─ 1 ─
Ma’ruza 01
Nosimmetrik rejimlarni hisoblashda foydalaniladigan metodlar
Reja:
1. Nosimmetrik rejimlarni hisoblashda foydalaniladigan metodlar
2. To‘g‘ri, teskari va nulli ketma-ketlikdagi almashuv sxemalarini tuzish
3. Teskari va nulli ketma-ketlikdagi toklarga nisbatan elektr energetik
sistemalar turlicha elementlarining parametrlari
4. Qisqa tutashuv joyida o‘tish qarshiligining ta’siri va hisobga olish
1. Nosimmetrik rejimlarni hisoblashda foydalaniladigan metodlar
Simmetrik tashkil etuvchilar usulini qo‘llab,
har qanday nosimmetrik
QTning to‘g‘ri ketma-ketlik tok va kuchlanishlarining qiymatlarini qandaydir
shartli uch fazali QTga mos qiymatlar sifatida aniqlash mumkin.
Nosimmetrik rejimlarning nazariyasini soddalashtirish
uchun quyidagi
asosiy farazlar qabul qilinadi: nosimmetriya fqatgina sistemaning qaysidir bir
nuqtasida bo‘ladi, sistemaning qolgan barcha qismlari
esa mutlaqo simmetrik
holda qoladi deb hisoblanadi.
Bunday bir karrali nosimmetriya yoki ko‘ndalang nosimmetriya ─ QT
turlarining birortasi (K
(2)
, K
(1)
,K
(1.1)
), yoki bo‘ylama nosimmetriya ─ bir yoki ikki
fazaning uzilishi bo‘lishi mumkin.
Nosimmetrik rejimlar tahlil qilish simmetrik tashkil etuvchilar usuli asosida
osonlikcha bajariladi. Bu usul bo‘yicha nosimmetriya yuzaga kelganda
ko‘rilayotgan sistemaning to‘g‘ri, teskari va nolinchi
ketma-ketlik almashlash
sxemalari alohida olib qaraladi, ulardagi tok va kuchlanishlar
hisoblanadi va
ularning qiymati bo‘yicha faza kattaliklari aniqlanadi.
Nosimmetrik uch fazali EYUK lar sistemasi simmetrik tashkil etuvchilar
orqali aniqlanadi:
bu erda
a
─ burchak operatori bo‘lib,
Bunda har xil shikastlanishlarda bitta fazani (A fazani) ajratib,
hosil
bo‘ladigan nosimmetrik rejimning har bir ketma-ketligi uchun umumiy bo‘lgan
Kirxgofning 2-qonuni tenglamalarini yozish mumkin:
─ 2 ─
Oxirgi ikkita tenglamada EYUK qatnashmaydi,
chunki elektr mashinada
EYUKning teskari va nolinchi ketma-ketliklarni generatsiya qiladigan elementlar
mavjud emas. Keyingi o‘rinlarda ajratilgan fazani bildiradigan «A» yozilmaydi, Z
o‘rniga X yozilishi mumkin. Jarayonni tahlil qilish uchun 4,1 va 4,2
larga
etishmaydigan uchta tenglama konkret shikastlanish turiga qarab,
chegaraviy
shartlardan aniqlanadi.
