|
X. K. Aripov, A. M. Abdullaev, N. B. Alimova
|
| bet | 41/58 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 0,93 Mb. | | #239775 |
Bog'liq X. K. Aripov, A. M. Abdullaev, N. B. AlimovaQuvvat kuchaytirgichida bo‘ladi, ya’ni kirish signali manbai bilan muvofiqlashgan bo‘ladi.
va kuchaytirgich yuklama qarshiligi qiymatlari nisbatlarini kuchlanish kuchaytirgichi ( << ), tok kuchaytirgichi ( >> ) va quvvat kuchaytirgichi ( ) ga ajratish mumkin.
Bundan tashqari, o‘zgarmas tok kuchaytirgichi parametri bo‘lib nol dreyfi hisoblanadi. Nol dreyfi bu barqarorlikni buzuvchi ta’sirlar (kuchlanish manbai qiymatining tebranishi, temperatura va boshqalar) natijasida kuchaytirgich elementlari ish rejimlarining o‘zgarishi bo‘lib, natijada kuchaytirgich chiqishida soxta signal yuzaga keladi.
Kuchaytirgich odatda signalni kuchaytirishdan tashqari uning shaklini ham o‘zgartiradi. Kirish va chiqish signallari shaklining normadan og‘ishi – buzilishlar deb ataladi. Ular ikki turda bo‘lishi mumkin: nochiziqli va chiziqli.
Barcha kuchaytirgichlar volt – amper xarakteristikalari (VAX) nochiziqli bo‘lgan tranzistorlardan tashkil topadi. Bipolyar tranzistor VAX to‘g‘ri chiziq emas, balki eksponenta shakliga ega. Shu sababli, sinusoidal shaklga ega bo‘lgan kirish signali kuchaytirilganda, chiqishdagi signal shakli qisman sinusoidal ko‘rinishga ega bo‘ladi. Chiqish signali spektrida kirish signalida mavjud bo‘lmagan boshqa chastotaga ega bo‘lgan tashkil etuvchilar (garmonikalar) paydo bo‘ladi. Bu turdagi buzilishlar nochiziqli deb ataladi.
Agar kuchaytirgich uzatish xarakteristikasi matematik funksiya ko‘rinishida ifodalangan bo‘lsa, nochiziqli buzilishlarni analitik usulda hisoblash mumkin. Uzatish xarakteristikasi (8.1 - rasm) deganda o‘zgarmas chastotadagi chiqish signali amplitudasi ning kirish signali amplitudasi ga bog‘liqligi tushuniladi. Nochiziqli buzilishlar koeffitsienti ko‘p hollarda berilgan uzatish xarakteristikasidan grafik usulda aniqlanadi.
Chiziqli buzilishlar esa tranzistor parametrlarining chastotaga bog‘liqligidan aniqlanadi. Kuchaytirgichning chastota xususiyatlari amplituda-chastota xarakteristikasi (AChX) dan aniqlanadi. AChX deganda kuchaytirish koeffitsientining chastotaga bog‘liqligi tushuniladi. Ideal AChX gorizontal chiziq hisoblanadi. Real AChX esa kamayuvchi sohalarga ega bo‘ladi. 8.2 – rasmda normallashtirilgan AChX keltirilgan. Bu yerda K0 – nominal kuchaytirish koeffitsienti, ya’ni kuchaytirish koeffitsienti o‘zgarmas bo‘lgan chastota sohalari. Odatda chastota buzilishlarining ruxsat etilgan koeffitsient kattaligi 3 dB dan oshmaydi. kattaligi kuchaytirgichning o‘tkazish polosasi deyiladi.
8.1 – rasm. 8.2 – rasm.
|
| |
