|
O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti karshi filiali
|
| bet | 1/10 | | Sana | 02.11.2023 | | Hajmi | 1.52 Mb. | | #93280 |
Bog'liq Al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universite-fayllar.org 5-мавзу
Al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti karshi filiali
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH
VAZIRLIGI
AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
KARSHI FILIALI
“Axborot texnologiyalari” kafedrasi
Kompyuter injiniring va Kompyuter inginiring ta’limi
yo’nalishi talabalari uchun
MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH TIZIMI
fanidan
laboratoriya ishlarini bajarish bo’yicha
uslubiy ko’rsatma
Uslubiy ko'rsatma O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim va o'rta - maxsus ta'ilm vazirligi tomonidan tasdiqlangan na'munaviy o'quv rejaga binoan tuzilgan. Buyruq № ” ” yil.
Tuzuvchilar:
Muxitdinov X.S. – TATU Qarshi filiali “Axborot texnologiyalari” kafedrasi professori.
Taqrizchilar:
Yakubov S. - TATU “Axborot texnologiyalari” kafedrasi professori.
Uslubiy ko'rsatma “Axborot texnologiyalari” kafedrasi majlisida tasdiqlangan. Qaydnoma №19 “28” avgust 2017 yil.
Kafedra mudiri Turgunov .A.M
Uslubiy ko'rsatma “Kompyuter injiniringi” fakultetining ilmiy - uslubiy kengashi tomonidan tasdiqlangan.
Qaydnoma № ” ” 2020 yil
Fakultet kengashi raisi
MUNDARIJA
|
Kirish
|
4
|
1
|
Ma'lumotlar bazasini loyihalash, Mohiyat - aloqa diagrammasini qurish (ER modeli)
|
6
|
2
|
Relyatsion ma'lumotlar bazasini loyihalash
|
12
|
3
|
SQL yordamida ma'lumotlar bazasini yaratish va ma'lumotlarga ishlov berish
|
17
|
4
|
Jadvallar ustida so'rovlar. Ma'lumotlarni saralash. WHERE standart so'zida foydalanish
|
27
|
5
|
GROUP BY va HAVING standart so'zidan foydalanib so'rov yaratish
|
31
|
6
|
UNION, INTERSECT va MINUS standat so'zilari
|
38
|
7
|
C++ va ma'lumotlar bazasi yordamida oddiy interfeys yaratish
|
|
8
|
C++ da ADO va ODBC dan foydalanib qatorlarga ma’lumot kiritish, o'zgartirish va o'chirish
|
|
9
|
C++da Windows Forms Data Controldan foydalanish
|
|
10
|
Laboratoriya ishlarini bajarishga topshiriq variantlari
|
45
|
11
|
Foydalanilgan adabiyotlar
|
46
|
Kirish
Ko„pgina masalalami yechish asosida axborotlarni qayta ishlash yotadi. Axborotlami qayta ishlashniy engillashtirish maqsadida axborot tizimlari yaratiladi. Avtomatlashgan axborot tizimlar (AT) deb, shunday tizimlarga aytamizki, ularning tarkibida texnik vositalar, jumladan shaxsiy kompyuterlar ishtrok etadi. ATlarni keng ma’noda axborotni qayta ishlaydigan ixtiyoriy tizimni tushunish mumkin. Tadbiq etish sohasiga qarab, ATlar ishlab chiqarish sohasida, talim sohasida, sogTiqni saqlash sohasida, harbiy sohada va boshqa sohalarda ishlatiladigan tizimlarga ajratish mumkin.
ATlarni maqsadli ishlatilishiga qarab bir qancha kategoriyalarga ajratishimiz mumkin. Jumladan boshqariluvchi, axborot qidiruv, axborot ma’lumotnoma va boshqa tizimlarga ajratiladi.
Atlarni tom ma’noda ba’zi bir amaliy masalalarni echishga ishlatiladigan apparat dasturiy vositalari majmuasi sifatida ham tushunamiz. Masalan tashkilotlarda ishlatiladigan kadrlarni hisobga olish va kuzatish, omborxona material va tovarlarni hisobga olish va nazorat qilish, buxgalter masalarini yechish va boshqalar.
ATlarni asosida ma’lumotlar bazasi yotadi. MB degenda, ma’lumotlarni shunday o„zaro bog„langan to„plamini tushunamizki, u mashina xotirasida saqlanib, maxsus ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimni toTdirilishi, o‘zgartirilishi, takomillashtirilishi mumkin.
Aniq ma’lumotlarni (masalani) hal qilishda inson real dunyoni u yoki bu sohasi bilan cheklanadi. Bunday hollarda faqat ba’zi bir ob’ektlarni o„rganishgina qiziqish o„yg„otadi. Bunday ob’ektlarni majmuasini predmet soxa deyiladi.
Ob’ektlarni sinflarga ajratish deyilganda, barcha ob’ektlar to„plamini birorta norasmiy belgi bo„yicha qism to„plamlarga ajratishni tushunamiz. MB ni ko„pligini hisobga olib, uni sinflarga ajratish belgilari xilma - xil. Hozirgi kunda MB ni quyidagi sinflari ko„p ishlatiladi:
MB ma’lumotlami tasvirlash shakliga qarab: video, audio, multimedia guruxlariga ajratish mumkin.
Video MB ma’lumotlarini ko‘rinishiga qarab o„z navbatida matnli va grafik tasvirli bo„ladi.
Matnli MB ma’lumotlami strukturalashganiga qarab strukturalashgan, qisman strukturalashgan va strukturalashmagan MB ga bo„linadi.
Strukturalashgan MB o„z navbatida ma’lumotlami modeliga qarab: ierarxik, tarmoqli, relyasion, ob’ektli relyasion, ob’ektga yo„naltirilgan MB ga bo„linadi. Bundan tashqari strukturalashgan MBlari strategik va dinamik shuningdek, markazlashgan va taqsimlangan MBga bo„linadi. MBni foydalanuvchilar soniga qarab: bitta va ko„p foydalanuvchili MBga bo„lamiz va ular ma’lumotlarni saqlanishiga qarab operatsion va analitik bo„ladi.
Tayyorlangan uslubiy ko'rsatma 9 ta laboratoriya ishini o'z ichiga oladi.
1-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
2-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
3-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
4-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
5-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
6-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
7-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
8-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
9-laboratoriya ishi
|
2 soat
|
Laboratoriya ishi
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti karshi filiali
|
