O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Kompyuter injiniringi fakulteti
Kompyuter tarmoqlari fanidan
AMALIY ISH 3
Mavzu: CISCO PACKET TRACERDA WAN TARMOG’INI LOYIHALASH VA QURISH
Bajardi: NW003-1 guruh:
Rayimnazarov Jaloliddin
Tekshirdi: To’rayeva Maxliyo
TOSHKENT 2024
CISCO PACKET TRACERDA WAN TARMOG’INI LOYIHALASH VA QURISH
Ishdan maqsad: WAN tarmog’ini qurish.
WAN (inglizchadan. "Wide Area Network") - global tarmoq. Bunday tarmoq turli joylarda va bir-biridan turli masofalarda joylashgan juda ko'p turli xil tugunlarni birlashtiradi. U shaharlar, mamlakatlar va hatto qit'alarni birlashtira oladi. Boshqacha qilib aytganda, "WAN" biz Internet deb atagan narsadir.
Amaliy ishlarini bajarish uchun topshiriq:
WAN yaratish misolida ko'rsatilganidek, allaqachon yaratilgan tarmoqni ko'paytirish;
Turli kichik tarmoqlar o'rtasida ma'lumotlarni uzatish uchun uskunalarni sozlash;
Loyihani keyingi laboratoriyaga tayyorlang.
Nazorat savollari
WAN nima?
RIP protokoli qanday ishlashini aytib bering
Lokal tarmoqlarning global tarmoqlardan farqi nimada?
1.WAN (Wide Area Network) - bu katta masofalardagi tarmoq tizimi, bir necha joylashuvlardagi kompyuterlarni va tarmoqlarni ulardan foydalanish imkoniyatini ta'minlaydigan tarmoq tizimi turi. WAN, bir tarmoqdan boshqa tarmoqlarga aloqani o'rnatish orqali, geografik ravishda keng bo'lgan masofalardagi kompyuterlarni ulardan foydalanishga qo'yadi. Internet, eng mashhur WAN turi hisoblanadi.
WAN tarmoqlari, bir necha shaharlar, mamlakatlar, yoki hattoki dunyo bo'ylab keng mavjud bo'lishi mumkin. Uzluksiz aloqalar, telefoniya operatorlari, internet provayderlar va boshqa tarmoq xizmat ko'rsatuvchilari orqali WAN tizimlari o'rnatiladi. WAN tarmoqlari, katta miqdordagi ma'lumotlarni uzluksiz tarzda uzatish, uzluksiz kommunikatsiya va ma'lumot almashinishni ta'minlash maqsadida ishlatiladi.
WAN tarmoqlari, kompyuterlar, mobil qurilmalar, serverlar, ATM avtomatlar, banklar, sayohat agentliklari, korporativ tarmoqlar, o'quv muassasalari va boshqa tashkilotlar oras...
2. RIP (Routing Information Protocol) - bu bir marshruting protokolining bir nomidir, IP-ning bir paketni boshqa bir IP-ga otish maslahatchisi haqidagi ma'lumotni almashish uchun ishlatiladi. RIP, IPv4 tarmog'ida marshrutlarni o'rganish va tarqatishga yordam beradi.
RIP, ma'lum bir rangdagi xostingizdagi routerlarni bir-biri bilan ma'lumot almashishni ta'minlaydi. Bu ma'lumotlar, har bir routerda mavjud bo'lgan routing tablega solishtiriladi. RIP, her bir routerning o'zining routing tableida o'zgartirishni ko'rish va boshqarish imkoniyatini ta'minlaydi. Bunda, barcha routerlar o'zaro ma'lumot almashish uchun sigrang kerakmi?
RIP, periodik tarzda (hech bo'lmaganda har 30 sekundda bir) barcha routerlarni IP marshruting ma'lumotlarini almashish uchun multicastlikning 224.0.0.9 manziliga RIP paketlari yuboradi. Qabul qilingan paketlarni o'rganuvchilar routerlaridagi routing protsedurlari isi bajaradi va o'zgartirishlarni bajara oladilar.
RIP, hoplar yoki brauzerlar bilan ta'loqli maslahatlar orqali ishlaydi. Biroq, bu protokolning avvalgi versiyasi RIP v1, faqat IPv4 paketlarga qarab ishlaydi. RIP v2 esa IPv4 va IPv6 protokollariga qarab ishlaydi. RIP v2 ham broadcast, ham multicast yoki unicast paketlarini ishlatishi mumkin.
RIP routing protocoli, kam trafikli va o'rta maxsus to'rtlashuvlarda ishlatish uchun qulay bo'lgan protokol hisoblanadi. Uning ulushning chegarasini va sarflaydigan resurslarni hisobga olish kerak, chunki tarmoq kengaymoqda, so'nggi varak yoki kamdorlik uchun rivojlanishi mumkin. RIP, asosan o'rta va katta tarmoqlarda yoki internet servis provayderlarning tarqatiladigan tarmoqlarda ishlatiladi.
3. Lokal tarmoqlar (Local Area Networks) va global tarmoqlar (Wide Area Networks) o'rtasidagi asosiy farqlar quyidagicha:
1. Doimiylik va kengayish: Lokal tarmoqlar, bir xususiy hududda joylashgan, masalan, bir binoda yoki bir ofisda joylashgan kompyuterlar va qurilmalar orasidagi tarmoq tizimlari hisoblanadi. Global tarmoqlar esa geografik ravishda katta masofalardagi tarmoq tizimlarini o'z ichiga oladi, masalan, shaharlar, mamlakatlar yoki hattoki dunyo bo'ylab kengayadi.
2. Maydon: Lokal tarmoqlar kengayishda katta bo'lmagan maydonlarda ishlaydi. Ular bir binoda, bir ofisda yoki bir tashkilotning xususiy hududida joylashgan kompyuterlarni bog'lab turadi. Global tarmoqlar esa geografik maydonga bo'lgan kompyuterlarni bog'lab turadi.
3. Tezlik va bandwith: Lokal tarmoqlar, kichik maydonga ega bo'lganligi uchun qisqa masofalarda joylashgan kompyuterlar orasidagi tezlik va bandwidth (xatlar uchun o'zgaruvchanlik)ni yuqori darajada ta'minlayadi. Global tarmoqlar esa masofalarning katta bo'lganligi va uzoq masofalarda joylashgan kompyuterlar orasidagi bog'lanishlar sababli tezlik va bandwidthda cheklanishlar bo'lishi mumkin.
4. Xavfsizlik: Lokal tarmoqlar, bir xususiy hududda joylashganligi uchun xavfsizlik sohasida nisbatan qulayliklar ta'minlayadi. Global tarmoqlar esa ko'p geografik hududda bo'lganligi uchun xavfsizlikni ta'minlash uchun qo'shimcha xavfsizlik chiptalari va protokollari talab qiladi.
5. Boshqaruv: Lokal tarmoqlar, boshqaruv va monitoringni osonlashtirish uchun o'rtacha o'lchamdagi boshqaruv xizmatlarini ta'minlayadi. Global tarmoqlar esa katta hajmdagi tarmoq elementlari va qurilmalar uchun keng qamrovli boshqaruv tizimlarini talab qiladi.Lokal tarmoqlar, bir xususiy hududda joylashgan o'rtacha kompyuterlar va qurilmalar orasidagi tarmoq tizimlarini ifodalaydi. Global tarmoqlar esa geografik ravishda katta masofalardagi tarmoq tizimlarini ularga bog'laydi. Bu farqlar, tarmoq tizimining.
|
