|
«korxona iqtisodiyoti va menejmenti» fani
|
| Sana | 27.09.2023 | | Hajmi | 0.57 Mb. | | #84373 |
Bog'liq 5 мавзу 1118944.pptx, Ko\'pgina ota-on-WPS Office
«KORXONA IQTISODIYOTI VA MENEJMENTI» FANI
KORXONANING AYLANMA (OBOROT) KAPITALI
1
- Aylanma fondlarning mohiyati va ahamiyati
2
- Moddiy resurslardan samarali foydalanish masalalari
3
- Aylanma mablag’lar va ularning aylanishini tezlashtirish
РЕЖА:
Aylanma fondlar – bu ishlab chiqarish jarayonida bir marta qatnashib, o’z qiymatini tayyor mahsulotga o’tkazib, o’z shaklini ham o’zgartiradigan, butunlay yo’qotib yuboradigan mehnat buyumlaridir.
Aylanma fondlar
ishlab chiqarishdagi mablag’lar
tugullanmagan ishlab chiqarish
kelgusi davr xarajatlari kelgusi davr xarajatlari
Ishlab chiqarish jamg’armalari
- aylanma fondlarning asosiy qismini tashkil etadi. Bu korxonalarga keltirilgan, Lekin ishlab chiqarish jarayonida hali foydalanilmagan mehnat bumlari, xususan, xomashyo, yarim tayyor mahsulotlar, yoqilg’i, asosiy va yordamchi materiallar, energiya, ta’mirlash uchun ehtiyot qismlar, xo’jalik jihozlari va tez yemiriluvchi buyumlardan iborat.
Ishlab chiqarish jamg’armalari
- Ular ishlab chiqarish jarayoniga allaqachon tushgan, Lekin ishlov berish tugamagan mehnat buyumlaridir. Bularga korxona o’zi yaratgan, Lekin chala tayyor mahsulotlar va tugallanmagan ishlab chiqarishlar kiradi.
tugallanmagan ishlab chiqarish
- Ularga yangi turdagi mahsulotlarni loyihalash, tayyorlash va o’zlashtirish, mutaxassislarni o’qitish va qayta tayyorlash, xonalarni ijaraga olish, tog’-sanoat korxonalariga taalluqli xarajatlardan iboratdir. Bu xarajatlarning hammasi tayyor mahsulotning tannarxiga kiritish evaziga qoplanadi.
kelgusi davr xarajatlari
Moddiy resurslardan foydalanishning juda ko’p yo’llari mavjud bo’lib, ularga quyidagilar kiradi:
Moddiy resurslardan kompleks (har taraflama) foydalanish;
Chiqindilardan yoki ikkilamchi xomashyo va materiallardan foydalanish.
Aylanma fondlardan samarali foydalanishda ta’sir etuvchi omillar
rejalashtirish
moliyalash
xo’jalik hisobini yuritish
kreditlash
baholash
boshqarish
moddiy va ma’naviy rag’batlantirish
Foydalanish muddatiga normalar
istiqbolli
yillik va operativ normalar
Qo’llanish miqyosi bo’yicha normalar
shaxsiy normalar
rasmiylashgan normalar
Normallashtirilayotgan mablag’ning detallashtirish darajasi
tayyor mahsulot
uning ayrim qismlari bo’yicha ajratilishi
Materiallarni detallashtirish bo’yicha
yig’ma normalar
yiriklashgan normalar
Normalar tarkibida quyidagilar e’tiborga olinadi:
- mahsulot birligiga sarflanadigan foydali xomashyo va materiallarning miqdori.
- zaruriy texnik chiqindi va boshqalar. Masalan, kiyim tikish jarayonida qiyqimlar chiqadi. Normalar tajriba, laboratoriya, texnikaviy, analitik, hisob, statistik usullar bilan tuziladi. Bu usullarning eng muhimi birinchisi hisoblanadi.
Sanoat korxonalarining faoliyati asosiy va aylanma fondlar hamda aylanma mablag’lar bilan uzviy bog’liqligi alohida ahamiyat kasb etadi. Muomaladagi ishlab chiqarish fondlarining yig’indisi aylanma mablag’larni ifodalaydi. Aylanma mablag’lar 2 ta fondni o’z ichiga oladi:
- Aylanma fondlar;
- Muomala fondlari.
Aylanma fondlar o’z navbatida ishlab chiqarish jamg’armasi, tugallanmagan ishlab chiqarish, kelgusi davr xarajatlari va skladlar (ombor)lardagi tayyor mahsulotlardan iborat bo’ladi.
Muomala fondlariga jo’natishga yuklangan mahsulotlar va davlat bankidagi pul mablag’lari kiritiladi.
Айланма маблағлар
Айланма фондлар
Муомала фондлари
Ишлаб чиқариш жамғар-маси
Тугаллан-маган ишлаб чи-қариш
Келгуси давр харажатлари
Омборда-ги тайёр маҳсулот
Жўнатишга юкланган маҳсулот
Расчётдаги маблағлар ва пул маблағлари
Нормаллаштириладиган
айланма маблағлар
Нормаллаштирилмайдиган айланма маблағлар
|
| |
