|
Ахbоrоt-kоmmunikаtsiya tехnоlоgiyalаrining tаsniflаnishi
|
bet | 1/3 | Sana | 19.12.2023 | Hajmi | 4,61 Mb. | | #123481 |
Bog'liq 5-Mavzu - 5-Mavzu:Iqtisodiy axborot tizimlarida axborotlarni himoyalash
- usullari. Raqamli iqtisodiyot tushunchasi va ta’riflari
Reja: - 1. Axborot xavfsizligi tushunchasi va zaruriyati
- Axborot xavfsizligiga tahdid va uning turlari
- Umuman olganda axborotni muhofaza qilishning maqsadini quyidagicha ifodalash mumkin:
- – axborotni tarqab ketishi, o‘g‘irlanishi, buzilishi, qalbakilashtirilishini oldini olish; – axborotni yo‘q qilish, buzish, nusxa olish, blokirovka qilish kabi noqonuniy harakatlarning oldini olish;
- – axborot resurslari va axborot tizimlariga noqonuniy ta’sir qilishning boshqa shakllarini oldini olish, hujjatlashtirilgan axborotga shaxsiy mulk ob’ekti sifatida huquqiy rejimni ta’minlash;
- – shaxs, jamiyat, davlatning xavfsizligiga tahdidni oldini olish;
- – axborot tizimida mavjud bo‘lgan shaxsiy ma’lumotlarning maxfiyligini va konfedensialligini saqlash orqali fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlarini himoyalash; – davlat sirlarini saqlash, qonunchilikka asosan hujjatlashtirilgan va yana shunga o’xshash xavfsizlik masalalari.
- Himoyalangan axborotga tahdidlar tushunchasi va uning tuzilishi. Umumiy yo‘nalishga ko‘ra axborot xavfsizligiga tahdidlar quyidagilarga bo‘linadi: – O‘zbekistonning ma’naviy ravnaqi sohalarida, ma’naviy hayot va axborot faoliyatida fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklariga tahdidlar; – Mamlakatning axborotlashtirish, telekommunikatsiya va aloqa vositalari industriyasini rivojlanishiga, ichki bozor talablarini qondirishga, uning mahsulotlarini jahon bozoriga chiqishiga, shuningdek mahalliy axborot resurslarini yig‘ish, saqlash va samarali foydalanishni ta’minlashga nisbatan tahdidlar; – Respublika hududida joriy etilgan hamda yaratilayotgan axborot va telekommunikatsiya tizimlarining me’yorida ishlashiga, axborot resurslari xavfsizligiga tahdidlar.
- Axborot hisoblash tizimlarida axborot xavfsizligini ta’minlash nuqtai nazaridan o‘zaro bog‘liq bo‘lgan uchta tashkil etuvchilardan iborat:
- 2. Texnik va dasturiy vositalar;
- 3. Xizmat ko‘rsatuvchi personal va foydalanuvchilar.
- Ахборот хавфсизлигига
- таҳдидлар
- Техник воситаларнинг
- ишдан чиқиши ва
- тўхтаб қолиши
- АКТ ишлаб
- чикишдаги хатоликлар
- Алгоритмик ва
- дастурий хатоликлар
- Хизматчи ходимлар
- ва фойдаланувчилар
- хатолари
- Анъанавий жосуслик
- ва қупорувчилик
- Ахборотдан рухсатсиз
- фойдаланиш
- Электромагнит нурланиш
- ва таъсирлар
- Ахборот хавфсизлигига таҳдидлар турлари
- Axborotni muhofaza qilish tamoyillarini uchta guruhga bo‘lish mumkin :
- 2. Raqamli iqtisodiyotda axborot xavfsizligini ta`minlash usullari
- Axborotni muhofaza qilish tizimlaridan foydalanish amaliyoti shuni ko‘rsatmoqdaki, faqatgina kompleks axborotni muhofaza qilish tizimlari samarali bo‘lishi mumkin. Unga quyidagi chora-tadbirlar kiradi:
- 1. Qonunchilik. Axborot himoyasi sohasida yuridik va jismoniy shaxslarning, shuningdek davlatning huquq va majburiyatlarini qat’iy belgilovchi qonuniy aktlardan foydalanish.
- 2. Ma’naviy-etik. Ob’ektda qat’iy belgilangan o‘zini tutish qoidalarining buzilishi ko‘pchilik xodimlar tomonidan keskin salbiy baholanishi joriy etilgan muhitni hosil qilish va qo‘llab quvvatlash.
- 3. Jismoniy. Himoyalangan axborotga begona shaxslarning kirishini taqiqlovchi jismoniy to‘siqlar yaratish.
- 6. Kriptografik. Ishlov berilayotgan va uzatilayotgan axborotlarga noqonuniy kirishni oldini oluvchi shifrlash va kodlashni tatbiq etish.
- 7. Dasturiy. Foydalana olishlilikni chegaralash uchun dastur vositalarini qo‘llash.
- 5. Texnik. Axborotni muhofaza qilish uchun elektron va boshqa uskunalardan foydalanish.
- 4. Ma’muriy. Tegishli maxfiylik rejimi, kirish va ichki rejimlarni tashkil etish.
- Axborotni himoya qilishni huquqiy usullarida huquqiy xaraktеrli masalalar:
|
| |