0 ‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
A.A. Abduazizov, I.R. Faziljanov, Ya.T. Yusupov
SIGNALLARGA RAQAMLI ISHLOV BERISH
O'QUV QO'LLANMA
roshkent 2017
A.A.Abduazizov, I.R. Faziljanov, Ya.T.Yusupov. Signallarga raqamli ishlov berish. 0 ‘quv qoMlanma. 134 bet.
Mazkur o‘quv qo‘llanmada signallami ta’riflash va signallarga raqamli ishlov berish umumlashgan sxemasi, diskret signallami almashtirish, Fure diskret almashtirishi (FDA) va teskari FDA, Uolsh almashtirishi, Adamar almashtirishi, Veyvlet almashtirishi, Z-almashtirish, korrelyatsiya va o‘ram hamda iilaming xossalari, raqamli filtrlami yaratish asoslari, raqamli filtr koeffisientlarini hisoblash, impuls xarakteristikasi chekli va cheksiz filtrlami loyihalash va uning bosqichlari, impuls xarakteristikasi chekli va cheksiz raqamli filtrlar texnik xarakteristikalari, impuls xarakteristikasi chekli va cheksiz filtrlar koeffisientlarini hisoblash usullari, turli tezliklarda signallarga ishlov berish asoslari, adaptiv filtrlar haqida asosiy tushunchalar va adaptiv filtrlardan amaliy foydalanish yetarli darajada yoritilgan.
0 ‘quv qo‘ llanma oliy o‘quv yurtlarining “Radiotexnika”, ‘Televidenie, radioaloqa va radioeshittirish”, “ Mobil aloqa tizimlari” ta’lim yo'nalishlari talabalari uchun moMjallangan.
Taqrizchilar: Nazarov A.M. - TDTU Elektronika va avtomatika fakulteti dekani, t.f.d., professor;
D.A. Davronbekov - TATU Radioaloqa qurilmalari va tizimlari kafedrasi dotsenti, t.f.n.
2
KI RISH
Hozirgi zamon raqamli radioelektron qurilmalari va tizimlari xalq xo'jaligining turli sohalari (radioaloqa, televidenie, kosmik uchish apparatlari, radioboshqaruvli raketalar, radiolokasion tizimlar, medisina qurilmalari)da keng qoMlaniladi. Ushbu qurilmalami yaratish va ulardan unumli foydalanish injener- texnik xodimlardan chuqur bilim talab qiladi.
Signallarga raqamli ishlov berish (SRIB) fani Radiotexnika, Mobil aloqa tizimlari, Televidenie, radioaloqa va teleradioeshittirish yo‘nalishlari bo‘yicha bakalavrlar tayyorlash o‘quv rejasidagi tanlov fanlari qatoriga kiradi.
Fan o‘z navbatida Elektr zanjirlar nazariyasi, Diskret matematika, Elektronika va Sxemotexnika, Radiotexnik zanjirlar va signallar, Signallami shakllantirish va ishlov berish, Raqamli texnika va mikroprotsessor fanlaridan talabalar oigan bilimiga asoslanadi.
Fanni o‘rganish jarayonida talabalar quyidagilami o‘rganishi kerak:
analog signallami raqamli signallarga aylantirish va raqamli qayta ishlash uslublarining asosiy rivojlanish yo'nalishlari, signallarga raqamli ishlov berish va filtrlash;
turli ko‘rinishdagi signallami shakllantirish, ulami tahlil etish va sintezlash, raqamli filtrlash va ularga ishlov berishning zamonaviy uslublari;
signallarga raqamli ishlov berishda z-almashtirish, Uolsh, Adamar, Veyvlet, Fure tez almashtirishlari, raqamli filtrlami yaratish (loyihalash), impuls xarakteristikasi chekli va cheksiz filtrlami loyihalash, turli tezliklarda signallarga raqamli ishlov berish, tahlil etish va adaptiv filtrlar to‘g‘risida tushunchaga ega boMishlari kerak.
SRIB fani nazariy bilimlami amaliy tarzda mustahkamlashga imkoniyat beradi. Turli raqamli uzatish va qabullash qurilmalari va tizimlarining asosiy funksional qismlaridagi fizik jarayonlar, ulaming asosiy ko‘rsatkichlarini optimallash imkoniyatini beradi. Ulami zamonaviy elementlar asosida yaratish ustidagi bilimlami amalda tadbiq etishga sharoit va ko‘nikma varatadL
O ^uv" qöTTänmä öliy o‘quv yurtlarining “ Radiotexnika”, “Televidenie, radioaloqa va radioeshittirish”, “ Mobil aloqa tizimlari” ta’ lim yo‘nalishlari bo‘yicha bakalavrlar tayyorlashga mo‘ljallangan bo‘lib, undan “Telekommunikatsiya” ta’ lim yo‘nalishi talabalari ham foydalanishlari mumkin.
3
SIGNALLARNI TA’RIFLASH VA SIGNALLARGA RAQAMLIISHLOV BERISH UMUMLASHGAN SXEMASI
Signallarning asosiy turlari
Signallaming asosiy turlariga quyidagilar kiradi: analog, diskret va raqamli.
Analog signallar uzluksiz va bo'laklari uzluksiz jc(/) fimksiya bilan ifodalanadi, bunda fiinksiyaning o‘zi va argumenti har qanday qiymatlami qabul qilishi mumkin, ya’ni t < t < t , x < x < x (1 .la-rasm).
o j o
|
