|
Õzbekstan respublikasi joqari hám orta arnawli biLİmlendiRİw miNİstrliGİ
|
| bet | 89/191 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 2,75 Mb. | | #230680 |
Bog'liq FILOSOFIYATexnopessimizm ilim texnika tabısları insaniyattı bası berik kóshege alıp kiradi hám aqır-aqıbetine ol nabıt boladı dep esaplaydı. Qarap shıġılıp atırġan teoriyalardıń ayırım tárepdarları ilim-texnika revolyuciyasınıń negativ aqıbetlerine, atap aytqanda qorshaġan ortalıqtıń pataslanıwı mashqalalarına belgili dárejede itibar bergen bolsa da, lekin, ulıwma alġanda, olardıń hesh biri bunnan 1980-jıllardıń ortalarına shekem salmaqlı táshwishke túspedi. Óytkeni, ilim-texnika progresiniń qolınan hámme nárse keletuġınlıġına isenim hádden tısqarı úlken edi.
Áyne zamanda 1960-jıllardıń aqırlarınan baslap ekologiyalıq qıyınshılıqlardan tısqarı basım kópshilik mámleketler hám hátteki materiklerge qáwip salġan basqa mashqalalar: xalıqtıń qadaġalawsız ósiwi, hár qıylı elleri sociallıq-ekonomikalıq rawajlanıw dárejesiniń nategisligi, shiyki zat resursları hám azıq-awqat ónimlei menen támiyinlew hám basqalar barġan sayın bórtip kórinis taba basladı. Tez arada olar ilim hám filosofiyanıń dıqqat orayınan orın alıp, qızġın tartıs hám diskussiyalar predmetine aynaldı.
Kórsetilgen mashqalalardı filosofiyalıq analizlew barısındaġı dáslepki urınıwlardıń ózi-aq texnokratiyalıq tendenciyalarġa qayshı bolġan, keyin ala «texnologiyalıq pessimizm» dep atalġan kóz-qaraslardı kórsetti. «Ekopessimizm», tiykarġı itibar insan iskerliginiń negativ aqıbetleri hám qorshaġan ortalıq mashqalalarına qaratılġan, olardı sheshiw imkaniyatları negativ túste kórilgen jaġday bolıp tabıladı.
Kóp ġana belgili alımlar hám filosoflar, atap aytqanda G.Markuze, T.Rozzak, P.Gudmen hám basqalar óz ótmishleslerin miyrimsiz scientizmde47, insandı ilim hám texnika qulına aynaldırıwġa urınıwda ayıplap, ilim-texnika progresine qarsı shıqtı. Ilim-texnika progresine hám ulıwma sociallıq progresske qarsı narazılıqtıń jańa tolqını júzege kele basladı. Bul tolqın tásirinde payda bolġan ideyalar «antitutınıw» jámiyetin tiykarlawa háreket qılatuġın hám «ortasha adamdı» azġanaġa qanaat qılıw lazımlıġına isendiriwge qaratılġan edi. Global mashqalalar payda bolıwınıń ayıpdarın tabıwġa urınıw procesinde tiykarġı ayıp «zamanagóy texnologiya»ġa qoyıldı. Tek ġana ilim tabısları emes, al bálkim progress ideyası da shubha astına alındı. Óz dáwirinde J.J.Russo ilgeri súrgen «tábiyat bawrına qaytıwġa» shaqırıqlar payda boldı, ekonomikalıq rawajlanıwdı erisilgen dárejede «totqtatıw» usınıs etildi.
|
| |
