YORUG'LIKNING MAJBURIY NURLANISHI

1 2 3

Bog'liq
AMALIY OPTIKA Umurzoqov Yusuf

Kvant mexanika qonunlari ham shu nazariyaga asoslangan. Yorugʻlik kuchi — koʻrinuvchi nurlanish manbaining muayyan yoʻnalishda yorugʻlanishini ifodalaydigan Yorugʻlik kattaligi. Yorugʻlik manbaidan fazoviy burchak birligi O.da tarqalayotgan Yorugʻlik oqimi F ni ifodalaydi: /=FD2. Xalqaro birliklar tizimi SIda kandela (kd)
Yorugʻlik kuchi oʻlchov birligi deb qabul qilingan. Yorugʻlik kuchini aniqlash yoritish texnikasida (uyjoylarni yoritish), tibbiyotda (yorugʻlik bilan davolash), ilmiy tadqiqot ishlarida amaliy ahamiyatga ega.

Korpuskulyar nazariyaga asosan, yorug’lik nuri sochuvchi jismlardan chiquvchi zarrachalar (korpuskulalar) oqimidan iboratdir. Nyuton yorug’lik zarra-chalari harakati mеxanika qonunlariga bo’ysunadi, dеgan fikrda edi. Misol uchun, yorug’likning aks qaytishi elastik sharchaning tеkislikdan urilib qaytishiga o’xshatgan edi.

OPTIK KVANT GENERATORLARI

Kvant generator - majburiy nur lanish hodisasiga asoslangan monoxromatik elektromagnit toʻlqinlar generatori. Ishlashi tashqi nurlanish taʼsirida atomlar, ionlar va molekulalarning oʻzidan fotonlarni chiqarishiga asoslangan. OʻYUCH (oʻta yuqori chastota) diapazondagi birinchi Kvant generator1955 yilda N. G. Basov va A. M. Proxorov hamda AQSH olimlari J. Gordon, X. Seyger va Ch. Tauns tomonidan (bir-biridan mustaqil) yaratilgan. Unda faol muhit sifatida ammiak molekulalari NH3 dastasi ishlatilgan, shu sababli u molekulyar generator deb yuritiladi. Hozir molekulyar generatorlarda ammiak molekulalaridan tashqari formaldegid molekulalari, sianid kislota molekulalari, vodorod atomlari, suv, deyteriylangan ammiak molekulalari va b. ishlatiladi.

Molekulyar generatorlarning kamchiligi spektr chiziqlarining murakkab tuzilishidadir. Har bir spektr chiziqning oʻzi bir-biriga juda yaqin joylashgan chiziqlar toʻplamidan iborat boʻlib, ularni radiospektroskoplarda ajratish qiyin. Radiodiapazondagi K.g .ning alohida xususiyati — tebranish chastotasi so turgʻunligining yuqoriligidir (Dyu/sh—10~13). Shuning uchun ulardan chastotaning kvant standarti sifatida foydalaniladi. Optik diapazonda ishlaydigan K. g . 1960-y.larda paydo boʻlib, lazer deb ataladi. Lazerning faol muhiti turlicha boʻlib, unda: kristall, shisha, gaz, suyuqlik, yarimoʻtkazgichlar ishlatilgan. Kvant generatorjuda qisqa diapazonda yorugʻlik toʻlqinlari tarqatadi

Download 1,46 Mb.

1 2 3

Download 1,46 Mb.