`
309
«Zamonaviy dunyoda innovatsion tadqiqotlar: Nazariya
va amaliyot» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya
NEFT YOQILG‘ISI SARFINI TEJASH ME’YORLARI
1
Xursanaliyev Muxiddinjon Xusniddin o‘g‘li
2
Qobilev Ulug‘bek Mansurbek o‘g‘li
3
Og‘aboyev Shoxrux Ilhombek o‘g‘li
Namangan muhandislik-qurilish instituti talabalari
https://doi.org/10.5281/zenodo.7475730
Annotasiya: Ushbu maqolada neftni qayta ishlash
jarayonida quvurli pechda
suv bug‘ining harorati oshishi tufayli sarflangan tabiiy gaz va neft tarkibini
kamaytirish va suv bug‘ining so‘rilishini oshirish haqida ma’lumot berilgan.
Maqolada yangilikdan oldin va keyin yoqilg‘i va suv bug‘lari ko‘rsatkichlari
haqida ma’lumot beruvchi 3 ta jadval mavjud.
Kalit so‘zlar: Suyuq yoqilg‘i, yoqilg‘i, benzin,
gazsimon uglevodorod xom
ashyosi,moylash materiallari,
dvigatellar - kerosin,gaz moyi va quyosh
yenergiyasi
fraksiyalari, parafinlar, olefinlar (alkenlar)
va aromatik
uglevodorodlar.
So‘nggi yillarda yoqilg‘i-energetika tarmog‘ini kompleks rivojlantirish hamda
energiya resurslariga tobora oshib borayotgan ehtiyojni ta’minlashning muhim
omili bo‘lgan energiya manbalarini diversifikasiya qilish bo‘yicha
izchil ishlar
olib borilmoqda.
Jumladan, so‘nggi yigirma besh yilda tabiiy gaz qazib olish hajmi 8 foizga oshgani
holda mamlakat korxonalari tomonidan uni qazib olish hajmi 29 foizga kutarildi,
2008-2018yilda tasdiqlangan tabiiy gaz zaxiralari 4 foizga qisqardi, o‘tgan 5 yil
davomida tabiiy gazning tabiiy zaxiralari o‘rnini to‘ldirish bo‘yicha o‘rtacha
ko‘rsatkich 70 foizga yaqin hajmni tashkil etdi.
Neftni bevosita haydash
Neftni haydaganda fraksiyalar (distillatlar) hosil bo‘ladi. Neftlarning alohida
turlarini haydaganda neft qazilma boyliklarining geografik o‘rniga
qarab
distillatlarni ajratib olish haroratlari va chiqishi 2-jadvalda keltirilgan. Neftni
haydash bir yoki ikki bosqichli qurilmalarda amalga oshiriladi.
Ikki bosqichli
atmosfera-vakuum qurilmalarida neftni haydaganda distillatning chiqishi.
Distillat
Ajratib olish haroratlari,
o
C
da
Chiqish, massa ulushlari,
% da
Benzin
170 gacha
14,5 – 20,0
Ligroin
160 – 200
7,5 gacha
Kerosin
200 – 250
9,5 – 18,0
Dizel yoqilg‘isi
240 – 350
5,0 – 17,5
Moy
230 – 370
25,0 – 25,4
Qoldiq- gudron
350 – 370
25,0 – 30,0
