|
Xalqaro valyuta tizimlari va ularning o’zgarishi
|
| bet | 1/4 | | Sana | 16.03.2024 | | Hajmi | 28.28 Kb. | | #174007 |
Bog'liq Hasanov Davlatbek XALQARO VALYUTA TIZIMLARI VA ULARNING O’ZGARISHI
Hasanov Davlatbek
Toshkent Moliya Instituti,“Moliya”
fakulteti 1-bosqich talabasi
Qisqa sharh: ushbu maqolada “Xalqaro valyuta tizimi o’zi nima va uning mazmun mohiyati nimadan iborat ?” “Uning jahon iqtisodiyotiga hozirgi va kelajakdagi t’asiri qanday bo’ladi?”, “Xalqaro valyuta tizimida yuzaga kelyotgan muammolar ularga nimalar yechim bo’ladi” degan savollarga javob olishimiz mumkin.
Kalit so’zlar:
Iqtisodiyotda bozor mexanizmining samarali amal qilishi va raqobat muhitining ta’minlanishi monopoliyalar, ularning kelib chiqish sabablari va amal qilish xususiyatlarini ko‘rib chiqishni taqozo etadi.
Monopoliya tushunchasiga turli o‘quv adabiyotlarida turlicha ta’rif beriladi. Jumladan, ba’zi o‘rinlarda uni «davlat, korxonalar, tashkilotlar, sotuvchilarning qandaydir xo‘jalik faoliyatini amalga oshirishdagi mutlaq huquqi» 1 sifatida qaralsa, boshqa holatlarda «faoliyatning u yoki bu sohasida shaxs yoki kishilar guruhining har qanday (ba’zi adabiyotlarda – yakka) hukmronlik holati» 2 deb ta’riflanadi. Bu ta’riflardagi monopoliyaning «mutlaq huquq» yoki «har qanday yoki yakka hukmronlik holati» kabi tavsiflari uning mohiyatini aniq yoritib berolmasligi sababli, uni quyidagicha ta’riflash o‘rinli deb hisoblaymiz: monopoliya – monopol yuqori narxlarni o‘rnatish hamda monopol yuqori foyda olish maqsadida tarmoqlar, bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi yirik korxonalar (firma, korporatsiyalar)ning birlashmalari. «Monopoliya» atamasining kelib chiqishi bozorga oid tushunchalardan (ya’ni, grekcha «monoc» - yagona, bitta va «poleo» - cotaman) tarkib topsada, biroq uning iqtisodiy asoslari aslida ishlab chiqarishga borib taqaladi. Monopoliyalar bir qator yo’llar
orqali kelib chiqadi. Bular:
_________________________
1 Экономическая теория: Учебник. - Изд., испр. и доп. / Под общ. ред. акад. В.И.Видяпина, А.И.Добрынина, Г.П.Журавлевой, Л.С.Тарасевича. – М.: ИНФРА-М, 2005, 121-б.
2 Куликов Л.М. Экономическая теория: учеб. – М.: ТК Вебли, Изд-во Проспект, 2005, 191-б.; Тожибоева Д. Иқтисодиёт назарияси: Олий ўқув юртлари талабалари учун ўқув қўлланма. Т.: «Ўқитувчи», 2002, 246-б.
- Kapitalning to‘planishi va markazlashuvi.
- Davlatning ayrim faoliyat sohalarini qo‘llab-quvvatlashi.
- O‘zaro kelishish.
|
| |
