Yashin qaytargich
turar joy va sanoat binolari, transport,
kommunal xoʻjalik va boshqalarning
inshootlarini yashin urishidan
saqlaydigan
qurilma
Yashin qaytargich — turar joy va sanoat
binolari, transport, kommunal xoʻjalik va
boshqalarning inshootlarini yashin
urishidan saqlaydigan qurilma. Ingichka,
uchli metall sterjen koʻrinishidagi
elektrod (sterjenli Yashin qaytargich),
elektr uzatish
liniyalari ustidan tortilgan
Bu maqolada ichki havolalar juda kam.
Ko‘proq o‘rganish
sim (tros) koʻrinishidagi (trosli Yashin
qaytargich) va umumiy qarshiligi 10—20
om dan oshmaydigan puxta yerga
ulagichdan iborat. Yashin qaytargich
himoya qilinadigan obyekt ustiga
oʻrnatidadi. Yashin
qaytargichning ishi toj
razryadiga asoslangan (qarang
Elektrrazryadi
). Atmosferada
momaqaldiroq boʻlgan vaqtda hosil
boʻladigan kuchli elektr maydon Yashin
qaytargichnipg uchila toj razryadni
vujudga keltiradi.
Bu razryad
zaryadlarning bino oldida toʻplanishiga
yoʻl qoʻymay, ularni yerga oʻtkazib turadi
va binoni yashin zarblaridan saqlaydi.
Yakka sterjenli Yashin qaytargichning
himoya zonasi (taʼsir loirasi) shakli
boʻyicha choʻqqisida 45° burchak tashkil
etadigan
konusga yaqin, yakka trosli
Yashin qaytargichda himoya zonasi
qirralari tros vazifasini oʻtovchi uch qirrali
prizma shaqtida boʻladi (rasmga q).
Elektr st-yalarida yashin tokini yerga
oʻtkazib
yuborish uchun yerga ulagich
simdan foydalaniladi. Tunukasi yerga
ulangan tunuka tomli binolar, markaziy
suv bilan isitiladigan,
vodoprovod va yer
ostidan elektr oʻtkazilgan binolar
yashindan yetarlicha saqlangan boʻladi
va ularga maxsus Yashin qaytargich
oʻrnatilmaydi. Ichida portlash xavfini
vujudga keltiradigan aralashmalar, chang,
bugʻ, gazlar hosil boʻladigan binolarni
himoya qilish
uchun Yashin qaytargich
binolardan nariroqqa oʻrnatiladi. Shunda
binolarning barcha qismlari Yashin
qaytargichning taʼsir doirasida boʻladi.
Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi
(2000-2005) maʼlumotlaridan
foydalanilgan.
