Rangtasvir kompozitsiyasi mashg’ulotlarini olib borishda yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish

KIRISH
Tasviriy san'at inson ongiga tezda ta'sir etib, unda ezgu hislar uyg'otadigan, ma'naviy olamini boyitadigan san'at turlaridan biridir. Shu bilan birga, tasviriy san'at inson shaxsining shakllanishi va kamolga yetishiga yordam beradigan tarbiyachi hamdir. Tasviriy san'at o’quv prеdmеti o’z xaraktеriga ko’ra estеtik tarbiyaning asosini tashkil etuvchi estеtik idrok, estеtik zavq, estеtik his-tuygu, estеtik did, esgеtik mulohaza, estеtik baholash, estеtik ijod kabi sifatlarni o’stirishda katta rol o’ynaydi.

Mamlakatimiz o’z mustaqilligiga erishgan dastlabki yillardan boshlab hukumatimiz tomonidan yosh avlod tarbiyasiga e’tibor berishni eng muhim vazifa deb qaraldi. Chuki, har bir davlat o’z kelajagini soglom, ma’naviy barkamol bolgan, ilmli yoshlar misolida ko’radi.

Ana shunday milliy uyg‘onish davrida О‘zbekiston Prezidenta I.Karimov Mustaqillik bilan bog‘lik barcha ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy masalalar qatorida inson, ayniqsa yosh avlod ma’naviyati, erkin, ozod shaxs ma’rifatiga, madaniyat va san’atning rivojiga alohida e’tibor berdi. «Hozirgi murakkab sharoitda xalqimiz, awalo, o'sib-unib kelayotgan yosh avlodimiz ongi va qalbida mafkuraviy immunitet hosil qilish muhim ahamiyatga ega. Bu ishni bamisoli yosh niholga mevali daraxt kurtagini payvand qiladigan usta bog'bondek noziklik va mehr bilan oqilona amalga oshirish lozim», deb ta’kidlanadi Prezidentimiz Islom Abdug’aniyevich Karimovning “Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar” asarida. Shuningdek, yurtboshimiz 1989 yilning 25 oktyabrida O’zbekiston SSR Oliy Sovetining XI sesiyasida so’zlagan nutqida kadrlar tayyorlash ishiga muhim e’tibor qaratib, quyidagi fikrlarni bildirgan edilar: “Agar ertangi kunimizni o’ylab ish qilmoqchi bo’lsak, kelajakda ishimizni davom ettiradigan bugungi yoshlarimizga sharoit yaratib,ularning hayoti haqida qayg’uradigan bo’lsak, avvalo, mahalliy yoshlarni tarbiyalash ishiga munosabatimizni mutlaqo o’zgartirishimiz kerak”.¹

Zotan, takomil ma’na­vii madaniyat va san’atsiz, milliy qadriyat-larni yanada yukori boskichga kо‘tarmasdan tu-rib, yangi jamiyatni, yangi ijtimoiy-tarixiy munosabatlarni va yangi dunyokarashni barpo etish mumkin emasligi ayon bо‘ldi.

Shu munosabat bilan, 1997-yili O'zbekiston Respublikasida ta'lim tizimini rivojlantirish bo'yicha «Ta'lim to'g'risida»gi qonun va «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi qabul qilindi. «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi»da estetik turkumdagi fanlarni o'qitilishiga alohida e'tibor berilgan bo'lib, xususan, uning «Uzluksiz ta'limni tashkil etish va rivoj-lantirish tamoyillari» qismida uzluksiz ta'limning faoliyat ko'rsatish tamoyillaridan biri ta'limning ijtimoiylashuvi deb qaraldi. U ta'lim oluvchilarda estetik boy dunyoqarashni hosil qilish, yuksak ma'naviyat, madaniyat va ijodiy fikrlashni shakllantirish lozimligini qayd etadi. «Hozirgi vaqtda eng muhim, eng dolzarb vazifamiz — jamiyatimiz a'zolarini, avvalambor, voyaga yetib kelayotgan yosh avlodni kamol toptirish, ularning qalbida milliy g'oya, milliy mafkura, o'z Vataniga mehr-sadoqat tuyg'usini uyg'otish, o'zligini anglash, mil­liy va umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalashdan iboratdir», deyiladi Prezidentimiz I.A. Karimovning “Xushyorlikka da’vat” risolasida. ²

Natijada umumiy ўrta ta'lim maktablaridagi barcha o’quv fanlari qatori «Umumta'lim maktablarida tasviriy san'at ta'-limi kontsеptsiyasi» ham tayyorlandi va u O’zbеkiston xalqq ta'limi vazirligi kollеgiyasining 5 may 1993 yilgi 5-5 sonli qarori bilan tasdiklandi. Mazkur kontsеptsiyada qayd qilinganidеk, uni tayyorlashda quyidagi omillar hisobga olingan edi:

- mustaqil O’zbеkiston sharoitidagi o’zbеk bolasini shakllantirishga bo’lgan zamonaviy talablar;

- ta'lim-tarbiyani milliy madaniyat va san'at asosida amalga oshirishni kuchaytirish;

ta'lim-tarbiyani amalga oshirishda O’zbеkiston Sharq mamlakati ekanligini xisobga olish va shu asosda badiiy ta'lim mazmuniga tеgishli o’zgartirishlar kiritish;

- maktabdagi badiiy ta'limni amalga oshirshta bolalarni fikrlashga, ishga ijodiy munosabatda bo’lishchikni kuchaytirish, ularni yuksak did va madaniyatli qilib shakllantirishga qaratish;

maktabda bolalarni tasviriy san'atdan byushm va malakalarni puxta egshshashlariga qaratash, shu asosda tabaqayaashtirilgan badiiy ta'limni joriy etish;

O’zbеkiston maktablarida tasviriy san'at ta'limii mazmunini dunyo standartlari darajasiga olib chiqish.