|
8. Eskiz chizmaning birinchi bosqichi va dumalash podshipniklarni tanlash
Reduktor kompanovkasining chizmasi masshtab M 1:1 millimetrovka qog'ozda chiziladi. Taxminan o'rta qismidan o'q chizig'ini o'tkazamiz. Bu o'q chiziqdan aW mm o'lchab o'qlararo masofasini chizib olamiz. Shundan so'ng chizilgan o'qning markazidan shesternya va g'ildirakni d1, d2, da1, da2 B1, B2 o'lchamlarini chizib olamiz. Harakatlanuvchi detallar va reduktor ichki devori orasidagi masofani 6-15mm gacha qabul qilib ichki devorni chizib olamiz.
Yetaklovchi valda shesternyani o'rtasidan bir xil masofada ikki tayanchga dumalash podshipniklarini o'rnatamiz. Ikki podshipnik orasidagi masofa mm.
Chiqish valida g'ildirak o'rtasidan bir xil masofada sharikli podshipniklarini o'rnatamiz.
Ikki podshipnik orasidagi masofa mm.
Podshipnik gabarit o'lchamlari dP2 mm bo'yicha radial sharsimon o'rta seriyali podshipniklarni qabul qilamiz.
17- jadval
Yengil seriali podshipniklarning standart qiymatlari
Nomlanishi
|
Podshipnik-ning ichki halqa diametri, dP
|
Podshipnik-ning tashqi halqa diametri, D
|
Podshipnik-ning eni,
B
|
r
|
Yuk ko’tarish darajasi, kN.
|
Dinamik yuklanishi C, kN.
|
Statik yuklanishi Co, kN.
|
200
|
80200
|
10
|
30
|
9
|
1
|
5,9
|
2,65
|
201
|
80201
|
12
|
32
|
10
|
1
|
6,89
|
3,1
|
202
|
80202
|
15
|
35
|
11
|
1
|
7,8
|
3,55
|
203
|
80203
|
17
|
40
|
12
|
1
|
9,56
|
4,5
|
204
|
80204
|
20
|
47
|
14
|
1,5
|
12,7
|
6,2
|
205
|
80205
|
25
|
52
|
15
|
1,5
|
14,0
|
6,95
|
206
|
80206
|
30
|
62
|
16
|
1,5
|
19,5
|
10,0
|
207
|
80207
|
35
|
72
|
17
|
2
|
25,5
|
13,7
|
208
|
80208
|
40
|
80
|
18
|
2
|
32
|
17,8
|
209
|
80209
|
45
|
85
|
19
|
2
|
33,2
|
18,6
|
209A
|
80209
|
45
|
85
|
19
|
2
|
36,4
|
20,1
|
210
|
80210
|
50
|
90
|
20
|
2
|
35,1
|
19,8
|
211
|
80211
|
55
|
100
|
21
|
2,5
|
43,6
|
25,0
|
212
|
80212
|
60
|
110
|
22
|
2,5
|
52,0
|
31,0
|
213
|
80213
|
65
|
120
|
23
|
2,5
|
56,0
|
34,0
|
214
|
80214
|
70
|
125
|
24
|
2,5
|
61,8
|
37,5
|
215
|
80215
|
75
|
130
|
25
|
2,5
|
66,3
|
41,0
|
216
|
80216
|
80
|
140
|
26
|
3
|
70,2
|
45,0
|
217
|
80217
|
85
|
150
|
28
|
3
|
83,2
|
53,0
|
Podshipnikning qabul qilingan qiymatlarini jadvalga kiritamiz.
16-rasm. Radial podshipnikning konstruksiyasi
17- jadval bo'yicha 18-jadvalni to'ldiramiz:
18-jadval
Podshipnikni geomektrik va dinamik parametrlari
Podshipnikning belgilanishi
|
dP
|
D
|
В
|
Yuklanish qobilyati, kN.
|
O'lchamlar, mm
|
С
|
С0
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
Ushbu eskiz chizmadan, podshipnik o'rtasidan g'ildirak o'rtasigacha bo'lgan masofani aniqlaymiz.
Yetaklovchi valda kirish qismidan val podshipnigi o'rtasigacha bo'lgan masofa mm, podshipnik o'rtasidan shesternya o'rtasigacha, ikkinchi podshipnik o'rtasigacha bo'lgan masofa mm.
Yetaklanuvchi valda chiqish qismidan podshipnik o'rtasigacha bo'lgan masofa mm, podshipnik o'rtasidan g'ildirak o'rtasigacha bo'lgan masofa mm.
Hozirgi vaqtda mashinalar loyihalashda dumalash podshipniklari ISO tavsiyalariga binoan ikki xil usul bilan tanlanadi. Yurtimizda dumalash podshipniklari tanlash usuli standartlashtirilgan (GOST 18854-73 va 18855-73). Standartda ko'rsatilishicha valning aylanish chastotasi 1 min-1 dan katta bo'lmagan hollarda podshipniklar statikaviy yuk ko'taruvchanlik bo'yicha, qolgan hollarda esa, dinamikaviy yuk ko'taruvchanlik bo'yicha tanlanadi.
Podshipniklarni statik yuk ko'taruvchanlik bo'yicha tanlash uchun, ularga ta'sir etayotgan yuklanishning ekvivalent (keltirilgan) qiymati topilib, podshipniklar uchun belgilangan standart jadvallarida keltirilgan statikaviy yuk ko'taruvchanlikning ruxsat etilgan qiymati C0 bilan taqqoslanadi. Buning uchun quyidagi munosabatlardan foydalaniladi:
Р0 = Х0Fr +Y0Fa va P0 C0,
bu yerda: Р0-statikaviy yuklamaning ekvivalent qiymati, N;
Fr-podshipnikka radial yo'nalishda ta'sir etadigan yuklama , N;
Fa- podshipnikka uning o'qi bo'ylab ta'sir etadigan yuklama, N;
X0 va Y0 -radial va o'q bo'ylab yo'nalgan yuklanishlar koeffitsiyentlari.
Bu koeffitsiyentlarning qiymati podshipniklar uchun belgilangan kataloglarda keltirilgan.
Aksariyat vallarning aylanish chastotasi n>1 min-1 bo'lgani uchun podshipniklarni dinamik yuk ko'taruvchanlik bo'yicha tanlash usuli muhandislik amaliyotida loyihalash ishlarida qo'llaniladigan asosiy usul hisoblanadi. Podshipniklarni dinamik yuk ko'taruvchanlik bo'yicha tanlash uchun, dinamik yuk ko'taruvchanlikning hisobiy qiymati topilib, jadvaldagi qiymatiga taqqoslanadi va u yerdan mos kelgan podshipnik tanlanadi. Bunda quyidagi munosabatlardan foydalaniladi:
Odatda, podshipniklar tanlash uchun val sxemasi, sapfa diametri, valning aylanish chastotasi va ta'sir etuvchi kuchlar ma'lum bo'lishi kerak. Berilganlarga binoan dumalash podshipniklari dinamikaviy yuk ko'taruvchanlik bo'yicha ikki xil usulda tanlanishi mumkin:
1) Сх С sharti bo'yicha;
2) L’h Lh, sharti bo'yicha,
Birinchi shart bo'yicha:
1. Podshipnikning turi belgilanadi;
2. Ekvivalent yuklama Р topiladi.
Sharikli radial va radial tirak podshipniklar uchun PEKV quyidagicha topiladi:
Tirak radial sharikli va rolikli podshipniklar uchun:
Qisqa silindrik rolikli radial podshipniklar uchun:
Tirak podshipniklar uchun:
bu yerda: X - radial yuklama koeffitsiyenti 20-jadvaldan olinadi;
Y - o'q bo'ylab yo'nalgan yuklanish koeffitsiyenti. Qiymatlari 20-jadvallaridan olinadi.
V - halqalarning qaysi biri aylanuvchi ekanligiga bog'liq koeffitsiyent (ichki halqa aylanadigan bo'lsa, V=1; sirtdagi halqa aylanadigan bo'lsa, V = l,2);
Fr -radial kuch, N;
Pa=Fa-o'q bo'ylab yo'nalgan kuch, N;
KB- yuklama xarakterini podshipnik xizmat muddatiga ta'sirini e'tiborga oluvchi xavfsizlik koeffitsiyenti. Yuklanish ta'siri bir tekisda bo'lganda KB 1..1.2; yuklama zarb bilan ta'sir etishi me'yorida bo'lganda KB1,3...1,8; yuklama sezilarli darajada keskin zarb bilan ta'sir etuvchi konstruksiyalarda KB 2...3.
Кт -temperaturaning podshipnik xizmat muddatiga ta'sirini hisobga oluvchi koeffitsiyent; harorat 100 S0 gacha bo'lganda Кт 1; harorat 150 S0 bo'lganda Кт 1,1; harorat 200 S0 gacha bo'lganda Кт 1,25.
3. Dinamik yuklanishining hisobiy qiymati аniqlanadi
Podshipniklar uchun belgilangan kataloglardan СH С sharti bo'yicha ichki diametri sapfa diametriga mos keladigan podshipnik tanlanadi.
Keltirilgan tengliklarda:
СH -dinamikaviy yuk ko'taruvchanlikning hisobiy qiymati, N;
С -dinamikaviy yuk ko'taruvchanlikning jadvalda keltirilgan qiymati, N;
р - ildiz ko'rsatkichi, sharikli podshipniklar uchun р 3, rolikli podshipniklar uchun р 3,33;
L - mln, aylanishlar hisobida ifodalangan xizmat muddati;
Lh - soat hisobida ifodalangan xizmat muddati;
РEKV - ekvivalent dinamikaviy yuklama N.
Lh- tanlangan podshipnikning soat bilan ifodalangan xizmat muddatining hisobiy qiymati;
ikkinchi shart bo'yicha
1. Jadvaldan Со, С va boshqa o'lchamlar aniqlanadi.
2) КB va Кт tanlanadi.
3) Fa/Co nisbatga mos koeffitsiyent aniqlanadi.
yoki ekanligi aniqlanadi va shunga qarab X va Y koeffitsiyentlar tanlanadi.
4) topilganlardan foydalanib, ekvivalent yuklanish qiymati topiladi.
5) aniqlangan C, PEKV va berilgan n qiymatlardan foydalanib, formulalar asosida avval so'ngra aniqlanadi.
Agar shart bajarilmasa og'irroq seriyali yoki boshqa tipdagi podshipnik olinib, talab qilingan shartni bajarishi ta'minlanadi. Lh ning qiymati o'rtacha soat oralig'ida mashina turiga bog'liq holda. Biz uchun reduktor hisobida Lh qiymatini Lh=15000 qilib olish tavsiya etiladi.
20-Jadval
Bir qatorli va ikki qatorli radial podshipniklari
|
|
|
е
|
Х
|
У
|
Х
|
У
|
0,014
|
1
|
0
|
0,56
|
2,3
|
0,19
|
0,028
|
1,99
|
0,22
|
0,056
|
1,71
|
0,26
|
0,084
|
1,55
|
0,28
|
0,11
|
1,45
|
0,30
|
0,17
|
1,31
|
0,34
|
0,28
|
1,15
|
0,38
|
0,42
|
1,04
|
0,42
|
0,56
|
1,00
|
0,44
|
Konussimon radial-tirak va rolikli radial podshipniklari
Bir qatorli
|
Ikki qatorli
|
|
|
|
|
|
е
|
Х
|
У
|
Х
|
У
|
Х
|
У
|
Х
|
У
|
1
|
0
|
0.4
|
|
1
|
|
0.67
|
|
|
radial-tirak va rolikli radial podshipniklari
|
|
Bir qatorli
|
Ikki qatorli
|
е
|
|
|
|
|
Х
|
У
|
Х
|
У
|
Х
|
У
|
Х
|
У
|
12
|
0.014
|
1
|
0
|
0,45
|
1,81
|
1
|
2,08
|
0,74
|
2,94
|
0,30
|
0,029
|
1,62
|
1,84
|
2,63
|
0,34
|
0,057
|
1,46
|
1,60
|
2,37
|
0,37
|
0,086
|
1,34
|
1,52
|
2,18
|
0,41
|
0,11
|
1,22
|
1,39
|
1,98
|
0,45
|
0,17
|
1,13
|
1,30
|
1,84
|
0,48
|
0,29
|
1,04
|
1,20
|
1,69
|
0,52
|
0,43
|
1,01
|
1,16
|
1,64
|
0,54
|
0,47
|
1,00
|
1,16
|
1,62
|
0,54
|
15
|
0,015
|
1
|
0
|
0,44
|
1,47
|
1
|
1,65
|
0,72
|
2,39
|
0,38
|
0,029
|
1,40
|
1,57
|
2,28
|
0,40
|
0,058
|
1,30
|
1,46
|
2,11
|
0,43
|
0,087
|
1,23
|
1,38
|
2,00
|
0,46
|
0,12
|
1,19
|
1,34
|
1,93
|
0,47
|
0,17
|
1,12
|
1,26
|
1,82
|
0,50
|
0,29
|
1,02
|
1,14
|
1,66
|
0,55
|
0,41
|
1,00
|
1,12
|
1,63
|
0,56
|
0,58
|
1,00
|
1,12
|
1,63
|
0,56
|
18
|
|
1
|
0
|
0,43
|
1,00
|
1
|
0,02
|
0,70
|
1,63
|
0,57
|
19
|
|
20
|
|
0,92
|
24
|
|
0,41
|
0,87
|
0,67
|
1,44
|
0,68
|
25
|
|
26
|
|
30
|
|
35
|
|
0,39
|
0,76
|
0,78
|
0,63
|
1,24
|
0,80
|
36
|
|
0,37
|
0,66
|
0,66
|
0,60
|
1,07
|
0,95
|
40
|
|
0,35
|
0,57
|
0,55
|
0,57
|
0,93
|
1,14
|
|
