|
-rasm.Ma’lumotlarni ierarxik ko'rinishi
|
| bet | 2/3 | | Sana | 04.01.2024 | | Hajmi | 242,87 Kb. | | #130294 |
Bog'liq MB mustaqil ish Axborotlarni himoya qilish usullari va axborot xavfsizligi, SA Mustaqil-ishi2, 9-Lekciya, 4 kurs yakuniy nazorat автовосстановление, The Career Ladder, 2-Mavzu. Transformatorlar. Uch fazali transformatorlar. Avtotran, 6-amaliy mash, Ish reja 2023-2024 jismoniy, 4327240 , 4-sinf matematika Test sinovi file 6319d2f86af46, Tikilgan va trikotaj buyumlarning iste’mol x~1-rasm.Ma’lumotlarni ierarxik ko'rinishi
Bunday tuzilmani iadval ko'rinishida ham tasvirlash mumkin.
. Ma’lumotlarni jadval ko'rinishi
Agar berilgan element bir nechta o‘zidan yuqori elementga suyansa tarmoqli ma’lumot elementiga ega bo'lamiz
Tarmoqli ma'lumotlar modeli. Agar munosabatdagi joriy element bir necha berilgan elementga ega bo‘lsa, bunday bog’lanishlarni ierarxik strukturalar bilan tavsiflab bo’lmavdi.
Bunday tuzilmalar tarmoqli graflar bilan tavsiflanadi. Tarmoqli strukturalarida element ixtiyoriy boshqa element bilan bog‘lanishi mumkin. Ya’ni, tarmoqli bir necha kichkina obyektlardan tashkil topgan yirik obyekt deb qarash mumkin. 2-rasmda bog’lanishlarni tarmoqli modelda tasvirlanishi keltirilgan. Shunday qilib, tarmoqli model ma’lumotlar elementlari orasidagi xilma-xil bog’lanishlarni ixtiyoriy ko’rinishdagi grafik yordamida akslantiradi. Tarmoqli model yozuvlar to‘plami va mos bo’lianishlar to'plamidan tashkil topadi. Bog’lanishlarni yaratish uchun alohida cheklanishlar qo'yilmaydi. Misol tariqasida oddiy tarmoqli ma’lumotlar bazasi sxemasi sifatida quyidagini keltirish mumkin
2-rasm
Tarmoqli ma’lumotlar bazasi turida ma’lumotlar bilan quyidagi ishlarni bajarish mumkin,
1. ma’lumotlar bazasi yozuvlarini qidirish;
2. yangi yozuvni yaratish;
3. joriv yozuvni olib tashlash;
4. joriy yozuvni tiklash;
5.yozuvni bog’lanishga qo'shish;
6. yozuvni bog’lanishdan olib tashlash;
7. bog’lanishlarni o'zgartirish.
3-rasm
Relyatsion ma’lumotlar modeli. Ma’lumotlarni relyatsion modeli asosida munosabat tushunchasi yotadi. Munosabatni ikki o'lchamli jadvallar yordamida tavsiflash qulay. Jadval tushunarli va inson uchun oddiy. Muuosabatlar to‘plami ma’lumotlami saqlash uchun ishlatilishi mumkin. Shu bilan birga ular orasidagi bogianishlarai modellashtirish imkouini beradi. Yuqorida ко ‘rib chiqilgan ierarxik, tarmoqli va boshqa ma’lumotlarni tasvirlash usullarini shunday ikki o‘lchamli jadvalga keltirish mumkin. Bunday jadvallar quyidagi xususiyatlarga ega bo'ladi.
1.Jadvalni har bir m a’lumot element! maydon hisoblanadi va takrorlanuvchi guruhlar bo‘lmaydi;
2. Barcha ustunlar bir jinslidir;
3. Har bir ustunga uom tayinlangan;
4. jadvalda bir xil satr ikki marta uchramaydi;
5. Bunday jadvalda satr va ustunlar ixtiyoriy tartibda qaraladi va ixtiyoriy ketma-ketlikda ishlatilishi mumkin.
Yuqoridagi sanab o'tilgan m a’lumotlar modelidan tashqari hozirgi kunda quyidagi m a’lumotlar modellari ham amaliyotga kirib kelmoqda.
1.Ko‘p o‘lchamli m a’lumotlar modellari;
2, Obyektga yo‘naltirilgan ma'lumotlar modellari.
Shuningdek, boshqa ma’lumotlar modellariga asoslangan har xil tizimlar ham ishlab chiqilmoqda. Bular qatorida quyidagilami sanash mumkin.
1. obyekt- relyatsion;
2. semantik;
3. yo‘naltirilgan;
4. konseptual va boshqalar.
Ulardan ba’zilari bilimlari bazasi va dasturlash tillarini integratsiyalashga xizmat qiladi
.4-rasm Ma’lumotlar bazasini loyihalashning asosiy bosqichlari
PS - predmet soha;
ILM — infologik model;
DLM - datalogik model;
MFM - ma’lumotlarni fizik modeli;
AT - axborot tizimi.
Hozirgi kunda axborot tizimlarini loyihalash xilma-xil usullari mavjud. Umuman olganda, axborot tizimlarini dasturiy ta’minotini yaratish interaktiv xarakterga ega. Axborot tizimlarini loyihalashni asosiy bosqichiari va ular orasidagi bog‘lanish 4-rasmda keltirilgan.
AT loyihalashni 1- bosqichida predmet sohasida mantiqiy axborot uiziimasini quramiz. U PSni va foydalanuvchini talablarini o'zida niujassamlashtiradi. Bunda biz aniq MBBTga bogianmagan ravishda bu ishlarni bajaramiz, ya’ni PSni axborot-logik tavsifi bajariladi. Bu bosqich infologik model qurish bosqichi deb ataladi. MBBT vositasi yordamida m a’lumotlarni mantiqiy bogianishlarini tashkil qilish ma’jumotlar bazasini DLMini bildiradi. Bu model yordamida ma’lumotlar elementlari orasidagi mantiqiy bogianishlami ales ettiradi. DLMni ma’lumotlarni saqlash mubiti bilan bogiaydigan bosqich ma’lumotlarni fizik modeli deyiladi.
Hozirgi kunda PSni tavsiflash uchun ko‘p usullar mavjud. Shulardan biri obyekt-aloqa usulidir. Bu usulni ba’zan LJlman - ( Hen usuli ham deyiladi. PSni mohiyat-aloqa usulida tavsiflaganda quyidagi bosqichlarda ish olib boriladi:
1. PS ni obyektlari aniqlanadi;
2.0byekt sohalari (atributlari) belgilanadi va uni'ii> kalit parametri aniqlanadi. Klalic parametri obvektni identifikatsiyalaydi;
3.0byektlar o‘rtasida aloqa ornatiladi va ular sinflarga ajratiladi;
4. Maxsus belgilar kiritilib, obyekt aloqa diagranimasi o'matiladi.
Bu diagramma PS ning infologik modeli gratik tasvirs hisoblanadi.
ER modeli ma’Iumotlarni quyidagicha tavsiflaydi:
1. Obyektlar va obyektlar majmui;
2. Aloqa va munosabatlar majmui (Relations);
3. Xususiyatlar (Attributes), obyekt va munosabatlami tavsiflovchi xususiyatlar.
ER modeli obyektlar majmuasini ifodalaydi. Lekin obyektlar ulaming atributlari bo‘yicha tavsiflanadi.
|
| |
