Andijon moshinasozlik instituti
Iqtisodiyot fakulteti
K 17-22 guruh talabasi Tulanov
Yosinbekning Iqtisodiyotda
axborot komplekslari va
texnologiyalari fanidan
tayyorlagan
Amaliy mashg’ulot №4-ishi.
Iqtisodiy integratsiya
– turli
korxona
va tarmoqlarning, shuningdek, mamlakatlarning ishlab chiqarish
sohasida bir-biriga yaqinlashuvi, ular
oʻrtasida uzviy
iqtisodiy aloqalar
oʻnatilishi, mamlakatlararo yagona
umumiy
xoʻjalikning shakllanishi jarayoni. Iqtisodiy integratsiya butun bir mamlakatlar milliy xoʻjaliklari
darajasida, shuningdek, korxonalar, firmalar, kompaniyalar, korporatsiyalar darajasida ham kuza-tiladi. I.i.
ishlab chiqarish-texnologik aloqalarning kengayishi va chuqurlashuvida, resurslardan hamkorlikda
foydalanish, kapitallarni birlashtirishda hamda iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish jarayonida birbiriga qulay
sharoitlarni yaratishda,
oʻzaro toʻsiklarni olib tashlashda namoyon boʻladi. I.i. asosida mehnat taqsimoti
yotadi. Mehnat taqsimoti tufayli ayrim mahsulotlar emas, balki detallar ham ixtisoslashgan korxona va
tarmoqlarda ishlab chiqariladi. Shu tariqa korxona va tarmoqlar
oʻzaro yaqin va muntazam iqtisodiy aloqa
bogʻlaydi. Avvalo, korxonalar oʻrtasida I.i yuz beradi va ularning birlashmasi vujudga keladi, soʻngra I.i.
tarmoqlararo miqyosda yuz berib, yirik i.ch. majmualari paydo
boʻladi. Bir tarmoq doirasida gorizontal
integratsiya, tarmoqlararo esa vertikal I.i. yuz beradi. Vertikal I.i.ga agrosanoat majmui misol
boʻladi, u
qishloq
xoʻjaligi, oziq-ovqat, qishloq xoʻjaligi mashinasozligi, kimyo sanoati va b.ni oʻz ichiga oladi. Mehnat
taqsimoti xalqaro miqyosda amalga oshishi bilan
xoʻjalik hayoti baynalmilallashadi, moddiy mahsulot
yaratishda turli mamlakatlarda korxona va tarmoklar qatnasha boradi, binobarin, mamlakatlararo I.i.
yuzaga keladi, buning natijasida mamlakatlar iqtisodiyotida ixtisoslashish yuz beradi va mamlakatlar bir-
birlariga mahsulotlar va xizmatlar yetkazib beradi. Shu sababli hozirgi davrda xalqaro I.i. eng yuqori
darajadagi va yetakchi integratsiya
koʻrinishi hisoblanadi.
1-topshiriq. Integratsiya so’zining ma’nosini izohlang:
Integratsiya –(lotincha “integration” so’zidan olingan bo’lib - qayta tiklash, to'ldirish yoki butunlash) degan ma’noni
berid, oldin mavjud bo’lgan har hil qismlarni va elementlarni o’zaro birlashtirish orqali tomonlarni rivojlantirish
jarayonini bildiradi.
4-topshiriq.IBS –ABT(Axborotlashgan biling tizimi) va ACP-AHKT
(Avtomatlashtirilgan hisob kitob tizimi) ishlash texnologiyasini
keltiring.
Avtomatlashtirilgan axborot tizimi bu axborotlarni tezlik bilan qayta
ishlashuchun mo’ljallangan iqtisodiy-matematik metodlar, modellar,
dasturlar vatexnologik vositalar yig’indisidir.Byudjet jarayonini
boshqarishningavtomatlashtirilgan axborot tizimilari real vaqt
rejimida byudjet jarayoni (shujumladan, byudjet ijrosi) axborot
oqimlarinining kompleks hisobini olib borish vaiqtisodiy tahlilini
amalga oshirish imkonini berali, ma’lumotlarning haqqoniyligi va
tezkorligini oshiradi va operativ tarzda tegishli oqilona boshqaruv
qarorlarini qabulqilishga imkon yaratadi.
|
