Alisher Navoiy nomidagi Toshkent
davlat o‘zbek tili va adabiyoti
universiteti
“KOMPYUTER LINGVISTIKASI:
MUAMMOLAR, YECHIM, ISTIQBOLLAR”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2022)
http://compling.navoiy-uni.uz/
431
UDK: 811.512.133`42
ELEKTRON LUG‘AT, AXBOROT-QIDIRUV TEZARUSI VA
ONTOLOGIYALARNI ISHLAB CHIQISH VOSITALARI
Yodgorov Umidjon Saydilla o‘g‘li,
yodgorov@navoiy-uni.uz
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti
Kompyuter lingvistikasi mutaxasisligi II
kurs magistranti
Annotatsiya. Maqolada elektron lug‘at, axborot-qidiruv tezarusi va ontologiya
tushunchalarini ko‘rib chiqilgan. Bundan tashqari elektron lug‘at va axborot-qidiruv
tezaurislarini ishlab chiqish vositalariga asoslanib, elektron lug‘at va mavzu sohasi
atamalarining tezaurusini ishlab chiqish masalalari ko‘rilgan.
Kalit so‘zlar: elektron lug‘at, axborot-qidiruv tezarusi, ontologiya.
Kirish. So‘nggi kunlarda turli tillar va fan sohalarida olib borilayotgan
terminologiya muammolarini ham o‘zbek, ham
xorijiy tilshunoslikda har
tomonlama o‘rganishga katta e’tibor qaratilmoqda. Fanning ijtimoiy rolini
kuchayishi va axborot hajmining ortishi atamalar
tizimini muntazam ravishda
o‘rganishni, inson bilimlarining atamashunoslik, bilimlarni
axborotlashtirish va
ma’lumotlarni avtomatik ravishda qayta ishlash kabi sohalariga qiziqishning
oshishini talab qilmoqda. Zamonaviy kompaniyaning
kundalik faoliyatida
foydalanadigan elektron hujjatlar soni jadal o‘sib bormoqda. Shu bilan birga,
ma’lumotlar turli xil xotiralarda saqlanadi, ularning har biri o‘ziga xos tuzilishga ega
(ma’lumotlar bazalari, axborot portallari, elektron kutubxonalar va boshqalar) yoki
ushbu
hujjatlarni
saqlashning
o‘z tuzilmasi
umuman mavjud emas
(foydalanuvchining qattiq diskidagi fayllari).
Shuning uchun yirik davlat tuzilmalari va xususiy korporatsiyalarning
faoliyatini ta’minlash uchun ichki axborot manbalarini
izlashda mahalliy qidiruv
tizimlaridan foydalanish zarur. Buning uchun aynan elektron lug‘atlar, axborot-
qidiruv tezauruslari hamda ontologiyalardan foydalaniladi.
