|
Yusupbekov N. R., Muxitdinov D. P bazarov M. B., Xalilov
|
bet | 36/88 | Sana | 14.05.2023 | Hajmi | 1.83 Mb. | | #59593 |
Bog'liq boshqarish sistemalarini kompyuterli modellashtirish asoslari PF-134 11.05.2022, 9-informatika-1-chorak, 9-informatika-1-chorak, Yosh kitobxon qaydnomasi, 23 4 GURUH TALABASI TOSHPO\'LATOV XURSHID, o zbekiston respublikasi milliy davlatchiligining shakllanishi va, slide-1 dawlettiki, 1 (2), O‘zbekistonda ko‘ppartiyaviylik tizimining shakllanishi va uning-fayllar.org, Djalaladdin, wepik-ravishing-revenue-unveiling-the-formation-and-varieties-of-income-in-the-world-of-insurance-compani-202402060602153P8R, Aniqlik mayli hozirgi(hozirgi-kelasi), o\'tgan va kelasi zamon, O\'zbek tilining qiyoslanishi, Талабнома наъмуна ПРО ТАЪЛИМ ВИЛОЯТ — копия
|
|
qiymatini 1 taga oshiradi
|
PreDectement[i]
|
--i
|
i ning qiymati foydalanilgani qadar uning
|
AddTo[x, d]
|
x += dx
|
qiymatini 1 taga kamaytiradi
x ning qiymatiga dx qo’shilib x ga yoziladi
|
SubstractFrom[x, dx]
|
x -= dx
|
x ning qiymatidan dx ayrilib x ga yoziladi
|
DivideBy[x, s]
|
x /= s
|
x ning qiymati s bo’linib x ga yoziladi
|
Operatorlarning qisqartirilgan shakli yozuvlarni ixchamlasada, ammo ifodaning tushunish sal murakkablashadi.
Kiritish
|
Chiqarish
|
i=0
|
0
|
++i; ++i; ++i
|
3
|
--I
|
4
|
i--
|
5
|
i - -
|
4
|
Arifmetik funksiyalar.
Mathematica da arifmetik amallarni bajarish uchun quyidagi arifmetik funksiyalardan foydalaniladi:
Divide[x, u] — x ning qiymati u ga bo’linadi, ya’ni bu amalning natijasi x u^(-1) ga teng;
Plus[x, u, ...] — ro’yxatdagi barcha elementlarning yig’indisini hisoblaydi;
Mod[m, n] — m ning n ning bo’lishdagi qoldiqni aniqlaydi;
Times [x, u, . . . ] — ro’yxatdagi barcha elementlarning ko’paytmasini hisoblaydi;
Misollar:
Divide[1.,3] 0.333333
Mod[123,20] 3
Mod[123,-20] -17
Mod[-123,20] 17
Plus[2,3,4] 9
Times[2,3,4] 24
x va u larning qiymatlarini o’rnini almashtirish maqsadida {x, u}={u, x} yozuvdan foydalanish mumkin. Quyidagi funksiyalar xaqiqiy sonlarni ma’lum
bir qoidalar buyicha ularga yaqin butun sonlar bilan almashtirish uchun xizmat qiladi:
Ceiling [x] — x dan katta yoki teng bo’lgan eng kichik butun sonni aniqlaydi;
Floor[x] — x ga kichik yoki teng bo’lgan eng katta butun sonni aniqlaydi;
Quotient[n, m] —n/m nisbatni butun qiymatini, Floor[n/m] dagidek aniqlaydi;
Round[x] — x eng yakin songacha yaxlitlaydi.
Yuqoridagi funksiyalarning argumenti fakat birta qiymatdan iborat qilib ko’rsatilgan bo’lsada ularning argumentlari ro’yxatlardan ham iborat bo’lishini uqtirib o’tamiz. Misollar:
Seiling[{-.5.9,-5.1,5,5.1,5.9}] {-5, -5, 5, 6, 6}
Floor[{-.5.9,-5.1,5,5.1,5.9}] {-6, -6, 5, 5, 5}
Round[{-.5.9,-5.1,5,5.1,5.9}] {-6,-5, 5, 5, 6}
Ba’zi funksiyalar butun sonlarning bo’luvchilarini topish va EKUK ini topish imkoniyatini beradi. Masalan::
Divisors[n] — n sonning bo’luvchilarini ro’yxatini beradi;
DivisorSigma[k, n] — n sonning musbat bo’luvchilarining k- darajalarining yig’indisin aniqlaydi;
ExtendedGCD[n, m] — n va m sonlarining kengaytirilgan EKUB ini aniqlaydi;
GCD[n1, n2, ...] — musbat ni sonlarining EKUB ini aniqlaydi;
LCM[n1, n2, . . . ] — musbat ni sonlarining EKUK ini aniqlaydi .
Butun qiymatli funksiyalar turkumiga Factorial[n] yoki n! larni kiritish mumkin.; Factorial2[n] yoki n! ! — ikqilangan faktoriallarni hisoblaydi:
Factorial[10] 3628800
20! 2432902008176640000
10!! 3840
20! //N 2.4329X1018
Natijadagi \ - belgi keyingi simvollarni keyingi qatorga o’tkazish kerakligini ko’rsatadi.
Keyingi funksiyalar tub sonlarni va ularning xarakteristikalarini aniqlashga yerdam beradi:
Prime[n] — n- tub soni aniklab beradi (Prime[5] – 5 -tub son,ya’ni 11 ni aniqlab beradi);
PrimePi[x] — x dan katta bo’lmagan tub sonlarning sonini aniqlaydi (PrimePi[10] funksiyaning natijasi 4 ga teng);
Bu funksiyalar sonlar nazariyasining masalalarini yechish uchun mo’ljallangan.
|
| |