O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta Ta’lim Vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Dasturiy Injiniring fakulteti Mustaqil ishi

Download 267.99 Kb.
Sana	15.12.2022
Hajmi	267.99 Kb.
	#34997

Bog'liq
Kompyuter tarmoqlari 2-mustaqil ishi
ХАТО ҚИЛИШГА ЭНДИ ҲАҚҚИМИЗ ЙЎҚ, 1-мавзу. Маъруза матни mbh, Web dasturlash fanidan ochiq dars ishlanmasi, 5-mavzu, 1 РАСМ ШАРХИ БИЛАН ИНГЛИЗ ТИЛИДА ФАМИЛИЯЛАР БИЛАН, O`SAROVA RAYXON, Doc1, 4111, 2-Topshiriq, QodirovaN.A. IJTIMOIY TARMOQLARNING IJOBIY VA SALBIY TOMONLARI, 2-mavzu (IAKTvaT), zaitov-abdumaruf-OSQ-mustaqil-ishi, zaitov-abdumaruf-OSQ-mustaqil-ishi-3, zaitov-abdumaruf-OSQ-mustaqil-ishi-2

O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta Ta’lim Vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy
nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari
Universiteti Dasturiy Injiniring fakulteti

Mustaqil ishi

Fan nomi : Kompyuter tarmoqlari

Guruh: 314-20
Bajardi: Yerombetov Nodirbek
Tekshirdi: Xusanov O’rol
Mavzu: Simsiz sensor tarmoqlariga qo’yiladigan talablar, axborot xavfsizligi va mavjud muammolari.
Reja
1. Simsiz sensor tarmoqlariga qo’yiladigan talablar.
2.Simsiz aloqa tarmoqlar.

Simsiz tarmoqlar odamlarga simli ulanishsiz o’zaro bog’lanishlariga imkon beradi. Bu siljish erkinligini va uy, shahar qismlaridagi yoki dunyoning olis burchaklaridagi ilovalardan foydalanish imkonini ta’minlaydi. Simsiz tarmoqlar odamlarga o’zlariga qulay va xoxlagan joylarida elektron pochtani olishlariga yoki Web-sahifalarni ko’zdan kechirishlariga imkon beradi.Simsiz tarmoqlarning turli xillari mavjud, ammo ularning eng muhim xususiyati bog’lanishning kompyuter qurilmalari orasida amalga oshirilishidir. Kompyuter qurilmalariga shaxsiy raqamli yordamchilar (Personal digital assistance, PDA), noutbuklar, shaxsiy kompyuterlar, serverlar va printerlar taalluqli. Odatda uyali telefonlarni kompyuter qurilmalari qatoriga kiritishmaydi, ammo eng yangi telefonlar va hatto naushniklar ma’lum hisoblash imkoniyatlariga va tarmoq adapterlariga ega. Yaqin orada elektron qurilmalarning aksariyati simsiz tarmoqlarga ulanish imkoniyatini ta’minlaydi.

Bog’lanish ta’minlanadigan fizik xudud o’lchamlariga bog’liq holda simsiz tarmoqlarning quyidagi kategoriyalari farqlanadi:
- simsiz shaxsiy tarmoq (Wireless personal-area network, PAN);
- simsiz lokal tarmoq (Wireless local-area network, LAN);
- simsiz regional tarmoq (Wireless metropolitan-area network, MAN):
- simsiz global tarmoq (Wireless Wide-area network, WAN).
Simsiz shaxsiy tarmoqlari uzatishning katta bo’lmagan masofasi bilan (17 metrgacha) ajralib turadi va katta bo’lmagan binoda ishlatiladi. Bunday tarmoqlarning xarakteristikalari o’rtacha bo’lib, uzatish tezligi odatda 2Mb/s dan oshmaydi.Bunday tarmoq, masalan, foydalanuvchi PDA sida va uning shaxsiy kompyuterida yoki noutbukida ma’lumotlarni simsiz sinxronlashni ta’minlashi mumkin. Xuddi shu tariqa printer bilan simsiz ulanish ta’minlanadi. Kompyuterni tashqi qurilmalar bilan ulovchi simlar chigalliklarining yo’qolishi yetarlicha jiddiy afzallik bo’lib, buning evaziga tashqi qurilmalarning boshlang’ich o’rnatilishi va keyingi, zaruriyat tug’ilganda, joyining o’zgartirilishi anchagina osonlashadi.Simsiz lokal tarmoqlar ofislarning ichida va tashqarisida, ishlab chiqarish binolarida uzatishlarning yuqori xarakteristikalarini ta’minlaydi. Bunday tarmoqlardan foydalanuvchilar odatda noutbuklarni, shaxsiy kompyuterlarni va katta resurslarni talab etuvchi ilovalarni bajarishga qodir protsessorli va katta ekranli PDA larni ishlatishadi. Xizmatchi tarmoq xizmatlaridan majlislar zalida yoki binoning boshqa xonalarida bo’la turib foydalanashi mumkin. Bu xizmatchiga o’z vazifalarini samarali bajarishga imkon beradi. Simsiz lokal tarmoqlar uzatishning 54Mbit/sgacha tezligida barcha ofis yoki maishiy ilovalar talablarini qondirish imkoniga ega. Xarakteristikalari, komponentlari, narxi va bajaradigan amallari bo’yicha bunday tarmoqlar Ethernet xilidagi an’anaviy simli lokal tarmoqlariga o’xshash.Simsiz regional tarmoqlar yuzasi bo’yicha shaxarga teng bo’lgan xududga xizmat qiladi. Aksariyat xollarda ilovalarni bajarishda belgilangan ulanish talab etiladi, ba’zida esa mobillik zarur bo’ladi. Masalan, kasalxonada bunday tarmoq asosiy bino va masofadagi klinikalar orasida ma’lumotlarni uzatishni ta’minlaydi. Yoki energetik kompaniya bunday tarmoqdan shaxar masshtabida foydalanib, turli tumanlardan beriladigan ish naryadlaridan foydalanishini ta’minlaydi. Natijada, simsiz regionaltarmoqlar mavjud tarmoq infratuzilmalarini bir yerga to’playdi yoki mobil foydalanuvchilarga mavjud tarmoq infratuzilmalari bilan ulanishni o’rnatishga imkon beradi.Simsiz regional tarmoqlarning xarakteristikalari turlicha. Ulanishlarda infraqizil texnologiyaning ishlatilishi ma’lumotlarni uzatish tezligining 100 Gbit/s va undan katta bo’lishini ta’minlaydi.Simsiz global tarmoqlar mobil ilovalarning, ulardan mamlakat yoki xatto kontinent masshtabida foydalanishni ta’minlash bilan ishlanishini ta’minlaydi. Iqtisodiy mulohazalarga tayangan holda, telekommunikatsiya kompaniyalari ko’pgina foydalanuvchilar uchun uzoq masofadan ulanishni ta’minlovchi simsiz global tarmoqning nisbatan qimmat infratuzilmasini yaratadilar. Bunday yechimning xarajati barcha foydalanuvchilar o’rtasida taqsimlanadi, natijada abonent to’lovi unchalik yuqori bo’lmaydi.Simsiz global tarmoq xarakteristikalari nisbatan yuqori emas, ma’lumotlarni uzatishning tezligi 56 Kbit/s ni, ba’zida 170 Kbit/s ni tashkil etadi.
Simsiz global tarmoqlarga xos ilovalar Internetdan foydalanishni, elektron pochta xabarlarini uzatish va qabul qilishni, foydalanuvchi uydan yoki ofisdan tashqarida bo’lganida korporativ ilovalardan foydalanishni ta’minlovchi ilovalardir. Abonentlar, masalan, taksida ketayotganlarida yoki shahar bo’yicha sayr qilinayotganlarida ulanishni o’rnatishlari mumkin. Umuman, simsiz global tarmoqdan foydalanuvchilar xududiy chegaralanmaganlar.
Simsiz tarmoq tuzilmasi. Simsiz tarmoqlarda simli tarmoqda ishlatiladigan komponentlar ishlatiladi. Ammo, simsiz tarmoqlarda axborot xavo muhiti (medium) orqali uzatishga yaroqli ko’rinishga o’zgartirilishi lozim.

Simsiz qurilmalarni to’rtta kategoriyaga ajratish mumkin: noutbuklar, cho’ntak kompyuterlari (PDA), simsiz infratuzilma (ko’priklar, foydalanish nuqtalari va h.) va uyali telefonlar.Noutbuklar — korporativ simsiz tarmoqlarda va SOHO (Small Office Home Office - kichik va uy ofislari) tarmoqlarida keng tarqalgan qurilma.Fizik xavfsizlik noutbuklar uchun jiddiy muammo hisoblanadi. Bunday kompyuterlarni xarid qilishdagi parametrlardan biri-uning o’lchami. Noutbuk qanchalik kichkina bo’lsa, u shunchalik qimmat turadi. Boshqa tarafdan, noutbuk qanchalik kichkina bo’lsa, uni o’g’irlash shunchalik osonlashadi. SHifrlash kalitlarining, masalan, WEP-kalitlar (Wired Equivalent Privacy), dasturiy kalitlar, parollar yoki shaxsiy kalitlarning (PGP, Pretty Good Privace kabilar) yo’qotilishi katta muammo hisoblanadi va uni ilovalar yaratilishi bosqichidayoq hisobga olish zarur. Niyati buzuq odam noutbukni o’z ixtiyoriga olganidan so’ng aksariyat xavfsizlik mexanizmlari buzilishi mumkin.Noutbuklarning mobilliligi ularning korporativ tarmoqlararo ekranlar (brandmauerlar) bilan himoyalanmagan boshqa tarmoqlar bilan ulanish ehtimolligini oshiradi. Bu Internet-ulanishlar, foydalanuvchi tarmoqlar, asbob-uskuna ishlab chiqaruvchilarining tarmog’i yoki raqiblar ham joylanuvchi mehmonxona yoki ko’rgazmalardagi umumfoydalanuvchi tarmoqlar bo’lishi mumkin. Bunday hollarda mobil kompyuterlarning axborot xavfsizligi xususida jiddiy o’ylanish lozim.Noutbuklarning fizik saqlanishlarini ta’minlash usullaridan biri-xavfsizlik kabelidan foydalanish. Ushbu kabel noutbukni stolga yoki boshqa yirik predmetga "boylab" qo’yishga mo’ljallangan. Albatta, bu yuz foizlik kafolatni bermaydi, ammo har xolda o’g’rining anchagina kuch sarf qilishiga to’g’ri keladi.Noutbuklarning tez-tez o’g’irlanishi sababli, axborotni arxivlashning xavfsizlikni ta’minlashga nisbatan muhimligi kam emas. SHifrlash dasturlari fayllar xavfsizligini ta’minlashda yoki qattiq disklarda shifrlangan ma’lumotlar xajmini yaratishda ishlatiladi. Bu ma’lumotlarni rasshifrovka qilish uchun, odatda, parolni kiritish yoki shaxsiy kalitlarni ishlatish talab etiladi. Barcha axborotlarni shifrlangan fayllarda yoki arxivlarda saqlanishi kerakli fayllar to’plamini arxiv uchun nusxalashni yengillashtiradi, chunki ular endi ma’lum joyda joylashgan bo’ladi.O’g’rilar uchun noutbuklar "birinchi nomerli nishon" ekanligini foydalanuvchilar tushunib yetishlari va ularni qarovsiz qoldirmasliklari zarur. Hatto ofislarda noutbukni kechaga qoldirish mumkin emas, chunki ofisga ko’p kishilar (kompaniya xodimlari, farroshlar, mijozlar) tashrif buyuradilar.Axborotning chiqib ketishi noutbuk egasining ko’p odamlar to’plangan joylarda ham sodir bo’lishi mumkin. Samolet - kompaniya menedjerlari foydalanadigan odatdagi transport vositasidir. Samoletda qo’shni kreslodagi yo’lovchi noutbuk egasining yelkasi ustidan muhim axborotni o’qib olishi mumkin. Hatto "uy sharoitidagi" noutbuklar ham himoyalanishi zarur. Bu holda kompyuterning himoyasi server himoyasidan farqlanmaydi. Juda ham zarur bo’lmagan servislarning o’chirilishi qurilma ishlashini yaxshilaydi.O’zining dasturiy ta’minotini noutbukka o’rnatgan niyati buzuq odam xavfsizlikning barcha mexanizmlarini chetlab o’tish imkoniyatiga ega bo’ladi. Kompyuterni o’z ixtiyoriga olgan o’g’ri unga o’zining dasturini o’rnatganida uni tuxtatib bo’lmaydi. BIOSda (Basic Input/Output System-kiritish/chiqarishning bazaviy tizimi) va qattiq diskda o’rnatilgan parollar o’g’rilangan noutbukdan foydalanishga to’sqinlik qilishi mumkin. Ushbu barcha vositalar, afsuski, tajribali xaker uchun to’siq bo’laolmaydi.
Sharq Ochiq tizimlar o'zaro bog'lanishining mos yozuvlar modeli (OSI, ochiq tizim o'zaro bog'lanishi) 1984 yilda chiqarilgan va ISO tomonidan yaratilgan tavsiflovchi tarmoq modeli edi.Xalqaro standartlashtirish tashkiloti). OSI modeli aloqa protokollari uchun standartdan boshqa narsa emas. qizil. Bu protokollar ikki yoki undan ortiq kompyuterlarni ulash uchun foydalaniladigan aloqa qoidalaridir. OSI modeli nima qiladi, bu protokollarni ma'lum guruhlar yoki qatlamlarga guruhlaydi.Bu standart Har xil turdagi tizimlarni hech qanday to'siqlarsiz ma'lumot almashishi uchun o'zaro bog'lash maqsadini ko'zlagan., ular ishlab chiqaruvchilariga ko'ra ishlaydigan protokollar tufayli.OSI modeli 7 qatlamdan yoki mavhumlik darajasidan iborat. Ushbu darajalarning har biri o'z vazifalariga ega bo'ladi, shuning uchun ular birgalikda yakuniy maqsadlarga erisha oladilar. Darajalar bo'yicha aniq bu ajratish har bir operatsiya darajasida o'ziga xos funktsiyalarni jamlash orqali turli protokollarning o'zaro bog'lanishiga imkon beradi.
OSI modelining har bir qatlami o'ziga xos funktsiyaga ega va yuqoridagi va pastdagi qatlamlar bilan aloqa qiladi. Protokollar jamoalar o'rtasidagi aloqa uchun javobgar bo'ladi, shuning uchun a mezbon boshqasi bilan qatlamma-qavat o'zaro ta'sir qilishi mumkin.
Shuni esda tutish kerakki, OSI nazariy ma'lumot modeli, ya'ni turli ishlab chiqaruvchilar va / yoki kompaniyalarning tizimlari uchun optimal muloqot qilish uchun foydali standartdir. Bir narsani yodda tutish kerak OSI modeli a ning ta'rifi emas topologiya na tarmoq modelining o'zi. OSI haqiqatan ham standartga erishish uchun ularning funksionalligini belgilaydi.. Ushbu model aloqada ishlatiladigan protokollarni ham aniqlamaydi yoki aniqlamaydi, chunki ular mustaqil ravishda amalga oshiriladi.
OSI modelining 7 ta qatlami

Ushbu arxitektura 7 qatlam yoki darajadagi usul bilan elektron aloqa muammosini hal qiladi.
Eng yuqori darajadagi ma'lumot 7 qatlam, siz ishlayotgan joy dastur ma'lumotlari, va ular o'z ichiga oladi va ular yetguncha o'zgartiriladi 1-qavat, yoki boshqaradigan past darajadagi toza bitlar jismoniy muhitga uzatilishi (elektr signallari, radio to'lqinlar, yorug'lik impulslari ...).
Jismoniy qatlam (1 daraja)
Bu OSI modelining eng past qatlami va tarmoq topologiyasi va uskunaning tarmoqqa global ulanishlari haqida g'amxo'rlik qiladi. Bu jismoniy vositaga ham, axborot va tarmoqlarni uzatish usullariga ham tegishli. Jismoniy daraja yoki jismoniy qatlam (1 daraja) bu erda bitlar ketma-ketligiga ularni bir joydan ikkinchi joyga o'tkazish uchun qilingan o'zgartirishlar amalga oshiriladi.
Bu burun U uzatish uchun ishlatiladigan vosita orqali ma'lumotlarning bitlarini uzatish uchun javobgardir. Shuningdek, u turli komponentlarning fizik xususiyatlari va elektr xususiyatlari bilan shug'ullanadi. Bundan tashqari, siz ulanishlar va terminallarning mexanik jihatlari, shu jumladan elektr/elektromagnit signallarni talqin qilish uchun mas'ul bo'lasiz.

Jismoniy qatlam (1 daraja) uskunaning tarmoqqa jismoniy ulanishlari uchun ham, jihatidan ham javobgardir jismoniy muhit (boshqariladigan ommaviy axborot vositalari va boshqarilmaydigan ommaviy axborot vositalari), da o'rta xususiyatlar (kabel turi yoki uning sifati; standartlashtirilgan ulagichlar turi va boshqalar ...) allaqachon axborotni uzatish usuli.
Jismoniy qatlam bitlar oqimini oladi va uni belgilangan joyga yuborishga harakat qiladi va ularni xatosiz etkazib berish uning mas'uliyati emas, chunki bu mas'uliyat ma'lumotlar havolasi qatlamiga tushadi. Jismoniy qatlam ma'lumotlar havolasiga xizmat ko'rsatadi, tarmoq qatlamiga xizmatlarni taqdim etish maqsadi bilan.
Qo'shimcha ma'lumot
Ma'lumotlar havolasi qatlami (2-qavat)
Bu burun fizik manzillash, o'rta kirish, xatolarni aniqlash, tartiblangan kadrlar taqsimoti va oqimni boshqarish bilan shug'ullanadi. U ma'lumotlarni uzatish sxemasi orqali ma'lumotlarni ishonchli uzatish uchun javobgardir. bu qatlam tarmoq sathidan so'rovlarni qabul qiladi va jismoniy qatlam xizmatlaridan foydalanadi.
Har qanday uzatish vositasi xatosiz uzatishni, ya'ni jismoniy aloqa orqali ishonchli ma'lumotlarni uzatishni ta'minlay olishi kerak. Bunga erishish uchun, ma'lumot bloklarini o'rnatishingiz kerak (bu qatlamdagi ramkalar deb ataladi), ularga havola qatlami manzilini taqdim eting (Direccion MAC), xatolarni aniqlash yoki tuzatishni boshqarish va guruhlar o'rtasidagi oqimni boshqarish bilan shug'ullanish. Shuning uchun, bu qatlam ramkalarning chegaralarini yaratishi va tanib olishi, shuningdek, ushbu ma'lumot bloklarining yomonlashishi, yo'qolishi yoki takrorlanishidan kelib chiqadigan muammolarni hal qilish.

Siz ham ba'zilarini kiritishingiz mumkin harakatni tartibga solish mexanizmi, bu bilan transmitterdan sekinroq bo'lgan qabul qiluvchining to'yinganligini oldini olish uchun.
The Ushbu qatlamning asosiy funktsiyalari quyidagilar: boshlash, tugatish va identifikatsiya qilish, segmentatsiya va blokirovkalash, oktet va belgilar sinxronizatsiyasi, kadrlarni ajratish va shaffoflik, xatolarni boshqarish, oqimni boshqarish, nosozliklarni tiklash va boshqarish, shuningdek aloqani muvofiqlashtirish.
Qo'shimcha ma'lumot
Net Cloak (3-daraja)
Bu daraja yoki qatlam ikkita xost tizimi o'rtasida ulanish va yo'l tanlash imkonini beradi, ular geografik jihatdan alohida tarmoqlarda joylashgan bo'lishi mumkin. Ma'lumotlar birliklari paketlar deb ataladi va ularni marshrutlash protokollari va marshrutlash protokollari deb tasniflash mumkin. Yuqori darajadagi xizmatlarni taklif qiladi (transport qatlami) va ma'lumotlar havolasi qatlami tomonidan qo'llab-quvvatlanadi, ya'ni uning funktsiyalaridan foydalaning.
Ma'lumotlar havolasi qatlamining asosiy vazifasi ma'lumotlarni uzatishni qabul qilish va uni tarmoq qatlami uchun xatosiz uzatishga aylantirishdir.. U ushbu funktsiyani kirish ma'lumotlarini ma'lumotlar ramkalariga bo'lish orqali amalga oshiradi (siz fitna qilmaysiz) va belgilangan tugunga yuboradigan holat ramkalarini qayta ishlash uchun kadrlarni ketma-ket uzatish.

Vazifangizni bajarish uchun, noyob tarmoq manzillarini tayinlashi, turli quyi tarmoqlarni o'zaro bog'lashi, paketlarni yo'naltirishi, tiqilib qolishni nazorat qilish va xatolarni boshqarishdan foydalanishi mumkin..
Tarmoq qatlamining vazifasi, hatto ikkalasi to'g'ridan-to'g'ri bog'lanmagan bo'lsa ham, ma'lumotni manbadan manzilga olishdir. Marshrutizatorlar ushbu qatlamda ishlaydi, garchi ular ma'lum holatlarda, unga tayinlangan funktsiyaga qarab, 2-qatlam kaliti vazifasini bajarishi mumkin. Yana nima xavfsizlik devorlari asosan ushbu qatlamda mashina manzillarini o'chirish uchun ishlaydi.
Mana bajarildi terminal uskunasining mantiqiy adreslanishi, IP manzili tayinlangan.
Ba'zi tarmoq sathi protokollari: IP, OSPF, IS-IS, ICMP, ICMPv6, IGMP.

Discover yordamida KDE ilovalari bilan tanishish – 1-qism
Transport qatlami (4-daraja)
Bu burun U xatosiz ma'lumotlarni manba mashinasidan maqsadli mashinaga o'tkazish uchun javobgardir., foydalanayotgan jismoniy tarmoq turidan qat'iy nazar.
Transport qatlamining yakuniy maqsadi foydalanuvchilarga samarali va ishonchli xizmat ko'rsatish, bu odatda amaliy qatlam jarayonlari. Ushbu maqsadga erishish uchun ushbu qatlam tarmoq qatlami tomonidan taqdim etilgan xizmatlardan foydalanadi. Tashishni boshqaradigan transport qatlami apparat yoki dasturiy ta'minot deyiladi transport tashkiloti.

Bu oxir-oqibat aloqani amalga oshiradigan birinchi qatlam., va bu holat allaqachon yuqori qatlamlarda saqlanib qoladi.
Uning asosiy vazifasi - yuqori qatlamlar tomonidan yuborilgan ma'lumotlarni qabul qilish, uni kichik qismlarga bo'lish (segmentlar) agar kerak bo'lsa va ularni tarmoq qatlamiga o'tkazing. OSI modeliga kelsak, ular aloqaning boshqa tomoniga to'g'ri kelishi ham ta'minlanadi. Shuni ta'kidlash kerakki, yana bir xususiyat yuqori qatlamlarni pastki qatlamlarda tarmoq texnologiyalarining turli xil qo'llanilishidan ajratib qo'yishi kerak.
bu qatlamda Seans qatlami uchun ulanish xizmatlari taqdim etiladi, ular oxir-oqibat tarmoq foydalanuvchilari tomonidan paketlarni jo'natish va qabul qilishda foydalanadilar.. Internet transport sathida ikkita asosiy protokolga ega, biri ulanishsiz (UDP) va biri ulanishga yo'naltirilgan (TCP). Ushbu xizmatlar foydalaniladigan aloqa turi bilan bog'liq bo'ladi, ular transport qatlamiga qilingan so'rovga qarab farq qilishi mumkin.

Sessiya qatlami (5-daraja)
Sessiya qatlami dialogni tashkil qilish va sinxronlashtirish va ma'lumotlar almashinuvini boshqarish usuli sifatida paydo bo'ladi. Uning vazifasi ikkala oxirgi tizim o'rtasidagi aloqani tashkil qilishdir., shuning uchun u aloqa qatlami deb ham ataladi. Seans transport qatlami kabi ma'lumotlarni oddiy tashish imkonini beradi, lekin ba'zi ilovalarda foydali bo'lgan kengaytirilgan xizmatlarni ham taqdim etadi.
Ushbu qatlam har qanday turdagi ma'lumotlarni uzatuvchi ikkita kompyuter o'rtasida o'rnatilgan aloqani saqlash va boshqarish uchun javobgardir. Yana nima so'nggi tizimlarning ilovalari o'rtasidagi dialogni boshqarish mexanizmlarini taqdim etadi.
Sharqiy daraja 5 aloqa uchun muhim bo'lgan bir qancha xizmatlarni taklif etadiular kabi:
Dialog nazorati. U bir vaqtning o'zida ikkala yo'nalishda ham bo'lishi mumkin (to'liq dupleks) yoki ikkala yo'nalishda (yarim dupleks)
Guruhlash nazorati. Shu bilan ikkita aloqa bir vaqtning o'zida amalga oshirilmasligiga erishiladi.
Qayta tiklash (nazorat nuqtalari). Bular uzatishda uzilish yuz bersa, uni boshidan emas, balki oxirgi tekshirish nuqtasidan davom ettirish uchun xizmat qiladi.
Shuning uchun, Ushbu qatlam tomonidan taqdim etiladigan xizmat - bu ikki mashina o'rtasida o'rnatilgan seansni hisobga olgan holda, uni boshidan oxirigacha belgilangan operatsiyalar uchun bajarish, uzilishlar bo'lsa, ularni davom ettirishni ta'minlash qobiliyatidir.. Ko'p hollarda seans qatlami xizmatlari qisman yoki to'liq sarflanadi.
Sessiya sathida ishlaydigan protokollar quyidagilardir: RPC Protocol (masofaviy protsedura chaqiruvi), SCP (Xavfsiz nusxa) va ASP (APPLE TALK seans protokoli).
Faervollar ushbu qatlamda ishlaydi, kompyuter portlariga kirishni bloklash uchun.

Taqdimot qatlami (6-daraja)
Taqdimot qatlamining maqsadi Turli xil kompyuterlarda belgilarning har xil ichki ko'rinishlariga ega bo'lishi uchun ma'lumotlarning taqdimotiga g'amxo'rlik qiling (ASCII, Unicode, EBCDIC), raqamlar, tovush yoki tasvirlar, ma'lumotlar taniqli tarzda keladi. Ma'lumotlar mahalliy sifatida standartlashtirilgan formatlarda tashiladi
Bu burun birinchi bo'lib muloqotning qanday tashkil etilganligidan ko'ra uning mazmuni ustida ishlaydi. U uzatiladigan ma'lumotlarning semantikasi va sintaksisi kabi jihatlar bilan shug'ullanadi, chunki turli xil kompyuterlar ularni boshqarishning turli usullariga ega bo'lishi mumkin.
Ushbu qatlamni quyidagicha umumlashtirishimiz mumkin mavhum ma'lumotlar tuzilmalari bilan ishlash va ma'lumotlarni to'g'ri talqin qilish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni ko'rsatish konvertatsiyasini amalga oshirish uchun mas'ul. Bir necha so'z bilan aytganda, bu tarjimon
6-qavat uchta asosiy vazifani bajaradi. Bu funksiyalar: ma'lumotlarni formatlash, ma'lumotlarni shifrlash va ma'lumotlarni siqish.

Ilova qatlami (7-daraja)
Bu qatlam ilovalarni taklif qiladi (foydalanuvchi yoki yo'q) la boshqa qatlamlarning xizmatlariga kirish imkoniyati va ma'lumotlarni almashish uchun ilovalar tomonidan ishlatiladigan protokollarni belgilaydi, masalan, elektron pochta (POP va SMTP), ma'lumotlar bazasi menejerlari yoki fayl serveri (FTP). Turli xil ilovalar bo'lganidek ko'p protokollar mavjud, chunki yangi ilovalar doimiy ravishda ishlab chiqilayotganligi sababli protokollar soni doimiy ravishda o'sib bormoqda.

Bu qatlamda boshqa darajalar uchun ulanish o'rnatiladi va ilovalar uchun funksiyalar tayyorlanadi. Foydalanuvchiga ko'rinadigan ilovalarni o'z ichiga oladi. Shuni ta'kidlash kerakki, foydalanuvchi odatda dastur darajasi bilan bevosita aloqada bo'lmaydi. Odatda u o'z navbatida dastur darajasi bilan o'zaro ta'sir qiladigan dasturlar bilan o'zaro ta'sir qiladi.
Orasida mashhur umumiy protokollar ajralib turadi:
HTTP (HyperText uzatish protokoli) veb-sahifalarga kirish uchun.
(FTPFayl uzatish protokoli) faylni uzatish uchun.
SMTP (Oddiy pochta uzatish protokoli) elektron pochta xabarlarini yuborish va tarqatish uchun.
POP (Pochta aloqasi protokoli)/IMAP, elektron pochta xabarlarini olish uchun.
SSH (Xavfsiz Shell) asosan masofaviy terminal.
Telnet masofaviy kompyuterlarga kirish uchun. Garchi u ishonchliligi tufayli foydalanilmay qolgan bo'lsa ham, kalitlar tarmoq orqali shifrlanmagan holda harakatlanadi.
niyati bilan OSI modelini tashkil etuvchi qatlamlarning nomlarini o'rganish va eslab qolishni osonlashtirish uchun ularni mnemonika sifatida eslab qolishdan iborat oddiy qoida mavjud: FERTSPA. Bu ingliz tilida shunga o'xshash bo'lar edi Birinchi kurort (ispan tilidagi birinchi kurort):

Fjismoniy
Ehavola
Red
Ttashish
Session
Ptaqdimot
Ailova
Qisqasi, buni aytish mumkin OSI Stack - bu 7 qatlam yoki abstraksiya darajasiga asoslangan model. Qatlamlarning har biri apparat va turli protokollar o'zaro ta'sir qilishi mumkin bo'lgan aloqa standartini aniqlash uchun o'z funktsiyalariga e

Download 267.99 Kb.