|
Sotali aloqa interfeyslari
|
| bet | 2/3 | | Sana | 31.10.2022 | | Hajmi | 393.36 Kb. | | #28632 |
Bog'liq rmav mustaqil iw Р. Р. Ибраимов “Система с двумя объектами”, The Mobilization State, Microsoft Word Document, 6-laboratoriya variant, БЖД практика, Microsoft Word Document, Ikramov, Fizika sirtqi II qism, мехатроника, амалиеттитул, Презентация-Microsoft-PowerPoint, 2-MA\'RUZA, 9-sinf Sinf soati, 1 Xorijiy investitsiyalar iqtisodiy mazmuni, Amaliy topshiriq| Sotali aloqa interfeyslari
Har bir sotali aloqa standartida bir necha interfeyslar qo‘llaniladi, umuman olganda ular har xil turda va har xil standartda bo‘lishi mumkin. MS bilan BTS ni, BTS bilan MK ni o‘zaro aloqa bog‘lash uchun o‘zlarining interfeyslari ko‘zda tutilgan (GSM standartida BTS qabul qilgich uzatgichni BSC kontrolleri bilan bog‘lash uchun alohida interfeys ishlatiladi). Kommutatsiya markazi “xonadon” registri bilan, “mehmon” registri bilan, apparatura registri bilan, statsionar telefon tarmog‘i bilan va boshqalar bilan ham o‘zlarining interfeyslari bilan bog‘lanadi.
Turli firma ishlab chiqaruvida yasatilgan apparaturalarning moslashuvini ta’minlash uchun hamma interfeyslarni standartlash talab etiladi, ammo aynan bir xil turdagi axborot tutashishlarni amalga oshirish uchun boshqa standartga mansub har xil interfeyslar qo‘llanilishi man etiladi. Ayrim hollarda ko‘pdan beri ishlatilib kelinayotgan mavjud standartdagi interfeyslar foydalaniladi, masalan raqamli axborot tarmoqlarda almashinish protokoliga muvofiqlari.
MS bilan BTS orasida o‘zaro almashish interfeysi efir interfeysi yoki radiointerfeysi (air interface) deb nomlanadi va ikkita asosiy raqamli sotali aloqa (D-AMPS va GSM) standartlari ichida, har xil yo‘l bilan tashkillashtirilganiga qaramay odatda Dm- deb bir xil belgilanadi. Efir interfeysi albatta har qanday KSATda uning turli konfiguratsiyalarida va barcha sotali aloqa standartlar variantida yagona imkon qo‘llaniladigan interfeysdir. Bunday holat har qanday firma tomonidan ishlab chiqarilgan MS ga istalgan turli xil firmalarda yaratilgan BTS bilan bemalol o‘zaro ishlash imkoniyatini tug‘diradi, shu tufayli kompaniya – operatorlar uchun qulay va rouming tashkil qilishda ham zarurdir. Samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida radioaloqa kanaliga ajratilgan chastota polosasini mumkin qadar efir interfeys standartlari juda puxta loyihalashtirib ishlab chiqiladi.
KSATning yana bir xossalaridan biri - bu o‘z tarkibiga ko‘p emas sondagi chastotali kanallarini kiratuvchi ajratilgan chastotalar polosasining qatiyan cheklanganligidir. Bundan shunday talab kelib chiqadiki ajratilgan diapazonni mumkin qadar ratsional foydalanish, uning ishlatilishini optimalash va aloqa tizimining sig‘imini oshirish zarur.
Boshqa xossasi shundan iboratki, sotali aloqada ishlatiluvchi chastotalar polosalari ditsemetr diapazoniga ta’luqlidirlar. Detsimetrli radioto‘lqinlar, to‘g‘ri ko‘rinish ko‘lami bo‘yicha tarqaladi va bu chastotalarda difraksiya zaif nomayon bo‘lda, molekulyar yutilishlar va gidrometyorlardagi (qor, yomg‘ir) yutilishlar deyarli yo‘qdir.
5.1-jadvalda GSM standartida keltirilgan chastota polosalari ishlatiladi.
5.1- jadval. GSM standartida ishlatiluvchi chastotalar polosasi.
Standart
|
CHastota, MHz
|
To‘lqin uzunligi, sm
|
Teskari kanal
|
To‘g‘ri kanal
|
Teskari kanal
|
To‘g‘ri kanal
|
GSM - 900
|
890 - 915
|
935 - 960
|
32,8 - 33,7
|
31,2 - 32,1
|
GSM - 1800
|
1710 - 1785
|
1805 - 1880
|
16,8 - 17,6
|
16,0 - 16,6
|
GSM - 1900
|
1850 - 1910
|
1930 - 1990
|
15,7 - 16,2
|
15,1 - 15,6
|
Ammo lekin erning sirtqi qatlami yaqinligi va ayniqsa shahar sharoitidagi to‘siqlarning (binolar) mavjudligi akslanuvchi signalning paydo bo‘lishiga va ularning o‘zaro interferensiyalashuvchiga olib keladi. Bunday hodisa signalning ko‘p nurli bo‘lib tarqalishi deb ataladi. Erning sirtqi qatlamidan akslanish shunga olib keladiki, qabul qilinuvchi signalning quvvati uzatgich bilan qabul qilgich orasidagi masofaning ikkinchi darajasiga proporsional bo‘lib kamayishi o‘rniga (erkin fazoda tarqalganda) shu masofaning to‘rtinchi darajasiga proporsional kamayishi kuzatiladi, ya’ni maydon kuchlanganligi masofaning kvadratiga proporsional kamayadi. Har xil yo‘l bosib o‘tgan bir necha signallar interferensiyasi hosil bo‘lgan signalning tinish holatiga olib keladi, natijada qabul qilinuvchi signalning intensivligi ko‘chma stansiyaning siljishida katta qiymat chegaralarida o‘zgaradi. Bundan tashqari bir necha intensivliklari yaqin bo‘lgan va bir-biriga nisbatan vaqt bo‘yicha siljigan signallarning ustma-ust tushish natijasida xabarning buzilishiga va qabul qilinuvchi axborotda xatolar paydo bo‘lishiga olib keladi. Tayanch stansiyadan uzoqlashishiga bog‘liq ravishda signal intensivligini hisoblashga ko‘p nurli tarqalish faktor sezilarli darajada qiyinchilik tug‘diradi. Bunday hisob tuzimni korrektli loyhalashda juda zarur bo‘ladi.
Eng ko‘p tarqalgan GSM standarti 800-900 MHz diapazonida ishlaydi. Ko‘chma stansiyalarga xabar uzatilganda (liniya «pastga») 890 – 915 MHz polosa qo‘llaniladi, tayanch stansiyalarga uzatishda esa (liniya “yuqori”) 935-960 MHz polosadan foydalaniladi. GSM tarmoqlari o‘z vaqtida NMT-900, TACS, ETACS analog standart tizimlari bilan birgalikda ishlanganligi tufayli ularning xossalarini hisobga olgan holda chastota rejalari ishlab chiqilgan.
GSM standartida kanallar orasidagi chastotalar farqi 200 kHz ni tashkil etadi, ajratib berilgan polosadagi chastotaviy kanallarning soni 124 ga teng. Dupleks kanalini tashkil qilish uchun chastotalar juftlash yo‘li bilan guruhlashtiriladi va “past” va “yuqori” liniyalar chastotalarining farqi 45 MHz. Bu chastotalar juftligida chastota farqlari saqlanib qoladi. Har bir sotaga ma’lum sonli chastotalar jufti taqdim etiladi. Agar 890-915 MHz chastota polasasida tashuvchi chastota nomerini F1 (n) deb belgilansan, 938-960 MHz polosadagi tashuvchi chastotaning nomerini F2 (n) bo‘lsa, unda kanallar chastotasi quyidagicha aniqlanadi.
Har bir tashuvchi chastota 8-ta fizik kanallar bilan zichlashtiriladi, bular esa TDMA kadri ko‘lamidagi va kadrlar ketma-ketligidagi 8-ta vaqt bo‘yicha darchalarda joylashtiriladi. Shu bilan birga har bir fizik kanal har bir vaqt bo‘yicha TDMA kadrida birgina avvalgi vaqt bo‘yicha darcha ishlatiladi.
Fizik kanalni shakllantirishdan oldin raqamli shaklga keltirilgan barcha xabarlar va ma’lumotlar guruhlashtiriladi va ikki xil mantiq kanallarga birlashtiriladi:
aloqa kanallar kodlangan nutqni yoki ma’lumotlarni uzatishga mo‘ljallangan;
boshqarish kanallar boshqaruv signallarini va sinxronizatsiyani uzatishga (SSN) mo‘ljallangan.
Bitta fizik kanal orqali bir necha turdagi mantiqiy kanallar uzatilishi mumkin, faqat ularni tegishli kombinatsiyalanganda.
KSATning funksiyalaridan biri bo‘lib sotali aloqaning foydalanish imkoniga birgina (“xonadon”) tizimi ko‘lamidan tashqarida ham kengaytirishni taqdim etadi.
|
| |
