Yengil sanoat jihozlari puxtaligi fan dasturi

№______________________ Bux MTI rektori

2019 y. “_______”_________ ___________ prof. N.R. Barakayev

“_______”_____________ 2019y.

Fan dasturi Buxoro muhandislik-texnologiya institutida ishlab chiqildi.

“Yengil sanoat jihozlari puxtaligi” (tanlov) fan dasturi “Yengil sanoat” fakultetining “Yengil sanoat mashinalari va jihozlari” kafedrasi yig`ilishida (2019 yil __________ _____- son bayonnoma) muhokama etildi va institut uslubiy kengashiga tavsiya etildi.

Kotib: _________________ S. S. Asadova

“Yengil sanoat jihozlari puxtaligi” (tanlov) fan dasturi instituti uslubiy kengashida ko’rib chiqildi (2019 yil __________ _____- son bayonnoma) va institut kengashiga tavsiya etildi.

Uslubiy kengashi raisi: _______________ dost. Sh.M. Xodjiyev
Uslubiy kengash kotibi: _______________ U. H. Xo’jaqulova
“Yengil sanoat jihozlari puxtaligi” (tanlov) fan dasturi instituti kengashida muhokama qilindi va tasdiqlandi (2019 yil __________ _____- son bayonnoma).

Institut kengashi kotibi: _____________ dost. I.I. Mexmonov

1. 
   O’quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o’rni
   

“Yengil sanoat jihozlari puxtaligi” fanining mazmuni, predmeti va metodi, mohiyati, uning maqsadi va vazifalari, sanoatda qo’llaniladigan mashina va uskunalar tizimi, maxsulot ishlab chiqarish uchun yuqori unumli jihozlarni qo’llash, ularning puxtaligini va ishonchliligini oshirish, ta’mirlashning zamonaviy texnologiyalarini joriy etish, texnologik jarayonlarni takomillashtirish va joriy sarmoyadorlar ishtirokida yangi qo’shma korxonalar barpo etish va ularni nazorat qilish va ketma-ketlikda o’z aksini topgan. “Engil sanoat jihozlari puxtaligi” fanini chuqur o’rganish engil sanoat sohasi muammolarini hal qilishda muhim rol o’ynaydi. Bu fan umumkasbiy fanlar blokiga kiritilgan kurs hisoblanib, 4-kursda o’qitilishi maqsadga muvofiq.

Fanning vazifalari – to’qimachilik va engil sanoat korxonalarining O’zbekiston Respublikasi rivojlanishida tutgan o’rni, ushbu fan bo’yicha olgan nazariy va amaliy bilimlarini ilmiy ishlarni amalga oshirishda, real sharoitga qo’llash bo’yicha bilim berish hamda ularda servis xizmatini tashkil qilishni amalda bajara olishni o’rgatadi va yangi yo’nalishlar yaratishga imkon beradi.

Fan bo’yicha talabalarning bilim, ko’nikma va malakalariga qo’yidagi talablar qo’yiladi. Talaba:

– yengil sanoat korxonalarida ishlatiladigan texnologik mashinalar va jixozlarining puxtaligini nazariyasi va hisoblash asoslarini; engil sanoat korxonalari mashinalari elementlari va ish rejimlarining aniq sharoitlar uchun puxtalik ko’rsatgichlari tanlash usullari to’g`risida tasavvurga ega bo’lishi;

– yengil sanoat korxonalarida qo’llaniladigan texnologik mashinalar va jihozlarni aniq sharoitlar uchun texnik va iqtisodiy asoslangan holda to’g`ri tanlash; engil sanoat korxonalari mashinalarini puxtalik ko’rsatgichlari va ish rejimlarini tanlash maqsadida hisoblash; engil sanoat korxonalari mashinalari konstruktiv parametrlarining geometrik nisbatlarini to’g`ri aniqlash usullarini bilishi va ulardan foydalana olishi;

–ishlab chiqarilayotgan va ishlatilayotgan engil sanoat korxonalari mashinalarini texnik-iqtisodiy va konstruktiv tahlil qilish; ularni aniq sharoitlarda samarali ishlatish; engil sanoat korxonalari mashinalarining muqobil puxtalik ko’rsatgichlari va ish tartiblarini belgilash ko’nikmalariga ega bo’lshii kerak.

Mashinalar puxtaligi. Mashinalar puxtaligi haqidagi fanning o’rganadigan muammolari. Puxtalik haqidagi fanning nazariy asoslari. Puxtalik muammosining falsafiy asoslari.

Sifat ko’rsatkichlarining ko’rinishlari. Sifat ko’rsatkichlarining ko’rinishlari. Mahsulotning sifatini texnik nazorat qilish. Mahsulot sifatini texnik nazorat qilish, boshqarish va attestastiyalash.

Barqarorlikni aniqlashdagi asosiy tushunchalar. Mashina va apparatlarni ekspluatastiya qilishda, barqarorlik samaradorligini aniqlovchi asosiy omillar.

Tayyorgarlik, ta’mirga yaroqlilik va texnik foydalanish koeffistientlari.

Mashina va uning elementlarining inkorlarining sinflanishi. Mashina va agregatlarni mustahkamlikka sinovdan o’tkazish.

Asosiy tushunchalar va ta’riflar. Mashinalarni ta’mirlashga qabul qilish va tayyorlash. Mashinalarni qismlarga ajratish va yig`ish texnologiyasi asoslari. Detallarni yaroqli-yaroqsizlarga ajratish va nazorat qilish texnologiyasi asoslari.

Asosiy tushunchalar va detallarni tiklashning hozirgi usullari. Detallarni galvanik va kimyoviy qoplamalar bilan tiklash.

Asta-sekin va tasodifiy ishlamay qolishlar. Ishlab turgandagi ishlamay qolishlar va parametrik ishlamay qolishlar.

Materiallar xususiyatlari va holatining o’zgarishi mahsulotning ishlamay qolishi sababi sifatida. Materiallar harakatini o’rganishning uch darajasi.

Materiallarning parchalanishi va eskirishida yuza qatlamlardagi hodisalarning ahamiyati. Yuza qatlamining geometrik ko’rsatkichlari.

Eskirish jarayonlarining tashqi namoyonligi bo’yicha tasnifi.

Zararlanish darajasi miqdorini baholash zarurati to’g`risida. Yuzalar to’liq zararlanishi tavsiflari. Yuzalar lokal zararlanish turlari.

Laboratoriya mashg`ulotlar uchun tavsiya etiladigan mavzular:

• 
  Mashinalarning puxtaligi haqida asosiy tushunchalar haqida ma’lumotga ega bo’lish.
  
• 
  Mahsulot sifatini attestatstiyalash va boshqarishni o’rganish.
  
• 
  Mahsulot sifatini texnik nazorat qilish.
  
• 
  Mashina va apparatlarning barqarorligini o’rganish.
  
• 
  Mashina va apparatlarni ekspluatastiya qilishda barqarorlik samaradorligini aniqlovchi aossiy omillarni o’rganish.
  
• 
  Mashinalar detallarini maqbul umrboqiyligini o’rganish.
  
• 
  Detallarni chidamliligini oshirish usullarini o’rganish.
  
• 
  Mashina qismlarining ishqalanishi va ularni bartaraf etish usullarini o’rganish.
  
• 
  Mashinalarning ishlamay qolishi tasnifi va ularning sabablarini o’rganish.
  
• 
  Mashina detallarining eyilishiga ta’sir qiluvchi omillar va ularning sabablarini o’rganish.
  
• 
  Mashinalarning puxtaligi va uzoq muddat turg`unligini oshirishning texnologik usullari.
  
• 
  Tiklanadigan detallarning ishonchlilik mikdoriy ko’rsatgichlari.
  
• 
  Puxtalik nazariyasi elementlari bilan tanishib chiqish.
  
• 
  Inkorlar va ularning sinflanishini o’rganish.
  

• 
  Mashinalar puxtaligi nazariyasida foydalaniladigan ehtimollik nazariyasi
  
• 
  Matematik statistikaning asosiy tushunchalari va holatlari
  
• 
  Puxtalik miqdoriy tavsiflari
  
• 
  Inkorlar orasidagi vaqtning taqsimlanish qonunlari
  
• 
  Texnologik jihozlarga zararli ta’sirlar manbalari
  
• 
  Mashinalar detallarini maqbul umrboqiyligini aniqlash
  
• 
  Uzellarning maqbul umrboqiyligini aniqlash
  
• 
  Plastik deformastiyalash usulida detallar sirtini mustahkamlash
  
• 
  Mashina detallarini chiniqtirib mustahkamlash
  
• 
  Mashina detallarini titrash roligi bilan mustahkamlash
  

Fan bo’yicha kurs ishlari namunaviy o’quv rejada ko’zda tutilmagan.

1. 
   Q.T. Olimov, R.X. Nurboev, L.P.Uzoqova, D.X.Bafoev. «Engil sanoat jihozlarini ta’mirlash va tiklash asoslari». “Akademiya” Toshkent-2005.
   
2. 
   Q.T. Olimov, R.X. Nurboev va boshqalar. “Tikuv va trikotaj jixozlarini o’rnatish, yig`ish va ta’mirlash asoslari” Toshkent 2011 y.
   
3. 
   Yo’ldoshev Sh.U. Mashinalar ishonchliligi va ularni ta’mirlash asoslari, T. «O’zbekiston» 1994 y.
   

4. 
   Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag`ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo’shma majlisidagi nutqi. –T.: “O’zbekiston” NMIU, 2016. – 56 b.
   
5. 
   Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. O’zbekiston Respublikasi Konstitustiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag`ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruza 2016 yil 7 dekabr. – T.: “O’zbekiston” NMIU, 2016. – 48 b.
   
6. 
   Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. - T.: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b.
   
7. 
   O’zbekiston Respublkasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi to’g`risida. - T.:2017 yil 7 fevral, PF-4947-sonli Farmoni.
   
8. 
   В.Я.Франц, В.В.Исаев “Швейные машины” Издательство «Легкая промышленность и бытовое обслуживание». Москва, 1986 г.
   
9. 
   Н.М.Вальщиков, А.И.Шарапин, И.А.Идиатулин, К.А.Маковецкий “Оборудование швейных фабрик” Л. “Машиностроение” 1968 г.
   
10. 
    А.А.Анастасиев, Н.Н. Архипов, А.Н. Жаров, В.П. Корнилов, В.В. Сторожев “Машины, машины-автоматы и автоматические линии легкой промышленности” М. “Легкая и пищевая промышленностъ” 1983 г.
    
11. 
    В.Н. Гарбарук «Проектирование трикотажных машин» Л.«Машиностроение» 1980 г.
    
12. 
    А.И.Комиссаров, Б.А.Рубцов, Г.П.Сироткин, В.Н.Соколов «Практикум по машинам, автоматам и автоматическим линиям легкой промышленности» М. «Легкая индустрия» 1980 г.
    

13. 
    http://ziyonet.uz/uzc/library/libid/30506
    
14. 
    www. legprominfo.ru
    
15. 
    www.textil-press
    
16. 
    www.textileclub
    
17. 
    http://www.uzbekistan.uz
    
18. 
    http://www.bilim.uz
    
19. 
    http://www.podolsk.ru/