|
Zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini
|
| bet | 2/4 | | Sana | 02.12.2023 | | Hajmi | 194,42 Kb. | | #109639 |
Bog'liq Aktiv va reaktiv qarshiliklarni ketma ket va parallel ulash usullariII.ASOSIY QISM
Mexanik va elektr energiyalari.
Demak tebranish konturida elektr toki elektrostatik maydon va magnit maydon ko‘rinishlarida bir-biriga aylanib turadi. Xuddi shu aylanish jarayoni konturdagi tebranish deb aytiladi.
M asalan, quyida keltirilgan elektr zanjirida kondensator R qarshilik orqali razryadlanib elektrostatik maydoni energiyasi g‘altakda magnit maydonga aylanadi, bu maydonning o‘zgarishi yana R qarshilikda tok hosil qiladi, bu tokdan kondensator yana zaryadlanadi, lekin zaryad miqdori endi kamroq bo‘ladi, chunki R qarshilikda energiya isrofi mavjud.
Ushbu zanjirdagi Tomson formulasiga ko‘ra davri T =0,8 ms bo‘lgan so‘nuvchi tebranishlar yuzaga keladi.
Elektr zanjirlaridagi rezonans hodisasi radiotexnikada juda keng qo‘llaniladi. Aynan rezonans hodisasi tufayli aloqa, radio, televidenie kanallarida kerakli signal boshqa millionlab shunday signallar ichidan tanlab ajratib olinadi. Agar rezonans hodisasi bo‘lmaganda edm Yer yuzida faqat bittagina aloqa, radio yoki telekanal mavjud bo‘lar edi xolos.
Tok va kuchlanish bir xil qonuniyat asosida o‘zgaradi. Zanjirda faqat aktiv qarshilik bo‘lganda zanjirdagi tok va kuchlanishlar bir xil qonuniyat asosida o‘zgaradi. Bu zanjirda tok kuchi va kuchlanishlarning fazalari bir xil degani. Bunday zanjirda quvvat hamisha musbat bo‘ladi
Aktiv elementli zanji (a), zanjirda kuchlanish, tok kuchi va quvvatning o‘zgarish diagrammasi (b) va zanjirning vektor diagrammasi (v).
XL= ω L - g‘altakni induktiv qarshiligi.
Shunday qilib induktiv elementli zanjirda tok I Im cost qonuniyat bilan o‘zgaradi. Ya’ni kuchlanish tokdan 90° orqada qoladi.
Elektr zanjirga ulanadigan asboblarni bir-biriga bog’liq bo’lmagan holda ulash va uzish zarur bo’lgan hollarda ketma-ket ulash yaramaydi. Masalan, ketma-ket ulash uydagi xonalarni yoritish uchun yaroqsizdir. Chunki bir vaqtda hamma xonalardagi lampalarni yoqish shart emas. Biz bittasini o’chirganimizda ketma-ket ulangan boshqalarini ham o’chirib qo’yamiz. Ketma-ket ulash rozetkalarni va boshqa asboblarni ulash uchun ham yaroqsizdir. Elektr asboblarni zanjirga alohida ulash va uzish kerak bo’lgan hamma hollarda
|
| |
