|
Mavzu: xalqaro iqtisodiy integratsiya uning mazmun
|
| bet | 1/7 | | Sana | 02.10.2023 | | Hajmi | 39.77 Kb. | | #85978 |
Bog'liq 18-mavzu kurs ishi Elektr-olchash-asboblari, 10-ish, 410-21 RamazonovUmrzoq1, Kurs ishi 6 mavzu Kamoliddin, 66197 (1), beda poya
MAVZU: XALQARO IQTISODIY INTEGRATSIYA UNING MAZMUN VA SHAKILLARI
Reja:
Kirish
1. Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning mazmun va mohiyati;
2.Iqtisodiy integratsiyaning nazariy qarashlar tahlili;
3. Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning jahon xo`jaligi va xalqaro iqtisodiy munosabatlarda tutgan o`rni;
4. Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning jahon markazlari- g`arbiy yevropa, shimoliy amerika, osiyo- tinch okeani mintaqasi;
5 Xulosa
Kirish.
Xalqaro integratsiyani mazmuni va mahiyati.
Xalqaro iqtisodiy integratsiya - bu milliy xo`jaliklar (davlatlar) o`rtasida ko`p tomonlama o`zaro barqaror aloqalarning rivojlanishi va mehnat taqsimoti negizida yuzaga kelgan mamlakatlarning iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, va madaniy jihatdan birlashuvi. Makro miqyosdagi integratsion jarayonlar davlatlararo darajada integratsiya davlatlar iqtisodiy birlashmalarining shakllanishi hamda iqtisodiy siyosatlarning kelishuvi asosida amalga oshadi. Mikro miqyosdagi integratsion jarayonlar bir-biriga hududiy jihatdan yaqin joylashgan mamlakatlarning xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning kapitallarini o’zaro ta’sir doirasi orqaliamalga oshiriladi. Ya’ni, ushbu davlatlar o’rtasida integratsion jarayonlar iqtisodiy bitimlar tizimining shakllanishi, kichik shahobchalar, korxonalar tashkil etilishi orqaliyuz beradi. Tashkil topgan korxona va firmalar o’rtasidagi o’zaro iqtisodiy aloqalarning tez rivojlanishi tovar almashuvini, xizmat sohalarini, kapital va ishchi kuchining mamlakatlararo erkin harakatini ta’minlashga, ijtimoiy – iqtisodiy va ilmiy-texnologik, tashqi iqtisodiy va mudofaa, moliyaviy va valyuta sohasida yagona siyosatni o’tkazish zaruriyati tug’iladi.Yagonavalyuta va moliyaviy fondlar, infratuzilmalar va umumiy davlatlararo boshqaruv organlariga ega bo’lgan iqtisodiy majmualar yaratiladi. Ishlab chiqarishni ko`paytirish bn bozorlarni kengaytirish, transaksion xarajatlarni kamytirish vaqti..Qulay tashqi iqtisodiy va siyosiy muhitni yaratish;Savdo siyosatidagi vazifalarni hal qilish Iqtisodiyotni tuzilmaviy qayta qurishga ko`maklashish; Mintaqaviy raqobat ustunligini shakllantirish; Hozirgi davrda ko`pgina integratsion birlashmalar o`z oldiga quyidagi maqsadlarni qo`yadilar…Integratsiya - jahon mamlakatlari o’rtasida yangi tovarlar oqimini shakllantirish orqali "resurslar cheklanganligi" muammosini bartaraf etish yo’li.…Bu orqali jahon mamlakatlarida nisbatan serxarajat tovarlar ishlab chiqarishga chek qo’yilib,texnologik ayirboshlashni kengaytirish imkoniyatini beradi, ya’ni, ITTKIga xarajatlarni kamaytirish imkonini beradi. Integratsiya - bu ishlab chiqarishni barqaror o’sishi, ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy barqarorlik kabi maqsadlarga yengilroq va tezroq erishish imkoniyatini beradi. Integratsiya - bu hududiy miqyosda sifat jihatdan yangi iqtisodiy muhitni yaratish yo’li orqalimilliy xo’jalik komplekslarining o’zaro yaqinlashishi va bir-biriga kirib borishi jarayonidir. Xalqaro iqtisodiy integratsiya–bu turli mamlakatlar iqtisodiy aloqalarining barqarorlashib,chuqurlashib rivojlanishi, ular xo’jaliklarining chambarchas birlashish jarayonlaridir. Xalqaro iqtisodiy munosabatlarning yana bir ahamiyatga molik sohasi – bu valyuta-kredit munosabatlaridir. Xalqaro moliyaviy munosabatlarni uyg`unlashtirish XVF, XTRB, Iqtisodiy xamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHRT), xalqaro rivojlanish uyushmasi (XRU), Xalqaro moliyaviy korporastiya (XMK) va shu kabilar doirasida amalga oshiriladi. G`arbdagi yetti yetakchi mamlakatlarning har yillik kengashi bu sohada muhim rol o`ynaydi. Valyuta–moliyaviy sohani xalqaro uyg`unlashtirishning kuchayishi ko`p jihatdan XVFning faoliyati bilan bog`liq. U o`zining nizomiga muvofiq valyuta kurslari va a´zo mamlakatlar to`lov balanslarini tartibga soladi, ko`p tomonlama to`lov tizimlari va rivojlanayotgan mamlakatlar tashqi qarzlarini nazorat qiladi, a´zo mamlakatlarga ularning valyuta-moliya muammolarini hal qilish uchun kredit beradi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda tarkibiy qayta qurishlarni moliyalashtirish bilan XTTB faol shug`ullanadi. XTTB va u bilan birga jahon banki tarkibiga kiruvchi Xalqaro rivojlanish uyushmasi (XRU), Xalqaro moliyaviy korporastiya (XMK) har xil investistion ob´ektlarni o`rta va uzoq muddatli kreditlash bilan shug`ullanadi, loyihalarning moliyaviy-iqtisodiy asoslarini tayyorlaydi, rivojlanayotgan mamlakatlardagi tarkibiy qayta o`zgartirishga yordam beradi. Davlatlararo tashkilotlar ichida barcha sanoat jihatdan rivojlangan mamlakatlarni birlashtiruvchi IHRT muhim rol o`ynaydi. Uning doirasida ichki iqtisodiy tadbirlarning boshqa mamlakatlar milliy iqtisodiyoti samaradorligiga ta´sirini, ularning to`lov balansi holatini o`rganish amalga oshiriladi, milliy iqtisodiyotning jahon xo`jaligi tamoyillariga tez moslashishini ta´minlash maqsadida makroiqtisodiy tartibga solish bo`yicha tavsiya nomalar beriladi. IHRT jahon xo`jaligi doirasida ko`p omilli aloqalarni o`rganishni amalga oshiradi, valyuta va byudjet siyosati, narxlar dinamikasi, savdo va boshqa sohalar bo`yicha ilmiy asoslangan iqtisodiy inqirognozlarni oldin oladi. Sharqiy Yevropa mintaqasida tarkibiy qayta qurishga moliyaviy ta´sir ko`rsatish hamda yordam tashkil qilish maqsadida 1991 yil Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki (YTTB) tuzildi.
Xalqaro iqtisodiy integratsiya - bu chuqur barqaror munosabatlarni rivojlantirish va milliy iqtisodiyotlar o'rtasidagi mehnat taqsimoti, ularning iqtisodiyotlarining turli darajadagi va turli shakllarda o'zaro ta'siriga asoslangan mamlakatlarning iqtisodiy va siyosiy birlashuvi jarayoni. Mikro darajada, bu jarayon qo'shni davlatlardagi alohida firmalarning ular o'rtasidagi turli iqtisodiy munosabatlarni, shu jumladan chet elda filiallarini tashkil etish asosida o'zaro munosabatlari orqali o'tadi. Davlatlararo darajada integratsiya davlatlar iqtisodiy birlashmalarini shakllantirish va milliy siyosatni muvofiqlashtirishga asoslanadi. Iqtisodiy integratsiyaning eng oddiy va eng keng tarqalgan shakli savdo qonunining o'rnatilishi bo'lib, uning doirasida ishtirokchi davlatlar o'rtasidagi savdo cheklovlari, ayniqsa bojxona to'lovlari bekor qilinadi. Bojxona ittifoqi ko'pincha ittifoqdagi to'lovlar bilan to'ldiriladi, bu esa valyutalarning o'zaro konvertatsiyasini va yagona hisob birligining ishlashini ta'minlaydi. Keyinchalik murakkab shakl - bu o'zaro o'zaro savdo va yagona tashqi savdo tarifini, kapital va ishchi kuchi harakati erkinligini, shuningdek iqtisodiy siyosatni uyg'unlashtirishni ta'minlovchi umumiy bozor. Yagona bozor faoliyat ko'rsatganda, ijtimoiy va mintaqaviy rivojlanishni rag'batlantirish uchun umumiy fondlar shakllantiriladi, milliy boshqaruv va nazorat organlari yaratiladi va huquqiy tizim yaxshilanadi, ya'ni. yagona iqtisodiy, huquqiy, axborot makoni mavjud. Davlatlararo iqtisodiy integratsiyaning eng yuqori shakli iqtisodiy va pul birlashmasidir, bu barcha integratsiya shakllarini umumiy iqtisodiy, pul-kredit va moliyaviy siyosat bilan birlashtiradi: Bu ittifoq faqat G'arbiy Evropada mavjud. Faqat shu erda, iqtisodiy integratsiya jarayoni ushbu bosqichlarning barchasidan o'tdi. Iqtisodiy integratsiya bir qator ob'ektiv omillarga asoslanadi, ular orasida eng muhimi quyidagilar:
Iqtisodiy hayotning globallashuvi;
Xalqaro mehnat taqsimotini chuqurlashtirish;
Dunyo miqyosidagi ilmiy va texnologik inqilob;
Milliy iqtisodiyotlarning ochiqligini oshirish.
Bu omillarning barchasi o'zaro bog'liq. Zamonaviy sharoitda xalqaro mehnat taqsimoti asosida mamlakatlar o'rtasida va ayniqsa ularning firmalari o'rtasida barqaror iqtisodiy aloqalar rivojlanib bormoqda. Milliy iqtisodiyotlarning tobora oshib borayotgan ochiqligi, TMKlar faoliyati, rivojlanayotgan ilmiy va texnologik inqilob, xalqaro savdo, kapital migratsiyasi, zamonaviy transport, aloqa va axborot tizimlari iqtisodiy hayotning xalqarolashuvi jarayonining shu darajaga o'tishiga hissa qo'shdiki, unda yaxlit dunyo iqtisodiyotida faol ishtirok etgan global aloqalar tarmog'i shakllandi. dunyoning ko'p mamlakatlaridagi firmalarning asosiy qismi.
|
| |
