|
Natural ko’rsatkichlar asosida jami xarajatlarni
|
| bet | 13/23 | | Sana | 23.11.2023 | | Hajmi | 72,15 Kb. | | #104115 |
Bog'liq Qo`shimcha mahsulot hisobi (Восстановлен) 29-tema Gáptiń sońına qoyılatuǵın irkilis belgileri, Kepler qonuni, Асосий фан олимпиадаси, Foydalanilgan adabiyotlar, Ekologiya fani va uning bo\'limlari,ekologiyaning vazifalari, 4.Ш-рларда пиё-лар ҳар-ти, MX-120 Rajabov. A, Boshlang\'ich matematika nazaryasi Mustaqil ish, IMG 20221221 0003, Alibek Rustamiy. So\'z haqida so\'z unlocked, Termiz davlat universiteti axborot texnologiyalari fakulteti, Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimlari-fayllar.org, uzbekistan-230926010910-6216bdce (2), 1. Teylor formulasi. Teylor ko‘phadi. Peano ko‘rinishdagi qoldiq-fayllar.orgNatural ko’rsatkichlar asosida jami xarajatlarni taqsimlash usullari. Bu usullar guruhida umumiy xarajatlarni turli mahsulotlar ishlab chiqarish hajmiga mutanosib ravishda taqsimlash eng oson yo’li hisoblanadi.
Bu usul bilan umumiy xarajatlar (60 000 000 so’m.) ishlab chiqarilgan mahsulotlarning umumiy soniga (1000 kg) va har bir mahsulot turi uchun tannarx birligining (60 000 so’m) uning soniga ko’paytiriladi (2-jadval).
2-jadval
Ishlab chiqarish hajmiga mutanosib ravishda xarajatlarning taqsimlanishi
Mahsulot turi
|
Miqdor, kg
|
Umumiy xarajatlar, so’m
|
Birlik mahsulot tannarxi, so’m
|
A
|
500
|
30 000 000
|
60 000
|
B
|
300
|
18 000 000
|
60 000
|
C
|
200
|
12 000 000
|
60 000
|
Jami
|
1 000
|
60 000 000
|
60 000
|
Bu usulni qo’llash ishlab chiqarilgan barcha mahsulotlar bir xil tannarx va sotish bahosiga ega degan taxminga asoslanadi. Agar alohida mahsulotlarning sotish bahosi har xil bo’lsa, u turli rentabellikka, ba’zan esa birgalikda ishlab chiqarilgan mahsulotlarning alohida turlarini zararliligiga olib kelishi mumkin.
Bundan tashqari, umumiy xarajatlarni taqsimlashning bu usulini faqat bir xil birliklarda o’lchanadigan mahsulot ishlab chiqarishda qo’llash mumkin. Qattiq moddalar, suyuqliklar, gazlar va boshqalar bo’lgan mahsulotlar uchun, ularning miqdorini o’lchash uchun umumiy asos topish qiyin. Bu xususiyatlar umumiy xarajatlarni taqsimlashning ushbu usulidan foydalanish imkoniyatini cheklaydi.
Umumiy xarajatlarni taqsimlash koeffitsienti usuli kompleks ishlab chiqarishlarda, xom ashyodan bir necha turdagi asosiy mahsulotlar ishlab chiqarilganda qo’llaniladi.
Umumiy xarajatlarni mahsulot turlari o’rtasida tarqatish uchun quyidagilar amalga oshiriladi:
- mahsulotning har bir turiga keltirilgan birlikda hisoblash uchun koeffitsient beriladi;
- har bir turdagi mahsulot miqdori belgilangan qayta hisoblash koeffitsientiga ko’paytiriladi;
- keltirilgan birliklarning umumiy soni aniqlanadi (har bir mahsulot turi uchun ularning soni jamlanadi);
- umumiy xarajatlar keltirilgan birliklarning umumiy soniga bo’linadi va keltirilgan bir birlikning tannarxi hisoblanadi;
- keltirilgan birlik tannarxi har bir mahsulot turi uchun keltirilgan birliklar soniga ko’paytiriladi (3-jadval).
3-jadval
Umumiy xarajatlarni koeffitsient usulida taqsimlash
Mol go’shti
|
Miqdor naturada, tonna
|
Qayta hisoblash koeffitsienti
|
Keltirilgan birliklar miqdori
|
Umumiy xarajatlar, ming so’m
|
Birlik mahsulot tannarxi, m.so’m
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
I kategoriya
|
610
|
1,0
|
610
|
30 500 000
|
50 000
|
II kategoriya
|
300
|
0,6
|
180
|
9 000 000
|
30 000
|
Oriq
|
20
|
0,5
|
10
|
500 000
|
25 000
|
Jami
|
930
|
X
|
800
|
40 000 000
|
X
|
Ushbu jadvalda, umumiy qiymati (40 000 000 so’m) keltirilgan birliklarning umumiy soniga bo’linadi (800); keltirilgan birlikning tannarxi (50 000 so’m.) har bir mahsulot turi uchun keltirilgan birliklar soniga ko’paytiriladi (610, 180, 10).
Mahsulotlar alohida turlari uchun qayta hisoblash koeffitsienti olinadigan mahsulotlarning ishlab chiqarish xususiyatlarini, xom ashyo birligidan alohida mahsulot turlari chiqish me’yorlari, umumiy iste’mol xususiyatlari, qayta ishlash xarajatlari nisbati, sotish narxlari, tabiiy-kimyoviy xususiyatlari va boshqa belgilarni hisobga olgan holda o’rnatiladi.
|
| |
