Zamonaviy interfaol usullar asosidagi o’qitish metodlari

METOD

• O’qitish metodi (metod so’zi lotincha, metodos - yo'l, usul) - o’qitish maqsadlarini amalga oshirish va natijaga erishish uchun ta’lim beruvchining ta’lim oluvchi bilan birgalikdagi faoliyatining juda murakkab jarayonining kalitidir.
• Ta’lim beruvchining faoliyatini tashkil etish usuli o`qitish metodikasi, ta’lim oluvchi faoliyatini tashkil etish usuli esa o`qitish metodi hisoblanadi.
• Agar metodlar tizimini ta'lim maqsadlariga erishish uchun ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchining birgalikdagi faoliyatini tashkil etish va amalga oshirish usullari yig’indisi sifatida belgilasak, ularni 4 guruhga bo’lish mumkin.
• 1-guruhni ta’lim berish va ta’lim olishning quyidagi metodlari: ma’ruza, hikoya, tushuntirish, ko’rsatish, illyustratsiya, video metodilari mavjud. Ularning mohiyati shundan iborat
• - ta’lim beruvchi “tayyor shaklda” bilimlarni taqdim etadi va muloqot qiladi hamda ta’lim oluvchilarning o’zlashtirishiga qarab faoliyatini tashkil etadi, o‘quv materialini tushunishda muammoli vaziyat paydo bo’lganda esa muammoni boshidan oxirigacha hal qilish yo‘llarini ko‘rsatib o’tadi;

• - ta’lim oluvchilar olingan bilimlarni o’zlashtiradilar, tushunadilar, eslaydilar va bexato takrorlaydilar, muammolarni hal qilish jarayonini kuzatadilar.
• 2-guruh ta’lim berish va ta’lim olishning quyidagi metodlari bilan ifodalanadi:
• kitob bilan ishlash, laboratoriya ishi, mashq metodlari. Ularning mohiyati shundan iborat;
• - ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilarning o'zlashtirishdagi faoliyatini tashkil qiladi va bilimlarni mustahkamlash, yangi bilimlarni izlash, ko'nikma va malaklarni shakllantirish va algoritm (namuna) bo'yicha harakatlarni bajaradi;
• - ta’lim oluvchilar ta’lim beruvchilarning bevosita rahbarligi ostida tahlil qiladilar, taqqoslaydilar, umumlashtiradilar, xulosalar chiqaradilar, tayyor namunga muvofiq amaliy harakatlarni bajaradilar.
• 3-guruhni muhokama qilish, rivojlantiruvchi va ijodiy xarakterga ega bo'lgan o'qitishni ta'minlaydigan ta’lim berish va ta’lim olish metodlaridan iborat.
• Bular: o‘quv suhbati, davra suhbati, muhokama, aqliy hujum (brainstorming), ishbilarmonlik va rolli (vaziyatli) o'yinlar, shuningdek, quyidagi o'quv texnologiyalaridan: keys-stadi(case-study), pinboard, yozma va og'zaki davra suhbati, insert, o'quv turniri iboratdir. Ularning mohiyati nima
• - ta’lim beruvchi bilimning faqat bir qismini gapiradi, o'rganish jarayonini tashkil qiladi - bilim izlashni, topishni;

• - ta’lim oluvchilar savollarga mustaqil javob berishadi, taqqoslashadi, umumlashtirishadi, xulosalar chiqarishadi, muammoli vaziyatlarni va kognitiv muammolarni hal qilishadi.
• 4-guruh ta’lim oluvchilar tomonidan mustaqil ta'lim olish, muammoni tushunish va hal qilishni, ularning tadqiqot faoliyatini rag'batlantiradigan, faollashtiradigan usullar bilan ifodalanadi. Bular: muammoli topshiriqlar metodi, individual (amaliy) metod, loyihalar usuli va guruh tadqiqoti kabi o’qitish metodlaridir. Ularning mohiyati shundan iborat;
• - ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilarga bilimlarni etkazmaydi: ular bilan birgalikda u muammoni, vazifani shakllantiradi va ijro jarayonini tezda boshqaradi;
• - ta’lim oluvchilar mustaqil ravishda bilimlarni egallaydilar: muammoni hal qilish, topshiriqni bajarish jarayonida rejalashtirilgan natijalarga erishish yo'llari va vositalarini o'zlari belgilaydilar. - ta’lim oluvchilar savollarga mustaqil javob berishadi, taqqoslashadi, umumlashtirishadi, xulosalar chiqarishadi, muammoli vaziyatlarni va kognitiv muammolarni hal qilishadi.
• 4-guruh ta’lim oluvchilar tomonidan mustaqil ta'lim olish, muammoni tushunish va hal qilishni, ularning tadqiqot faoliyatini rag'batlantiradigan, faollashtiradigan usullar bilan ifodalanadi. Bular: muammoli topshiriqlar metodi, individual (amaliy) metod, loyihalar usuli va guruh tadqiqoti kabi o’qitish metodlaridir. Ularning mohiyati shundan iborat;
• - ta’lim beruvchi ta’lim oluvchilarga bilimlarni etkazmaydi: ular bilan birgalikda u muammoni, vazifani shakllantiradi va ijro jarayonini tezda boshqaradi;
• - ta’lim oluvchilar mustaqil ravishda bilimlarni egallaydilar: muammoni hal qilish, topshiriqni bajarish jarayonida rejalashtirilgan natijalarga erishish yo'llari va vositalarini o'zlari belgilaydilar.