MAVZU: TRIGGER TURLARI VA TADBIQI
Reja:
1. Trigger haqida umumiy ma’lumotlar
2. Bistabil yacheykalar
3. Triggerlarning sinflanishi
Tayanch so’z va iboralar: Ketma-ket mantiqiy qurilmalar, RS-trigger, D-
trigger,
T-trigger, JK-trigger.
Trigger haqida umumiy ma’lumotlar
Yuqorida koʻrib oʻtilgan barcha raqamli mantiq kombinatsion sxemalarda
tuzilgan edi. Ularda chiqishdagi signal kirishning joriy (hozirgi) holati bilan
aniqlanadi. Bu sxemalarda «xotira» mavjud emas.
Agar kombinatsion
sxemalarga xotira kiritilsa, u holda, ularning
yordamida hisoblagichlar,
arifmetik registrlar va boshqa «aqlli» sxemalarni hosil qilish mumkin. Bunda
ular bir funksiyani bajarib boʻlgach, keyingisiga oʻtadi.
Bunday sxemalarning
asosiy tuguni boʻlib trigger hisoblanadi.
ME va triggerlardan tuzilgan sxemalar, ya’ni
ketma-ketli sxemalar kirish
signalarining hozirgi holati boʻyicha yoki ularning avvalgi holatini bilgan holda
kombinatsion funksiya shakllantirishi mumkin. Demak, hodisalarni roʻy berish
ketma-ketligidan
kelib chiqqan holda, kirishda bir hil oʻzgaruvchili signal
boʻlgan holatda bunday sxemalarning chiqishidagi signal turlicha boʻlishi
mumkin. Shuning uchun sxemalarni loyihalashtirish
va tahlil qilishda
hodisalarni roʻy berish ketma-ketligini ajratib olish muhim hisoblanadi. Raqamli
tizimlarning, birinchi navbatda EHMning kuchi shunda-ki,
bir holatdan
ikkichisiga bir necha marta oʻtishlar ketma-ketligini berilgan tartibda amalga
oshirish imkoniga ega.
Ixtiyoriy
ketma-ketlikdagi qurilma triggerli qurilma yoki
raqamli
avtomat deb ataladi. Raqamli avtomat umumiy holda N ta triggyerdan tashkil
topgan. Raqamli avtomat holati N - razryadli ikkilik so‘zdan iborat bo‘lib, uning
har bir razryadi mos triggerning chiqish signali holati bilan belgilanadi. Demak,
raqamli avtomat holatini 2
N
kodli to‘plam ifodalaydi.
