|
Ustav fondining shakllanishi va hajmini o'zgartirishning o'ziga xos xususiyati
|
| bet | 4/5 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #244151 |
Bog'liq moliyaviy hisob3.Ustav fondining shakllanishi va hajmini o'zgartirishning o'ziga xos xususiyati.
Ko'rib chiqilayotgan atamaning mohiyatini xususiy tuzilmalar ishi kontekstida ko'rib chiqaylik. Masalan Ustav kapitali yoki tashkilot kapitali xususiy tadbirkorlik sub'ektining asosiy mulk manbalaridan biridir. Bu manba asosan egalarining hissasi hisobiga shakllanadi - to'g'ridan -to'g'ri tashkil etish yoki biznesni rivojlantirish jarayonida.Tashkilotning ustav kapitali firmaning mulki bo'lib, u asosan davlat korxonalarida bo'lgani kabi tashkilot kreditorlarining manfaatlarini qondirish uchun ishlatiladi. Uning qiymati iqtisodiy sub'ektda aks etadi. Tegishli manbaning minimal hajmi MChJ uchun tashkil qiladi.
Aksiyadorlik jamiyatlari uchun-bu ochiq aktsiyadorlik jamiyatlari uchun eng kam ish haqining 100 baravari. Minimal ustav kapitalining eng katta miqdori banklar uchun belgilanadi, bu 300 million.Xo'jalik yurituvchi sub'ektning tegishli mulki ma'lum vaqt ichida shakllanishi kerak. Shunday qilib, MChJ ishtirokchilari, masalan,Soliq Xizmatida ro'yxatdan o'tgan kundan boshlab 4 oy ichida MChJning ustav kapitaliga hissa qo'shishlari shart. Ko'rib chiqilayotgan manba pul mablag'lari, turli ulushlar, moddiy qadriyatlar yoki, masalan, mulkiy huquqlar bilan ifodalanishi mumkin.
MChJ a'zolari ma'lum turdagi mulkni ustav kapitaliga qo'shganda, mustaqil baholash orqali investitsiya qilingan resurslarning qiymatini tasdiqlash zarur. Ko'rib chiqilayotgan mulk turi soliqqa tortilmaydi va xo'jalik yurituvchi sub'ektning xarajatlari hisoblanmaydi. Agar kompaniyaning bir nechta ta'sischilari bo'lsa, ularning har birining ustav kapitalidagi ulushi aniqlanishi kerak. Tegishli mulk korxonaning kassasiga yoki uning joriy hisob raqamiga kiritiladi. Agar kompaniya asoschilaridan biri uning tarkibini tark etsa, uning ustav kapitalidagi ulushi qaytarilishi kerak. Buning uchun qonun hujjatlarida ma'lum bir muddat - moliyaviy yil tugaganidan keyin 6 oy belgilangan. Shu bilan birga, firmalar ta'sischilarining, xususan, MChJlar haqida gap ketganda, tadbirkorlikdan chiqish huquqi ta'sis manbalarida - birinchi navbatda, tashkilot ustavida mustahkamlanishi kerak. Agar bu shartnoma mulkdorlar o'rtasida tuzilmagan bo'lsa, unda uning iltimosiga binoan ta'sischini kompaniyadan chiqarish tartibi amalga oshirilmaydi.
Xususiy firmaning ustav fondi maxsus funktsiyalari bilan ajralib turadi. Masalan, masalan:Ta'sischilar o'rtasida biznesga tegishli aktsiyalarni taqsimlash; Kreditorlar manfaatlarini himoya qilishni ta'minlash: agar kredit olgan kompaniya to'lovga layoqatsiz bo'lib chiqsa, u holda huquqli shaxslar zararni kompaniyaning ustav kapitalini tashkil etuvchi mablag'lar hisobidan qoplashi mumkin bo'ladi. Kompaniyaning tegishli resursiga sarmoya kiritish strategiyasi korxona menejerlari ishining eng muhim tarkibiy qismi hisoblanadi.
Korporativ boshqaruv - xo'jalik yurituvchi sub'ekt menejerlari faoliyatining asosiy yo'nalishi bo'lib, ustav kapitaliga sarmoya kiritish masalalarini muntazam ko'rib chiqishni o'z ichiga oladi. Buning sababi, tegishli resurs boshqa muhim funktsiyani bajaradi - kompaniyaning investitsion jozibadorligini ta'minlash.
Korxonaning ustav kapitalining o'sishi raqobatbardoshlik ko'rsatkichi, kompaniyaning muvaffaqiyatli rivojlanishining ko'rsatkichidir. Firmaning korporativ boshqaruvi buxgalteriya hisobini tashkil qilishni ham o'z ichiga oladi.
Xususan - ustav kapitali bilan xo’jalik operatsiyalarini rasmiylashtirish. Ustav kapitaliga u yoki bu hissa qo'shish, ushbu resursning aktsiyalarini qayta taqsimlash buxgalteriya hisobiga kiradi. Buning uchun maxsus hisoblar ishlatiladi. Qonunga muvofiq, bu holda 80 hisobidan foydalanish kerak, ta'sischilar bilan hisob -kitoblar doirasida xo'jalik operatsiyalarini ro'yxatdan o'tkazishda,
O'zbekiston Respublikasining "Xususiy korxona to'g'risida"gi qonuniga ko'ra, xususiy korxonaning ustav fondi bo‘linmasdir va uni mulkdorning o‘zi belgilaydi.Shunindek, ushbu qonunning 15-moddasida xususiy korxona mulkdori ustav fondini shakllantirishi va o‘ziga qarashli korxonani yakka boshqarishi shart ekanligi belgilangan. Ammo qonun bo'yicha ustav kapitalini shakillantirish uchun ma'lum bir muddat belgilanmangan bo'lib, qonunga ko'ra siz shu holatda xususiy korxonani qayta ro'yxatdan o'tkazishingiz mumkin va ilgari ustav fondining shakllantirilmaganligi ushbu korxonani qayta ro'yxatdan o'tkazishni rad etishga asos bo'la olmaydi. Qoida tariqasida qonun analogiyasiga muvofiq ushbu muddatni MCHJ va AJ uchun talab qilinadigan ustav kapitalini shakllantirish muddatiga ko'ra, ya'ni 1 yil etib belgilashimiz mumkin. ishlab chiqarish kooperativi (artel) - qo'shma ishlab chiqarish yoki boshqa a'zolik asosida fuqarolarning ixtiyoriy birlashmasi. iqtisodiy faoliyat(sanoat, qishloq xo'jaligi va boshqa mahsulotlarni ishlab chiqarish, qayta ishlash, sotish, ishlarni bajarish, savdo, maishiy xizmat ko'rsatish, boshqa xizmatlar ko'rsatish), ularning shaxsiy mehnati va boshqa ishtiroki va uning a'zolari (ishtirokchilari) birlashmalarining mulkiy ulushlari asosida.
Kommandit shirkatning ustav kapitali to'liq sheriklar va investorlarning hissasi hisobidan shakllantiriladi, ikkinchisining hissasi shirkat tomonidan investorga berilgan ishtirok guvohnomasi bilan tasdiqlanadi.Sarmoyador sheriklik ishtirokchilarining kelishuvida belgilangan muddatda shirkat ustav kapitaliga hissa qo'shishi shart. Omonatlarni qo'yish shartlari buzilgan taqdirda, investorlar Sheriklikka omonatning to'lanmagan qismidan yiliga 10% miqdorida jarima to'laydilar, shuningdek etkazilgan zararni qoplaydilar.Ushbu Shartnoma bo'yicha Ishtirokchilar, sheriklik ustav kapitalidagi ulushlarning miqdoridan qat'i nazar, bitta ovozga ega. Shartnomalarda Ishtirokchilarning ovozlari sonini aniqlashning boshqacha tartibi nazarda tutilishi mumkin.Ishtirokchi Sheriklikdan chiqqan taqdirda, qolgan Ishtirokchilarning Sheriklik ustav kapitalidagi ulushlari mos ravishda ortadi. Shartnomalarda boshqacha tartib nazarda tutilishi mumkin. Ishtirokchi to'liq hamkorlik shirkat ro'yxatdan o'tkazilgunga qadar uning ustav kapitaliga o'z hissasining kamida yarmini kiritishi shart. Qolganini ta'sis shartnomasida belgilangan muddatlarda ishtirokchi to'lashi shart. Ushbu majburiyatni bajarmagan taqdirda, agar ta'sis shartnomasida boshqacha oqibatlar belgilanmagan bo'lsa, ishtirokchi shirkatga badalning to'lanmagan qismidan yiliga o'n foiz to'lashi va etkazilgan zararning o'rnini qoplashi shart.Agar ishtirokchilardan biri shirkatni tark etgan bo'lsa, agar ta'sis shartnomasida yoki ishtirokchilarning boshqa kelishuvida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo'lmasa, qolgan ishtirokchilarning shirkatning umumiy kapitalidagi ulushlari tegishli ravishda ortadi.Shunday qilib, to'liq shirkat ishtirokchisi shirkat ro'yxatdan o'tkazilgunga qadar uning ustav kapitaliga o'z hissasining kamida yarmini kiritishi shart. Qolgan qismini to'liq shirkat ishtirokchilari ta'sis shartnomasida belgilangan muddatlarda to'lashlari shart.
Ushbu majburiyatni bajarmagan taqdirda, to'liq shirkat ishtirokchisi, agar ta'sis shartnomasida boshqacha oqibatlar belgilanmagan bo'lsa, shirkatga badalning to'lanmagan qismidan yiliga 10% to'lashi va etkazilgan zararning o'rnini qoplashi shart.Shunday qilib, to'liq shirkat ishtirokchisi shirkatning ustav kapitaliga o'z hissasining kamida yarmini uni ro'yxatdan o'tkazish vaqtiga qadar, qolgan qismini esa ta'sis hujjatlarida belgilangan muddatlarda qo'shishi shart.
Kompaniyaning ustav kapitali bilan cheklangan javobgarlik kompaniyani ro'yxatdan o'tkazish paytida uning ishtirokchilari tomonidan kamida yarmi to'lanishi kerak. Qolganlari kompaniya faoliyatining birinchi yilida to'lanadi.To'liq shirkat ishtirokchisi shirkat ro'yxatdan o'tkazilgunga qadar uning ustav kapitaliga o'z hissasining kamida yarmini kiritishi shart. Qolganini ta'sis shartnomasida belgilangan muddatlarda ishtirokchi to'lashi shart. Ushbu majburiyatni bajarmagan taqdirda, agar ta'sis shartnomasida boshqacha oqibatlar belgilanmagan bo'lsa, ishtirokchi shirkatga badalning to'lanmagan qismidan yiliga to'lashi va etkazilgan zararning o'rnini qoplashi shart. Bundan keyin shirkatning qolgan mol-mulki, agar ta'sis shartnomasida yoki to'liq sheriklar va investorlarning kelishuvida boshqacha tartib belgilanmagan bo'lsa, to'liq sheriklar va investorlar o'rtasida ularning shirkatning umumiy kapitalidagi ulushlariga mutanosib ravishda taqsimlanadi.
Komandit shirkatning hissa qo'shuvchi a'zosining mulkiga ushbu hissa qo'shuvchining shirkat ustav kapitalidagi ulushi kiradi. Mas'uliyati cheklangan jamiyat yoki qo'shimcha mas'uliyatli jamiyat ishtirokchisining merosiga ushbu ishtirokchining ulushi kiradi. ustav kapitali jamiyat, agar jamiyatning ustavida ulushni merosxo'rlarga o'tkazishga faqat jamiyatning boshqa ishtirokchilarining roziligi bilan yo'l qo'yilishi nazarda tutilgan bo'lmasa. Aktsiyani topshirishga rozilikni rad etish jamiyatning merosxo'rlarga uning qiymatini belgilangan tartibda to'lash majburiyatini yuklaydi.
Komandit shirkatning hissa qo'shuvchi a'zosining mulkiga ushbu hissa qo'shuvchining shirkat ustav kapitalidagi ulushi kiradi.Ta'sis shartnomasida: to'liq shirkatning nomi, joylashgan joyi, uni boshqarish tartibi; shirkat ustav kapitalining hajmi va tarkibi; har bir ishtirokchining ustav kapitalidagi ulushlarini o'zgartirish hajmi va tartibi; o'z hissalarini qo'shishning ris-choralari, tarkibi, muddatlari va tartibi; hissa qo'shish majburiyatlarini buzganlik uchun ishtirokchilarning javobgarligi.
To'liq shirkatni boshqarish barcha ishtirokchilarning umumiy kelishuvi bilan amalga oshiriladi. Ta'sis shartnomasida qaror ishtirokchilarning ko'pchilik ovozi bilan qabul qilingan holatlar nazarda tutilishi mumkin. To'liq shirkatning har bir ishtirokchisi shirkat faoliyatini yuritish huquqiga egami yoki yo'qmi, tadbirkorlik faoliyatini yuritish bo'yicha barcha hujjatlar bilan tanishish huquqiga egami yoki yo'qligidan qat'i nazar, bitta ovozga ega.Ta'sis shartnomasida: to'liq shirkatning nomi, joylashgan joyi, uni boshqarish tartibi; shirkat ustav kapitalining hajmi va tarkibi; har bir ishtirokchining ustav kapitalidagi ulushlarini o'zgartirish hajmi va tartibi; ularning badallarini kiritish miqdori, tarkibi, muddatlari va tartibi; hissa qo'shish majburiyatlarini buzganlik uchun ishtirokchilarning javobgarligi.
To'liq shirkatni boshqarish barcha ishtirokchilarning umumiy kelishuvi bilan amalga oshiriladi. Ta'sis shartnomasida qaror ishtirokchilarning ko'pchilik ovozi bilan qabul qilingan holatlar nazarda tutilishi mumkin. To'liq shirkatning har bir ishtirokchisi shirkat faoliyatini yuritish huquqiga egami yoki yo'qmi, tadbirkorlik faoliyatini yuritish bo'yicha barcha hujjatlar bilan tanishish huquqiga egami yoki yo'qligidan qat'i nazar, bitta ovozga ega.Agar ta'sis shartnomasida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo'lmasa, to'liq shirkat ishtirokchisi yoki kommandit shirkatdagi to'liq sherikning merosi ushbu ishtirokchining shirkatning umumiy kapitalidagi ulushi qiymatiga bo'lgan huquqni o'z ichiga oladi. Agar merosxo'r to'liq shirkat ishtirokchisi (78-moddaning 2-bandi) yoki kommandit shirkatning to'liq sherigi sifatida qabul qilingan bo'lsa, unga ulush qiymati to'lanmaydi.Bu to'liq shirkat yoki kommandit shirkat (kommandit shirkat) ishtirokchilarining shirkatga xo'jalik faoliyatini amalga oshirish uchun qo'ygan pul ko'rinishidagi badallari majmui.
Davlat va munitsipal unitar tashkilotlar belgilangan tartibda ustav fondini tashkil qiladi, bu davlat yoki munitsipal organlar tomonidan tashkilotlarga ajratilgan asosiy va aylanma mablag'larning yig'indisi tushuniladi.Ustav fondining hajmi, uni shakllantirish tartibi va manbalari korxona ustavida belgilanadi, korxonaning predmeti va maqsadlari ham belgilanadi.Ustav va ustav kapitali, ustav va pay fondlarining hisobi 80-“Ustav kapitali” passiv hisobvarag‘ida amalga oshiriladi. Ushbu hisobning qoldig'i tashkilotning ta'sis hujjatlarida qayd etilgan ustav kapitali (fond) hajmiga mos kelishi kerak.Ta’sischilar mablag‘lari hisobidan tashkil etilgan tashkilot davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgandan so‘ng ta’sis hujjatlarida nazarda tutilgan miqdorda ustav kapitali 80-“Ustav kapitali” schyotining kreditida 75-“Muassislar bilan hisob-kitoblar” schyoti korrespondensiyasida aks ettiriladi.
Ta'sischilarning badallarini haqiqiy qabul qilish 75-schyotning krediti bo'yicha hisobvaraqlarning debeti bo'yicha amalga oshiriladi. Kapitalning o'zgarishi to'g'risidagi hisobot bo'yicha o'z kapitalini tahlil qilish va baholash- Mualliflik huquqi - Advokatlik - Ma'muriy huquq - Ma'muriy jarayon - Monopoliyaga qarshi va raqobat huquqi - Arbitraj (iqtisodiy) jarayon - Audit - Bank tizimi - Bank huquqi - Tadbirkorlik - Buxgalteriya hisobi - Mulk huquqi - Davlat huquqi va boshqaruvi - Fuqarolik huquqi va jarayon - Pul muomalasi, moliya va kredit - Pul - Diplomatik va konsullik huquqi - Shartnoma huquqi - Uy-joy huquqi - Yer huquqi - Saylov huquqi - Investitsiya huquqi - Axborot huquqi - Ijroiya ishlari - Davlat va huquq tarixi - Siyosiy va huquqiy ta'limotlar tarixi -kabi tushunchalarni talqin qilish "ustav kapitali", “ustav fondi”, “ustav kapitali”, “ulush fondi”, korxonaning tashkiliy-huquqiy shakliga va ushbu korxonalar qaysi qonun hujjatlarining qoidalariga bog'liqligiga bog'liq.
Hozirgi vaqtda biznes amaliyotida tashkilotlarni yaratishning tashkiliy-huquqiy shakllari; shaklda keltirilgan.Iqtisodiy hamkorlik– tijorat tashkiloti ishtirok chilar hissalariga bo'lingan ustav kapitali bilan. Bajarildi ishtirokchilari (bosh sheriklar) ular o'rtasida tuzilgan shartnomaga (ta'sis shartnomasiga) muvofiq shug'ullanadigan shirkat deb tan olinadi. tadbirkorlik faoliyati shirkat nomidan va uning majburiyatlari bo'yicha o'z mol-mulki bilan javob beradilar. Ular bo'lishi mumkin yakka tartibdagi tadbirkorlar va tijorat tashkilotlari va ishtirokchilar soni kamida ikkita bo'lishi kerak.Yuridik va jismoniy shaxslar faqat bitta to'liq shirkatning ishtirokchisi bo'lishi mumkin. To'liq shirkat ishtirokchisi bunday shirkat ro'yxatdan o'tkazilgunga qadar ustav kapitaliga o'z hissasining kamida 50 foizini kiritishi shart. Qolganlari ta'sis shartnomasida belgilangan muddatlarda to'lanishi kerak.
Xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning mulk shakllari bo'yicha tasnifiFoyda va zararlar ustav kapitalidagi ulushga mutanosib ravishda taqsimlanadi. Agar etkazilgan zararlar natijasida sof aktivlarning qiymati ustav kapitalining qiymatidan past bo'lsa, sof aktivlar ustav kapitalidan oshmaguncha olingan foyda ishtirokchilar o'rtasida taqsimlanmaydi.Komandit shirkat (kommandit shirkat)- tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanuvchi ishtirokchilar (bosh sheriklar) bilan bir qatorda bir yoki bir nechta ishtirokchilar - bunday shirkat faoliyatidan zarar ko'rish xavfi bo'lgan kommandit sheriklar mavjud bo'lgan tijorat tashkiloti. Yo'qotish xavfi ularning ustav kapitaliga qo'shgan hissalari yig'indisiga teng. Cheklangan sheriklar iqtisodiy faoliyatda qatnashmaydi.
Kommandit shirkatdagi to'liq sheriklarning pozitsiyasi, ularning majburiyatlari bo'yicha javobgarligi to'liq shirkat uchun belgilangan tartibda belgilanadi.IN mas'uliyati cheklangan jamiyat u ustav kapitali emas, balki ta'sis hujjatlari (ta'sis shartnomasi, ustav) bilan belgilanadigan aktsiyalarga bo'lingan ustav kapitali shakllantiriladi. Ustav kapitalining miqdori eng kam ish haqining 100 baravaridan kam bo'lmasligi kerak. Agar jamiyat bir shaxs tomonidan ta'sis etilgan bo'lsa, uning ta'sis hujjati ustav hisoblanadi. Ishtirokchining ustav kapitalidagi ulushining miqdori foiz yoki kasr sifatida belgilanadi.
Kompaniyaning ustavi cheklangan bo'lishi mumkin maksimal hajmi ishtirokchining ulushlari va uning ishtirokchilari ulushlari nisbatini o'zgartirish imkoniyati. Mas'uliyati cheklangan jamiyatni ro'yxatdan o'tkazishda ustav kapitali ishtirokchilar tomonidan kamida 50% miqdorida to'lanishi kerak. Qolgan 50% operatsiyaning birinchi yilida to'lanadi. Bunday jamiyatning ishtirokchilari uning majburiyatlari bo'yicha javobgar emaslar va o'z hissalari qiymati doirasida yo'qotish xavfini o'z zimmalariga oladilar.
Ushbu kompaniya o'zining yagona ishtirokchisi sifatida bir kishidan iborat boshqa iqtisodiy kompaniyaga ega bo'lishi mumkin emas.
Agar ikkinchi va har bir keyingi yil oxirida sof aktivlarning qiymati ustav kapitalidan past bo'lsa, jamiyat uning kamayishi haqida e'lon qilishi shart. Agar sof aktivlarning qiymati eng kam ish haqining 100 baravaridan kam bo'lsa, kompaniya tugatilishi kerak.
Qo'shimcha mas'uliyatli jamiyat mas'uliyati cheklangan jamiyatlarni ta'sis etish tartibiga o'xshash tarzda bir yoki bir nechta shaxs tomonidan ta'sis etilgan. Ularning orasidagi farq shundan iboratki, qo'shimcha javobgarlikka ega bo'lgan jamiyat ishtirokchilari jamiyatning majburiyatlari bo'yicha nafaqat badallar miqdorida, balki o'zlarining boshqa mol-mulki bilan ham barcha qiymatning bir xil ko'pligida javobgar bo'ladilar. ularning hissalari.Qo'shimcha javobgarlikka ega bo'lgan jamiyat ishtirokchilari uning majburiyatlari bo'yicha o'zlarining mol-mulki bilan ustav kapitaliga qo'shgan hissalari qiymatiga hamma uchun bir xil miqdorda subsidiar javobgar bo'ladilar. Ishtirokchilardan biri bankrot bo'lgan taqdirda, uning jamiyat majburiyatlari bo'yicha javobgarligi boshqa ishtirokchilar o'rtasida ularning badallariga mutanosib ravishda taqsimlanadi.AKSIADORLIK jamiyati ustav kapitali ma’lum miqdordagi oddiy va imtiyozli aksiyalarga bo‘lingan jamiyat. Aktsiyadorlar jamiyatning majburiyatlari bo'yicha javob bermaydilar va yo'qotish xavfini faqat o'z aktsiyalarining qiymati miqdorida ko'taradilar.
Ta'sischilar soni ochiq aksiyadorlik jamiyati cheklangan emas; ta'sischilar soni yopiq aktsiyadorlik jamiyati 50 dan oshmasligi kerak. Minimal o'lcham ochiq aksiyadorlik jamiyatining ustav kapitali - eng kam ish haqining kamida 1000 baravari miqdorida; yopiq aktsiyadorlik jamiyati - eng kam ish haqining 100 baravaridan kam bo'lmagan miqdorda.
Aksiyadorlik jamiyati ro'yxatdan o'tgan sanada uning ustav kapitali kamida 50% miqdorida to'lanishi kerak.Ishlab chiqarish kooperativi- bu fuqarolarning shaxsiy mehnat ishtirokiga asoslangan birgalikdagi faoliyat uchun ixtiyoriy birlashmasi va uning a'zolari (ishtirokchilari) mulk ulushlari birlashmasi. Boshqa tadbirkorlik shakllarida ishtirok etishdan farqli o'laroq, kooperativga a'zolik uning faoliyatida shaxsiy mehnat ishtirokini o'z ichiga oladi. Kooperativ o'z majburiyatlari bo'yicha barcha mol-mulki bilan javob beradi; mablag‘ yetishmagan taqdirda kooperativ a’zolari qonun hujjatlarida hamda kooperativ ustavida belgilangan miqdorda va tartibda qo‘shimcha javobgar bo‘ladilar.Qishloq xo'jaligida korxonani tashkil etishning bu shakli ko'proq uchraydi. Kooperativ deyiladi qishloq xo'jaligi ishlab chiqarish kooperativi.
Qishloq xoʻjaligi ishlab chiqarish kooperativlari (kooperativ xoʻjaliklar, kolxozlar, qishloq xoʻjaligi va baliqchilik artellari) birgalikda tashkil etiladi. ishlab chiqarish faoliyati fuqarolar va yuridik shaxslar. Ularning faoliyati shaxsiy ishtirokga asoslanadi va ulushli badallarni birlashtirishni o'z ichiga oladi. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarish kooperativining ustav kapitali pay (bo‘linmas) fondi deb ataladi.Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarish kooperativi davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgunga qadar uning a’zolari ulush badalining kamida 10 foizini to‘lashlari shart; qolganlari ro'yxatga olingan kundan boshlab bir yil ichida hissa qo'shishlari mumkin.Ishlab chiqarish kooperativida ulush fondining minimal miqdori mavjud emas. Ustav fondini ko'paytirish yoki kamaytirish bir vaqtning o'zida ustavni o'zgartirish bilan amalga oshiriladi. Kooperativga tegishli bo'lgan mol-mulk ustavga muvofiq uning a'zolarining ulushlariga bo'linadi. Kooperativ pay fondining bo'linmas ishlab chiqarish ob'ektlariga tegishli qismi bo'linmaydigan fondga kiritiladi.
Qishloq xo'jaligi ishlab chiqarish kooperatividan chiqishda ushbu summalar naqd to'lovlar bilan qoplanishi mumkin. unitar korxona mulkdor tomonidan o'ziga berilgan mol-mulkka egalik huquqi berilmagan, bo'linmas va badallar yoki ulushlar o'rtasida taqsimlanishi mumkin bo'lmagan tijorat tashkiloti deb tan olinadi. Mulk unitar korxona davlat yoki munitsipal mulkda bo'lib, xo'jalik yuritish huquqidagi korxonaga tegishli yoki operativ boshqaruv. Mulk egasi unitar korxonaning majburiyatlari bo'yicha javobgar emas. Unitar korxona faoliyatining maqsadi davlat tomonidan belgilangan muayyan ishlab chiqarish, ijtimoiy va ijtimoiy funktsiyalarni amalga oshirishdir.Korporatsiya- yuridik shaxs, jismoniy yoki yuridik shaxslar birlashmasi. Korporatsiya o'z egalaridan mustaqil ravishda mavjud bo'lib, cheklangan javobgarlik tamoyillari asosida ishlaydi, ya'ni. egalariga cheksiz javobgarlikni yuklamasdan, o'z nomidan kapitalni naqd pulda jalb qilish huquqiga ega.Mulkchilik va boshqaruvning bo'linishi natijasida korporativ shakl bir qator afzalliklarga ega. Aktsiyadorlar kapitalining ulushi boshqa mulkdorlarga o'tkazilishi mumkin.
Korporatsiya o'z nomidan o'z va qarz kapitalini jalb qiladi. Natijada, aktsiyadorlar korporatsiyaning qarz majburiyatlari bo'yicha cheklangan javobgarlikka ega. Ular eng ko'p yo'qotishlari mumkin bo'lgan narsa bu uning aktsiyalariga qo'ygan pullari.korxonalarning ixtiyoriy birlashmasi; Bu asosiy va sho'ba korxonalar sifatida faoliyat yurituvchi yoki o'zlarining moddiy va nomoddiy aktivlarini (ishtirok etish tizimi) to'liq yoki qisman birlashtirgan yuridik shaxslarning yig'indisi bo'lib, ular uchun texnologik yoki iqtisodiy integratsiya qilish maqsadida to'g'risidagi shartnoma asosida. raqobatbardoshlikni oshirish va tovarlar va xizmatlar bozorini kengaytirish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, yangi ish o‘rinlari yaratishga qaratilgan investitsiya va boshqa loyiha va dasturlarni amalga oshirish. Mulkchilik shaklidan qat'i nazar, ustav kapitali barcha hollarda tashkilotning ta'sis hujjatlarida belgilangan kapital miqdorini aks ettiradi.
Har qanday tashkiliy-huquqiy maqomga ega bo‘lgan tijorat qishloq xo‘jaligi korxonalari uchun ustav kapitalini korxona ro‘yxatdan o‘tkazilgan sanada ta’sis hujjatlarida belgilangan boshlang‘ich qiymati bo‘yicha ulushlar (ulushlar) va ulushlar shaklida hisobga olish 80-sonli hisobda yuritiladi. "Ustav kapitali".80-schyot tashkilotning ustav kapitalining (ustav kapitalining, ustav fondining) holati va harakati to'g'risidagi ma'lumotlarni umumlashtirish uchun mo'ljallangan.
80-schyotning qoldig'i qishloq xo'jaligi korxonasining ta'sis hujjatlarida belgilangan ustav kapitalining hajmiga mos kelishi kerak. 80-schyot bo'yicha yozuvlar ustav kapitalini shakllantirish jarayonida, shuningdek, ustav kapitalini ko'paytirish va kamaytirish bilan faqat tashkilotning ta'sis hujjatlariga tegishli o'zgartirishlar kiritilgandan keyin amalga oshiriladi.Tashkilot davlat ro'yxatidan o'tkazilgandan so'ng, uning ustav kapitali ta'sis hujjatlarida nazarda tutilgan ta'sischilar (ishtirokchilar) badallari miqdorida 75 "Muassislar bilan hisob-kitoblar" schyoti korrespondentsiyasida 80-schyotning kreditida aks ettiriladi.
Ta'sischilarning omonatlarini haqiqiy qabul qilish 75-schyotning krediti bo'yicha aylanma mablag'lar, tovar-moddiy boyliklar va pul mablag'lari hisobvaraqlari bilan korrespondensiyada amalga oshiriladi. Buxgalteriya hisobi tashkilot ta'sischilari, kapitalni shakllantirish bosqichlari va aktsiyalarning turlari to'g'risidagi ma'lumotlarning shakllanishini ta'minlaydigan tarzda tashkil etiladi.Qishloq xo`jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish bilan shug`ullanuvchi aksiyadorlik jamiyati o`z faoliyati davomida ustav kapitalini ko`paytirishi yoki kamaytirishi mumkin. Tashkilotning ustav kapitali miqdorining o'zgarishi har doim uning ta'sis hujjatlarini muassislarning umumiy yig'ilishi tomonidan qayta tasdiqlash va ularni tegishli davlat organlarida qayta ro'yxatdan o'tkazish bilan bog'liq.Bugungi kunda qishloq xo'jaligida korxonalarni qayta tashkil etish tendentsiyasi kuzatilmoqda: qo'shilish, qo'shib olish, bo'linish, bo'linish va boshqalar, bu esa ustav kapitalini hisobga olishda bir qator savollarni tug'diradi.Qishloq xo‘jaligi korxonalarini qayta tashkil etishda ularning har birining huquq va majburiyatlari topshirish dalolatnomasiga muvofiq yangi tashkil etilgan yuridik (shaxslar)ga o‘tadi.
Yuridik shaxslarni qayta tashkil etishda tuzilgan o'tkazish va ajratish dalolatnomasi balansi tarkibiga quyidagilar kiradi: moliyaviy hisobotlar oxirgi hisobot sanasi (qayta tashkil etish sanasi) uchun yillik buxgalteriya hisoboti shakllari doirasida Rossiya Moliya vazirligi tomonidan belgilangan tartibda tuzilgan.
Yakka tartibdagi yuridik shaxslar - qishloq xo'jaligi korxonalari (bo'linmalari) qo'shilgan va qo'shilgan taqdirda, ularning har birining balansiga ularning merosxo'rlarining iltimosiga binoan mulk va majburiyatlarning ishonchliligini tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilinishi mumkin. ushbu balanslarning alohida moddalari.
Qishloq xo‘jaligi korxonalarini bo‘lishda shakllantiriladigan ajratish balansi ilgari faoliyat ko‘rsatgan yuridik shaxs bo‘yicha umumiy balansdan va ilgari sobiq yuridik shaxs tarkibiga kirgan bo‘linmalar negizida tuzilgan har bir yangi yuridik shaxsning balanslaridan iborat bo‘ladi. Ajratish balansi ma'lumotlari, shuningdek, har bir yangi yuridik shaxsning davlat ro'yxatidan o'tkazilgandan keyin faoliyatini boshlagan sanadagi balans ma'lumotlari.Qishloq xo'jaligi korxonasi tugatilganda uning mulki sotiladi va olingan mablag'lar majburiyatlarni to'lashga sarflanadi. Qolgan mablag'lar korxonaning ustav kapitaliga kiritiladi. Ushbu yozuvdan keyin qolgan mablag'lar ta'sis hujjatlarida belgilangan tartibda yuridik shaxsning ishtirokchilari (muassislari) o'rtasida taqsimlanadi. Tugatilayotgan yuridik shaxsning mol-mulki va boshqa likvid aktivlari yetarli bo‘lmagan taqdirda, ustav kapitali zararlarni qoplashga yo‘naltiriladi. Agar ustav kapitali real bo'lmasa, kreditorlarning qarzdorga nisbatan talablari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda taqdim etiladi.
Qishloq xo'jaligi korxonalarini qayta tashkil etish ma'lum bir hisobot davri (yil yoki chorak) oxiriga to'g'ri kelishi tavsiya etiladi. Aksiyadorlik jamiyatlari aktsiyadorlardan aktsiyalarni keyinchalik qayta sotish, bekor qilish yoki o'z xodimlari o'rtasida taqsimlash maqsadida sotib olishlari mumkin. Qayta sotib olingan aksiyalar aksiyadorlar yig‘ilishida ovoz berish huquqini bermaydi, ular hisoblanmaydi va dividendlar to‘lamaydi. Ular sotib olinganidan keyin bir yil davomida korxona balansida aks ettirilishi mumkin. Qayta sotib olingan aksiyalar 81-“O‘z ulushlari (ulushlari)” schyotida hisobga olinadi.81-schyotning debetida aktsiyalarni (ulushlarni) sotib olish, ssuda - sotish yoki bekor qilish aks ettiriladi. Shu bilan birga, ular simlarni amalga oshiradilar:Dt 81 Kt 50, 51, 52 va boshqalar - sotib olingan o'z ulushlari (ulushlari);Dt 80 Kt 81 - bekor qilingan o'z aktsiyalari (aktsiyalari).
Sotib olingan aktsiyalar haqiqiy sotib olingan bahoda hisobga olinadi. Ular bekor qilinganda tannarxdagi farq 91-“Boshqa daromadlar va xarajatlar” schyotiga kiritiladi.Qishloq xo'jaligi korxonasida aktsiyadorlar va ta'sischilar tomonidan ustav kapitalini aks ettirish ikkita asosiy vazifani hal qilishi kerak:
1) mulkdorlarning qimmatli qog'ozlarga bo'lgan huquqlarini, shu jumladan ular o'zgarganda hisobga olish va aniq tasdiqlash;
2) chiqarilgan qimmatli qog'ozlar bo'yicha majburiyatlarning bajarilishini aksiyadorlik jamiyatidan talab qilish huquqiga ega bo'lgan shaxslar to'g'risida ma'lumot olish.
Ikkala vazifani ham aktsiyadorlarga sotilgan aksiyalarni hisobga olish, aksiyadorlar reestrini bevosita aksiyadorlik jamiyati yuritish yoki buning uchun jalb qilingan ixtisoslashtirilgan professional tashkilot yordamida hal qilish mumkin. Bunda aksiyadorlar reestrini yurituvchi tashkilot (aksiyadorlik jamiyati yoki qimmatli qogozlar bozorining professional ishtirokchisi) aksiyadorlar reestrining egasi hisoblanadi.
Aksiyadorlari soni 50 dan ortiq bo‘lgan qishloq xo‘jaligi aktsiyadorlik jamiyatlari reestr yuritishni ixtisoslashtirilgan tashkilot (ro‘yxatga oluvchi) – depozitar bank yoki boshqa investitsiya institutiga topshirishlari shart. Aksiyadorlar reestrini yuritish jamiyat davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan kundan boshlab bir oydan kechiktirmay boshlanadi. Shu bilan birga, jamiyat aksiyadorlar reestrini yuritish va saqlash uchun javobgarlikdan ozod etilmaydi.
Kompaniyaning aktsiyadorlar bilan qishloq xo'jaligidagi ulushlari bo'yicha hisob-kitoblarini hisobga olishda maxsus shaxsiy hisobvaraqlarda yuritish tavsiya etiladi. Aktsiyadorlarning barcha shaxsiy hisobvaraqlari bo'yicha ularning aktsiyalari qiymati, to'langan va to'langan dividendlar to'g'risidagi umumiy ma'lumotlar ustav kapitalining qiymati va dividendlar bo'yicha aktsiyadorlar bilan hisob-kitoblar to'g'risidagi sintetik buxgalteriya hisobi va hisobot ma'lumotlarida aks ettirish uchun asos bo'lib xizmat qiladi.80-“Ustav kapitali” hisobvarag'i oddiy sheriklik shartnomasi bo'yicha umumiy mulkka badallarning holati va harakati to'g'risidagi ma'lumotlarni umumlashtirish uchun ham qo'llaniladi. Bunda 80-“Ustav kapitali” hisobvarag‘i “O‘rtoqlarning badallari” deb yuritiladi.Sheriklarning oddiy shirkatga o‘z badallari hisobiga qo‘shgan mol-mulki mulkiy buxgalteriya schyotlarining debeti (51 “Hisob-kitob schyotlari”, 01 “Asosiy vositalar”, 41 “Tovarlar” va boshqalar) va schyotning krediti bo‘yicha qabul qilinadi. 80. Buxgalteriya hisobida oddiy sheriklik shartnomasi bekor qilingan taqdirda mulkni sheriklarga qaytariladi.
Xulosa
Ustav kapitali kompaniyaning asosiy moliyaviy ko'rsatkichlaridan biridir. Bu tashkilotning o'z mablag'lari tarkibiga kiradi. Ammo u boshqalarga qaraganda ancha oldinroq shakllantirilgan - davlat ro'yxatidan o'tkazilgandan keyin va qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda - ta'sischilarning mablag'larini kompaniyaning kapital tarkibiga investitsiya qilish yo'li bilan. Shunday qilib, biz "ustav kapitali" tushunchasining mohiyatini ko'rib chiqdik.
Buni ikkita asosiy kontekstda ko'rish mumkin.Birinchidan, tegishli fond tor ma'noda faqat davlat va munitsipal xo'jalik sub'ektining mulkini bildirishi mumkin. Uni shakllantirish tartibi, maqsadi, minimal hajmi ushbu korxonalar faoliyatini tartibga soluvchi individual qonun hujjatlari normalari bilan belgilanadi. Ikkinchidan, "ustav kapitali" atamasi xususiy korxonaning mulkiga to'g'ri kelishi mumkin. Bunday holda, uni "ustav kapitali" tushunchasining sinonimi deb hisoblash mumkin.
Davlat yoki munitsipal va xususiy korxonalarning mulkini boshqarish hajmi va xususiyatlariga qo'yiladigan talablar sezilarli darajada farq qiladi. Masalan, MChJni ro'yxatdan o'tkazish uchun ustav kapitalining o'n ming rubl miqdoridagi hissasi talab qilinadi. Davlat yoki shahar korxonasining tashkil etilishi ancha yuqori. Eng yuqori ustav kapitali banklar uchun belgilanadi.
Ko'rib chiqilayotgan manbaning asosiy maqsadi, umuman, xususiy va davlat yoki munitsipal xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning mol -mulkini taqqoslashda to'g'ri keladi: bu kreditorlar va boshqa huquqli shaxslarning manfaatlarini himoya qilish. kompaniya Agar kompaniyaga kredit qarzlarini zudlik bilan to'lash va boshqa majburiyatlarni bajarish kerak bo'lsa, birinchi navbatda, uning ustav kapitali moliyalashtirish manbai sifatida ishlatiladi.
Korxonaning ustav kapitali korxonaning normal ishlashi uchun zarur bo'lgan moliyaviy resurslarni shakllantirishning muhim manbai hisoblanadi. Ustav kapitalining mablag'lari hisobidan shakllanadigan ikkita asosiy fondni ajratish mumkin. Bu asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar va aylanma mablag'lar jamg'armasi. Birinchisi, inshootlar, binolar, inshootlar, mashinalar, uskunalar, qurilmalar, transport vositalari, patentlar, litsenziyalar, "nou-xau", yer, suv va boshqa tabiiy boyliklarga egalik qilish va ulardan foydalanish huquqlari, savdo-sotiqni yaratish va sotib olish manbai. marka, marka va boshqa nomoddiy aktivlar. Aylanma mablag'lar jamg'armasi korxona zaxiralarini (xom ashyo, materiallar, yoqilg'i, ehtiyot qismlar va boshqalarni) yaratish, tugallanmagan
|
| |
