|
Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti
|
| bet | 1/3 | | Sana | 04.01.2024 | | Hajmi | 242.87 Kb. | | #130294 |
Bog'liq MB mustaqil ish Axborotlarni himoya qilish usullari va axborot xavfsizligi, SA Mustaqil-ishi2, 9-Lekciya, 4 kurs yakuniy nazorat автовосстановление, The Career Ladder, 2-Mavzu. Transformatorlar. Uch fazali transformatorlar. Avtotran, 6-amaliy mash, Ish reja 2023-2024 jismoniy, 4327240 , 4-sinf matematika Test sinovi file 6319d2f86af46, Tikilgan va trikotaj buyumlarning iste’mol x~
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALARI VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Ma’lumotlar Bazasi fanidan
MUSTAQIL ISH
Mavzusi: Ma’lumotlar bazasi modellari va mohiyat-aloqa modeli
Guruh: 0130
Bajardi: Buxarbayeva Dinara
Tekshirdi:
Toshkent – 2024
MAVZU: Ma’lumotlar bazasi modellari va mohiyat-aloqa modeli
REJA:
1. Kirish
2. Nazariy qism
2. 1. Ma’lumotlar modeli tushunchasi
2.2. Terarxik (shajara) ma’lumotlar modeli
2.3.Tarmoqi ma’lumotlar modeli
2.4. Relyatsion ma’lumotlar modeli.
2.5. Ma'lumotlar bazasini loyihalashda mohiyat - aloqa modeli
3. Xulosa
4. Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish
Hozirgi kunda barcba sohatarda m a’lumotlar baza si (MB; keraki i axborotlarni saqlash va undan oqilona foydalanishda juda lnuhim i'ol o ‘ynamoqda. Jamiyat taraqqiyotining qaysi jabhasiga nazar so ln ra y lik 0‘zimizga kerakli ma’lumotlarni olish uchun, albarta, MBga murojaat qiLishga majbur boTamiz. Demak, MBni tashkil qilish axborot almashuv texnologiyasining eng dolzarb hal qilinadigan muamniolaridan biriga aylanib borayotgani davr taqozasidir.
Axborotlarni qavta ishlashni optimallashtmsh maqsadida axborot tizimlari yaratiladi. Avtomatlashgan axborot tizimlari (AT) deb shunday tizimlarga avtiladiki, ularning tarkibida texnik vositalar, jumladan shaxsiy kompyuterlar ishtrok etadi. ATlarni keng ma’noda axborotni qayta ishlaydigan ixtiyoriy tizim sifatida tushunish mumkin. Tadbiq etish sohasiga qarab, AT ishlab chiqarish, ta’lim, sog’liqni saqlash, harbiy va boshqa sohalarda ishlatiladigan tizimlarga ajratish mumkin.
ATni maqsadli ishlatilishiga qarab bir qancha turlarga ajratiladi. Jumladan boshqariluvchi, axborot qidiruv. axborot ma’lumotnoina va boshqa tizimlarga ajratiladi. ATni tom ma’noda ba’zi bir amaliy masalalarni yechishda islilatiladigan apparat dasturiy vositalari majmuasi sifatida ham tushuniladi. Masalan tashkilotlarda ishlatiladigan kadrlarni hisobga olish va kuzatish, omborxona material lari va tovarlarini hisobga olish va nazorat qilish, hisobchi ma sal alar ini yechish va boshqalar
Bugungi kun ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari datalogik bosqichda xilma-xil ma'lumotlar bazasi bilan ishlashni ta’minlaydi. Ma’lumotlar modeli - bu ma’lumotlar bazasini ma’lumot elementlari to’plami orasidagi bog'lanish tuzulmalarini tasvirlovchi umumiy sxemadir. Ma’lumotlar modeli tushunchasini aniq ta’rifi Kodd tomonidan tushuntirib berilgan. U ma’lumotlar modelini uchta kerakli komponentasini keltirgan:
1. mavjud bo'lgan ma’lumot tuzilmalarini aniqlash vositalari majmuasi;
2. ma’lumotlarni qidirish va qayta ishlash uchun ma’lumotlar bazasi holatiga qo‘llaniladigan amallar to'plami;
3.oshkor holda ma’lumotlar bazasi holatini aniqlovchi va bir butunligini ta’minlovchi vositalar to'plami.
Hozirgi kunda klassik hisoblashlarda 3 ta ma’lumotlar modeli ko'p ishlatiladi:
• Ierarxik ma’lumotlar modeli;
• Tarmoqli ma’lumotlar modeli;
• Relyatsion ma’lumotlar modeii.
Har bir ma’lumotlar bazasi u yoki bu model asosida yoritiladi. Har bir MBBT esa u yoki bu ma’lumotlar modelini ta’minlaydi deyiladi. Masalan ierarxik ma’lumotlar modeliga asoslangan tizim - INFS tizimidir. Tarmoqli modellarda esa - BANK OS, SETOR, relyatsion modelga asoslangan tizimlar - Access, KARAT va boshqalar.
Ierarxik ma’lumotlar modeli. ierarxik ma’lumotlar modelida yozuvlar daraxtsimon tuzilmali ko'rinishda bo'ladi. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlaridan ba'zi birlari faqat ierarxik tuzilishga ega bo‘lganlan bilan ishiatiladi. lerarxik tuzilmali ma’lumotlar sodda varatdadi. Bu ko‘pincha taqdimotlarda qulay, lekin ma’lumotlarni ko'plari daraxtsimon tuzilmali bog’anish tabiatiga ega emas.
Masalan ikkita firma ishlab chiqargan mahsulotlaming barcha turlarini narxlari berilgan. Shu ma’lumotlami narxlar ma’lumotnomasi qurilsin va kompyuter xotirasiga joylashtirilsin. Faraz qilamiz, A va В firmalar mos ravishda ikki xil ko‘rinishdagi mahsulot ishlab chiqaradi. Har bir mahsulot ko'rinishi har xil texnologiya asosida bajariladi. Bunda uning narxi ham shunga qarab bo‘ladi. Bir nechta mahsulot ikkita sxema asosida tayyorlanadi. Ular 01, 02 kabi deb belgilanadi va ular quyidagi narxm belgilaydi. 580,610 va 1250 mahsulodar uchta sxema asosida tayyorlanadi. Ular 01, 02, 03 deb belgilanadi va ular quyidagi narxni belgilaydi 380, 345 va 410. В firma uch xil mahsulot ishlab chiqaradi. Ularni kodi mos ravishda 1250, 1640 va 1930 kodga ega bo'lsin. Ular ham o'zlarini ishlab chiqish sxcmasi va narxiga ega bolsin.
В firma uch xil mahsulotni ishlab chiqaradi: 1250, 1640, 1930.
Barcha mahsulotlar nomlari, ulami ishlab chiqish sxemasi va narxlami o‘z ichiga oluvchi ma’luraotnoma tuzish va mashina xotirasiga jovlash talab etilsin.
Keltirilgan m a’lumotlar tuzilmani ierarxik (daraxtsimon) ко’rinishda tasvirlash qu1ay
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti
|
