararlarni kamaytirish va faoliyatni barqarorlik bilan davom ettirishga yordam beradi. Bu tizimlar, korxona rivojlanishi va xavfsizligini ta'minlashda keng xil mavzularni o'z ichiga oladi, shuningdek, sifatli ma'lumotlar to'plash va analiz qilish imkoniyatlarini ta'minlaydi.
Riskni nazorat qilish tizimlari ayni paytda qonuniy talablar va standartlarga rioya etadilar. Ularning mavjudligi va to'g'ri ishlashi korxonaning moliyaviy ahvolini mustahkamlashda muhim ahamiyatga ega.
Riskni nazorat qilish tizimlari, bir korxona yoki tashkilotning muammolarini aniqlash va hal qilish uchun muhimdir. Bu tizimlar, korxona faoliyatining barqarorligini ta'minlash, xavfli holatlarni oldini olish va moliyaviy zararlarni kamaytirish uchun kerakli bo'ladi. Riskni nazorat qilish tizimlari, risklarni identifikatsiya qilish, baholash, boshqarish va monitoring qilishni o'z ichiga oladi. Bu tizimlar orqali korxona yoki tashkilotning faoliyatini mustahkamlash, moliyaviy zararlarni oldini olish va istiqbolida muvaffaqiyatli bo'lish uchun zarur bo'lgan harakatlarni olib borish mumkin.
Riskni nazorat qilish tizimlari, bir kompaniyada yoki tashkilotda muammo va hatolarni oldini olish uchun muhimdir. Bu tizimlar kompaniya rivojlanishini ta'minlash, xarajatlarni kamaytirish va operatsion faoliyatni yaxshilash imkoniyatlarini ta'minlash uchun juda muhimdir.
Muhim riskni nazorat qilish tizimlari quyidagilar bo'lishi mumkin:
1. Risk identifikatsiyasi: Risklarni aniqlab chiqish va ularga oid ma'lumotlarni to'plash, jamlash va analiz qilish;
2. Risk baholash: Har bir riskning o'rni, kuch-quvvat darajasini aniqlash;
3. Risk boshqaruv strategiyalari: Risklarni qabul qilish, ushlab turish yoki oldini olish strategiyalarini belgilash;
4. Monitoring va nazorat: Risklar bo'yicha monitoring jarayonlarini amalga oshirib borish;
5. Risk hisob-kitoblari va ma'lumotlar: Risksizlik haqida ma'lumotlarni tortib boruvchi hisob-kitoblar va ma'lumotlar bazalari yaratish.
Bu tizimlar kompaniya rivojlanishi uchun muhimdir, chunki ulardan foydalanib, kompaniya mudofaa etkazib berishi mumkinligiga ega bo'ladi.
Riskni nazorat qilish tizimlari, bir kompaniyaning muvaffaqiyatini ta'minlashda va xavfsizlikni ta'minlashda juda aham ahamiyatga ega. Bu tizimlar, kompaniyadagi risklarni tanish va boshqarishga yordam beradi, shuningdek qonun, huquqiy voqealar va sifatli rivojlanayotgan texnologiyalarga bo'yicha o'zgaruvchiliklarga mos ravishda ish olib borish uchun zarur bo'ladi.
Nazorat tizimlari kompaniya rahbariyati va boshqa menejerlar uchun muhimdir, chunki ularning qabul qilishlari va stratejik yo'nalishlari risklar bilan bog'liq bo'ladi. Buningdek, moliyaviy nazorat tizimlari pul mablag'larini to'lash vaqtlarini, xarajatlarni kamaytirishni va daromad olishni ta'minlaydi.
Boshqalar uchun ham bu nazorat tizimlari muhim: investorlar, sheriklar, iste'molchilar va huquqiy organlar. Ular kompaniya faoliyatining nazorat qilinishini talab etadilar va kompaniya mustahkamlash uchun shaffoflik bilan ishlashini kutilmoqda.
Xulosa qilib aytganda Fond bozori risklari tahlili mavzusida, ularning iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy tashqi faktorlariga bog'liq ekanligi haqida xulosa qilish mumkin. Bu risklar inkluziv inflatsiya, valyuta iqtisodiyotidagi o'zgarishlar, siyosiy xavfsizlik va boshqa faktorlar bo'lishi mumkin. Insho uchun bu tahlilni qisqacha bayon etish orqali, fond bozori risklari va ularning moliyaviy ta'sirining muhimligi haqida ma'lumot berish mumkin.
Fond bozorlarida risklar analiz qilinishi va boshqarilishining ahamiyatini ko'rsatadi. Bu tahlil, fond bozorlaridagi potentsial risklarni aniqlash va ularni boshqarish usullarini belgilashda yordam beradi. Fond bozori risklarini tahlil qilish, investitsiyalar va moliyaviy strategiyalarni rivojlantirishda juda muhimdir. Bu xulosa, fond bozori risklarining foydali va zararli tomonlari haqida ma'lumot beradi va bu risklarni kuchaytirish uchun tavsiyalar taklif etadi.
Fond bozori - bu investorlar uchun ham imkoniyatlar, ham risklarni taqdim etuvchi bozor. Xatarlarni tahlil qilishda investorlar odatda o'zlarining taxminlarini aniqlaydilar va ular duch kelishi mumkin bo'lgan xavflarni baholaydilar.
Asosiy xavflardan biri bozor riskidir. Noaniq bozor sharoitlari va aktsiya bahosidagi o'zgarishlar investorlarga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Bozor tavakkalchiligi tashqi omillar, masalan, makroiqtisodiy omillar, siyosiy vaziyatlar, tabiiy ofatlar natijasida yuzaga kelishi mumkin.
Yana bir muhim xavf turi kompaniya riskidir. Kompaniyaning moliyaviy holati, uning boshqaruv sifati va faoliyatining muvaffaqiyati kabi omillar aksiyalar qiymatiga ta'sir qilishi mumkin. Kompaniya tavakkalchiligi moliyaviy muammolardan, masalan, bankrotlik xavfidan kelib chiqishi mumkin.
Jamg'armaga tegishli aktivlarning xilma-xilligi investorlar uchun yana bir xavf omilidir. Aktivlarni diversifikatsiya qilish xavfning tarqalishiga yordam beradi. Masalan, aktsiyadorlik fondi turli kompaniyalarning aktsiyalariga ega bo'lishi mumkin. Bu bitta kompaniya faoliyatining butun fondga ta'sir qilishiga yo'l qo'ymaydi.
Likvidlik xavfi ham muhim omil hisoblanadi. Likvidlik - bu aktivni naqd pulga osonlik bilan aylantirish darajasi. Favqulodda vaziyatlarda likvid bo'lmagan aktivlarni naqd pulga aylantirish mumkin emas, bu esa investorga zarar etkazishi mumkin.
Nihoyat, foiz stavkalarining tebranishlari fond almashinuvi risklariga ham ta'sir qilishi mumkin. Foiz stavkalarining o'zgarishi fondning daromadliligiga ijobiy yoki salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Yuqori foiz stavkalari ko'pincha aksiyalar narxining pasayishiga olib kelishi mumkin.
Ushbu xavf omillari investorlar fond birjalariga investitsiya qilishdan oldin e'tiborga olishlari kerak bo'lgan muhim fikrlardir. Investorlar risklarni boshqarish strategiyalarini ishlab chiqishlari va portfellarini diversifikatsiya qilish orqali xavfni kamaytirishlari mumkin. Biroq, investitsiyalar har doim ba'zi xavflarni o'z ichiga olganligi sababli, investorlar o'zlarining risklarga bardoshliligi va strategiyalarini baholashlari muhimdir.
Fond bozori riskini tahlil qilish investor portfelidagi aktivlarning risklarini tahlil qilishga qaratilgan. Ushbu tahlil xavf elementlarini va har bir aktivning potentsial risklarini aniqlashni o'z ichiga oladi. Shuningdek, u portfeldagi aktivlar o'rtasidagi munosabatlarni baholaydi.
Mablag' yig'ish bilan bog'liq xavflarga quyidagilar kiradi
1. Bozor riski: Bozor tavakkalchiligi umumiy iqtisodiy sharoitlar, foiz stavkalari, valyuta kurslari va aksiyalar bahosidagi tebranishlar kabi omillar tufayli yuzaga keladi. Investorning portfelidagi aktivlar ushbu omillar tufayli qiymatini yo'qotishi mumkin.
2. Likvidlik riski: Likvidlik riski ma'lum bir aktivni tezda sotib olish va sotish qobiliyatini anglatadi. Ba'zi aktivlar likvidroq, boshqalari esa kamroq likviddir. Aktivning likvidlik xavfi investorning istalgan vaqtda sotib olish va sotish qobiliyatiga bog'liq bo'lib, bu aktivning narxiga ta'sir qilishi mumkin.
3. Kredit tavakkalchiligi: Kredit tavakkalchiligi - bu kompaniya yoki davlatning o'z qarzini to'lamaslik xavfi. Investor o'z portfelidagi kompaniyalarning kredit riskini baholashi kerak. Kredit xavfi yuqori bo'lgan kompaniyalarning obligatsiyalari yuqori rentabellikni ta'minlaydi, lekin ayni paytda defolt xavfini oshiradi.
4. Tarmoq riski: Tarmoq riski portfeldagi aktivlar tegishli bo‘lgan tarmoqlarning umumiy ko‘rsatkichlariga qarab yuzaga keladi. Masalan, bank sektoridagi uzilish banklarga sarmoya kiritgan investorlar uchun tarmoq riskini keltirib chiqaradi.
5. Geografik risk: Geografik risk investor portfelidagi aktivlar joylashgan mamlakatning siyosiy, iqtisodiy yoki ijtimoiy risklariga qarab yuzaga keladi. Masalan, investor aktivlarining qiymati mamlakatdagi siyosiy noaniqlik tufayli pasayishi mumkin.
Fond bozori risklarini tahlil qilish investorga o'z portfelini diversifikatsiya qilishga va risklardan himoya qilishga yordam beradi. Tahlil natijasida investorlar o'z portfellaridagi xatarlarni kamaytirish va xavfsizroq investitsiya qarorlarini qabul qilish uchun zarur tuzatishlar kiritishlari mumkin.
|
