|
I BOB.
MA’LUMOTLAR BAZASI VA MBBT HAQIDA TUSHUNCHABog'liq 11-sinf yangi darslik 172 varaq IP adresI BOB.
MA’LUMOTLAR BAZASI VA MBBT HAQIDA TUSHUNCHA
4
1-dars. MA’LUMOTLAR BAZASI VA MBBT HAQIDA
TUSHUNCHA
Bugungi kunda insonlarning ijtimoiy va iqtisodiy hayoti ma’lumotlar bazalari bilan
chambarchas bog‘liq. Masalan, o‘quvchilar haqidagi ma’lumotlar maktab ma’lumotlar
bazasida elektron jadval ko‘rinishida saqlanadi. Unda o‘quvchilarning id raqami, ismi,
familiyasi, yoshi, sinfi, manzili, baholari va ota-onasi haqida ma’lumotlar jamlanadi. Bundan
o‘qituvchilar yoki ota-onalar o‘quvchilar haqida kerakli ma’lumotlarni olishda foydalanadi.
Shuningdek, banklar kompyuterlarida mijozlar haqidagi ma’lumotlar bazasini ko‘rish mumkin.
Telegram, Facebook, Twitter, Skype kabi tarmoqlar foydalanuvchilar ma’lumotlarini o‘z
ma’lumotlar bazasida saqlaydi. Davlat esa fuqarolarining barmoq izlariga asoslangan
ma’lumotlar bazasiga ega va uni doimiy yangilab boradi. Har bir shaxs ma’lumotlar bazasi
Qadim zamonlarda odamlar ma’lumotlarni qoya toshlarda rasm ko‘rinishida qoldirish orqali
keyingi avlodlarga yetkazgan. Bu orqali ularni ma’lum bir xatarlardan himoya qilishga harakat
qilgan. Keyinchalik yozuv turlari paydo bo‘lib, u axborotni aniqroq tasvirlash vositasi sifatida
insonlar tomonidan foydalanila boshlangan. Kitob, gazeta, jurnal kabilarning paydo bo‘lishi
esa odamlarning yanada bilimli bo‘lishiga olib kelgan.
Kishilik jamiyatining aqliy jihatdan rivojlanishi yangi texnologiyalarning yaratilishiga, bu orqali
axborotlardan foydalanishning samarali usullarni qo‘llashga olib kelmoqda. Jumladan,
ma’lumotlar bazasi axborotlardan foydalanishdagi samarali usullardan biri hisoblanadi.
Ma’lumotlar bazasi
– kompyuter xotirasidagi tartibga solingan ma’lumotlar to‘plami. Unda
foydalanuvchi ma’lumotlar bazasiga ma’lumotni osonlik bilan kiritishi, tahlil qilishi va
boshqarishi mumkin. Ma’lumotlar bazasining asosiy maqsadi ma’lumotlarni tartibli saqlash
orqali undan samarali foydalanishdan iborat.
SQL
( ingl. Structured Query Language)
– oldindan sxemalashtirilgan va o‘zaro
bog‘langan jadvalli ma’lumotlar bazasi uchun mo‘ljallangan so‘rov tili. Bugungi kunda
SQL ma’lumotlar bazasi turi sifatida ham qo‘llanilmoqda.
NoSQL
– hujjat fayllari va grafik tasvirlarni sun’iy intellekt asosida tahlil qiluvchi
va undan samarali foydalanuvchi vosita. Uning yaratilishiga sabab bazada
ma’lumotlarning oldindan belgilangan sxema yoki qandaydir bog‘liqlik asosida
yaratilmasligi.
|
| |
