|
Alkinlar (asetilen uglevodorodlar)
|
| bet | 1/4 | | Sana | 24.11.2023 | | Hajmi | 80 Kb. | | #104792 |
Bog'liq Asitelin
Alkinlar (asetilen uglevodorodlar)
Reja:
Nomenklaturasi va izomeriyasi
Alkinlarning fizik xossalari
Vodorod galogenidlarning birikishi
Suvning birikishi.
Polimerlanish reaksiyasi.
Oksidlanish reaksiyasi
Molekulasida uchbog’ saqlagan uglevodorodlarga alkinlar deyiladi. Alkinlar
Ẽn H2n-2 umuiy formulaga ega bo’lib, ularning birinchi vakili asetilin C2H2 dir. Alkinlarning vodorod atomlari tegishli alkanlardan to’rtta, alkenlardan ikkita vodorod atomi soni kam bo’ladi.
Asitellin molekulasi chiziqsimon tuzilishga ega bo’lib, uglerod-uglerod masofasi 0,120nm ni, uglerod-vodorod masofasi 0,106nm ni tashkil etadi.
0,120 HM 0,106 HM
H − C = C − H
Asetilen molekulasi uchta oddiy δ va ikkita π-bog’larga egadir.
Nomenklaturasi va izomeriyasi. Sistematik nomenklatura bo’yicha alkinlar nomi to’yingan uglevodorodlar nomidagi “an” qo’shimchasi o’rniga “in” qo’shimchasi yozilib, uning tutgan joyini ko’rsatish bilan o’qiladi. Asetilen uglevodorodlar uchbog’ning o’rin almashish va zanjirining tarmoqlanish izomeriyasiga ega.
1 2 3 4 5 6
C H ≡C−C H2−C H2−C H2−C H3 1-geksin
C H3 − C≡C−C H2−C H2−C H3 2-geksin
C H3 − CH2−C≡ C −C H2−C H3 3-geksin
Olinishi. 1. XIX asrning boshida asetilen uglerodni volt yoyi orqali vodorod o’tkazib olingan.
2C+H2→CH ≡ CH
2.Metan yuqori temperaturada krekinglab olinadi.
1400° C
2CH4 CH≡CH+3H2
3.To’yinmagan ikki asosli karbon kislota tuzlarini elektroliz qilib olinadi.
H C−COOK 2K +2HOH→2KOH+H2
║
HC−COOK HC−COO CH
║ 2CO2 + ║
HC−COO CH
4.Laboratoriya shroitida kalsiy karbiddan olinadi:
C C−H
Ca ║ +2HOH→Ca(OH)2+ ║
C C−H
|
| |
