|
Yosh olimlar ilmiy-amaliy konferensiyasiBog'liq Yosh olimlar 2028YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
104
xususiyatlariga bog'liq. Uchunchi maqsad faoliyat darajasi taqsimlangan aqlli shaharlarning
asosiy funksiyalari bilan chambarchas bog'liq. Hozirgi kunda deyarli barcha shaharlar xuddi
shunday tuzilishiga ega. U odatda iqtisodiy rivojlanish va moliya qo'mitasini o'z ichiga oladi.
Ta'lim qo'mitasi, sanoat qo'mitasi, ijtimoiy siyosat qo'mitasi, qurilish qo‘mitasi, transport va
logistika qo‘mitasi, madaniyat qo‘mitasi, jamoat xavfsizligi qo'mitasi va boshqalar keltirilgan.
Aqlli shahar maqsadlari va har bir qo'mitaning sohalari har xil va qo'mita shug'ullanadigan
vazifalar va sohalarga bog'liq. Oxirgi ikki daraja samaradorlikni o'lchash tizimini taqdim etadi,
va shu baholash mezoni ushbu dissertatsiya ishida ko’rsatilgan. Olingan xulosalarga ko’ra
Aqlli shahar faoliyatini samarali boshqarish uchun ma’lum bir vaqt oralig’iga tegishli
maqsadlar qo’yib beriladi. Maqsadlar qo’mitalarga taqsimlab berilishi orqali boshqarish
jarayoni osonlashadi.
N.A,Kolodii, V.S.Ivanova, N.A.Goncharovalarning “Aqlli shahar: kontseptsiya va uning Rossiya
kontekstiga moslashuvi” (“Smart City: The Concept and its Adaptation to the Russian
Context”) mavzusidagi maqolasida "Aqlli shaharlar" dan "insonga yo'naltirilgan aqlli
shaharlar" ga o'tishni belgilab bergan umumiy va o'ziga xos (Rossiya uchun) omillar
ta'kidlangan. Insonga yo'naltirilgan aqlli shaharlar - bu hukumatlar fuqarolar bilan
hamkorlikka ochiq bo'lish, o'zaro ishonch va hamkorlikka asoslangan o'zaro munosabatlar
orqali texnik va ijtimoiy innovatsion jarayonlarni hamkorlikda loyihalashni qo'llab-quvvatlash
orqali fuqarolarni jalb qiladigan shaharlardir.
E.Ismagilova, L.Hughes, N.Rana, Y.Dwivedilarning “Aqlli shaharlardagi xavfsizlik, maxfiylik va
xavflar: adabiyotlarni ko'rib chiqish va aqlli shaharning o'zaro ta'sir doirasini ishlab chiqish”
(“Security, Privacy and Risks Within Smart Cities: Literature Review and Development of a
Smart City Interaction Framework”) nomli maqolasida aqlli shaharlar tadqiqoti doirasidagi
bir qator asosiy mavzular keltirib o’tilgan. Bular:
- mobil qurilmalar va xizmatlarning maxfiyligi va xavfsizligi;
- aqlli shahar infratuzilmasi, energiya tizimlari, sog'liqni saqlash, xavfsizlik va maxfiylikni
yaxshilash uchun freymlar, algoritmlar va protokollar, aqlli shaharlar uchun operatsion
tahdidlar, fuqarolar tomonidan aqlli xizmatlardan foydalanish va qabul qilish, blokcheyndan
foydalanish va ijtimoiy mediadan foydalanishdir. Ushbu keng qamrovli sharh ko'plab asosiy
masalalar bo'yicha foydali istiqbolni taqdim etgan va kelajakdagi tadqiqotlar uchun asosiy
yo'nalishlarni taklif qilgan.
I.Jawhar, N.Mohamed, J.Al-Jaroodilarning “Aqlli shahar tizimlari uchun tarmoq arxitekturalari
va protokollari” (“Networking architectures and protocols for smart city systems”) nomli
maqolasida aqlli shahar ilovalarining tarmoq xususiyatlari va talablari aniqlangan va turli
komponentlar o'rtasida zarur bo'lgan turli xil ma'lumotlar trafik oqimlarini qo'llab-quvvatlash
uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan tarmoq protokollari aniqlangan. Bundan tashqari, aqlli
tarmoq, aqlli uy energiyasini boshqarish, aqlli suv, tijorat samolyotlari xavfsizligi, quvurlarni
monitoring qilish va boshqarish tizimlarini o'z ichiga olgan tanlangan aqlli shahar
tizimlarining tarmoq arxitekturasi taqdim qilingan.
Sh.Rani, S.H.Chauhdarylarning “Aqlli shahar ilovalari uchun yangi asos va kengaytirilgan QoS
Big Data Protokoli” (“A Novel Framework and Enhanced QoS Big Data Protocol for Smart City
Applications”) mavzusidagi maqolasida qo’llaniladigan yangi yondashuv energiya tejashni
yaxshilash va IoT tizimida ishlatiladigan kichik sensorli tugunlarda katta ma’lumotlarni
yig’ishda kechikishni kamaytirishdir. IoT-da katta ma'lumotlar nuqtai nazaridan aqlli shahar
|
| |
