1 A. X. O‘roqov




Download 10,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/102
Sana18.05.2024
Hajmi10,95 Mb.
#242094
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   102
N
1
– yo‘lning birinchi yil ta’mirdan keyingi transport oqimining harakat 
jadalligi (yoki hisobiy avtomobilga keltirilgan va engil avtomobillar ulushi 
transport oqimida 
r
l
 
>
0,3 bo‘lganda), avt./sut; 
N
his
– hisobiy harakat jadalligi, 
avt./sut; 
q
– vaqt bo‘yicha harakat jadalligining o‘sish koeffistienti, 
q
 
>
 
1. 


 
42 
2.4. Yo‘llarni ta’mirlash va saqlash bo‘yicha ishlarni rejalashtirish 
tamoyillari
 
Texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash bo‘yicha asosiy chora-tadbirlarni 
tanlash bo‘yicha me’yoriy qarorlar yo‘llar holatini tashxislash va baholash 
natijalari asosida qabul qilinadi. Biroq, rejalashtirish jarayoni asosiy qarorlarni 
tanlash bosqichida tugamaydi. Yo‘lni saqlash jarayoni uzluksiz bo‘lgani uchun 
deyarli uzluksiz davom etadi. Yo‘llarni ta’mirlash rejasi-bu ularga erishishning real 
sharoitlarida bir yoki bir necha maqsad va vazifalarga erishish uchun ma’lum 
sxema bo‘yicha harakatlar dasturidir (1-rasm). 1). Texnik xizmat ko‘rsatish va 
ta’mirlash ishlarini rejalashtirishning asosiy maqsadi optimal iste’mol 
xususiyatlarini va ishga yaroqli yo‘lning xizmat muddatini ta’minlashdan iborat. 
Taʻmirlash ishlarini rejalashtirish har doim engib chiqilishi yoki toʻliq 
hisobga olinishi kerak boʻlgan maʻlum miqdordagi cheklov shartlari bilan bogʻliq. 
Bundan tashqari, hatto sezilarli deformatsiyalar va nuqsonlar isteʻmol 
xususiyatlarini sezilarli darajada yomonlashtirsa ham, darhol harakatdagi 
uzilishlarga olib kelmaydi: bu qiyin, lekin siz haydashingiz mumkin. Shu sababli, 
baʻzan yoʻl uzoq vaqt davomida tizimli parvarish va taʻmirlash ishisiz ishlashi 
mumkinligi haqida notoʻgʻri fikr paydo boʻladi. Natijada, eng xavfli lahzani 
oʻtkazib yuborish mumkin, bunda deformatsiyalar va nuqsonlarning sekin 
toʻplanishi ularning tez rivojlanishi bilan almashtiriladi, bu esa ularni yoʻq qilish 
uchun katta xarajatlarni talab qiladi. 


 
43 
Rasm.2.1. Yo‘llarni saqlash va ta’mirlash ishlarini rejalashtirish maqsadlari va 
vazifalarining umumlashtirilgan sxemasi 
Tasniflashda koʻzda tutilgan yoʻllarni saqlash va taʻmirlash boʻyicha ishlar 
turlari va hajmi bir-birini toʻldiradi va harakatlanish talablariga muvofiq 
yoʻllarning ekspluatatsion xususiyatlarini taʻminlashga qaratilgan chora-
tadbirlarning yagona tizimini tashkil etadi. Yoʻlni saqlash jarayonida ular yoʻllarni 
chang va axloqsizlikdan tozalash, barcha mayda deformatsiyalar va shikastlarni 
yoʻq qilish, sirpanishlarni yoʻq qilish va h.k. 
Saqlash 
Qoplamani 
ta’mirlash 
Yo‘l to‘shamasini 
ta’mirlash 
Rekonstrukstiya 
Ishlar 
boshlanguncha 
Ishlar 
tugaganlan 
so‘ng 
Ta’mirgacha 
Ta’mirdan 
so‘ng 
Ta’mirgacha 
Ta’mirdan 
so‘ng 
Rekonstruk 
stiyagacha 
Rekonstruk 
stiyadan 
so‘ng 
Rasm. 2.2. Yo‘l to‘shamasini ta’mirlash sxemasi: 1- chang qatlami; 2-o‘yiq; 
Asosiy maqsad 
Asosiyga bo’ysunuvchi 
maqsadlar 
Ta’miralsh va saqlash 
vaqtida yo’l elementlari 
bo’yicha chora tadbirlar 
Yo’lning xizmat muddati va optimal iste’mol xususiyati 
Ҳarakat 
tezligi 
Qulaylik va 
xavfsizlik 
O’tkazish 
қobiliyati 
Ruhsat etilgan 
yuklama 
Xizmat 
muddati 
Ekologik xavfsizlik 
Geometrik 
parametrlarni 
saqlash va 
kuchaytirish 
Mustahkam 
yo’l poyini 
ta’minlash va 
suv qochirish 
tizmini 
saqlash 
Yo’lning 
tishlashish 
koeffistientini, 
ravonligini va
g’adir 
budurligini 
saqlash, yo’l 
to’shamasi 
mustahkamligi-
ni oshirish 
Yo’l belgilarini 
o’rnatish, yo’l 
belgi 
chiziqlarini 
chizish 
Yo’llarni 
saqlash 
Yo’llarni 
jixozlash 


 
44 
3-qoplama; 4 – asos; 5 – qo‘shimcha qatlam; 6 – yamochniy ta’mirlash; 7 – ustki 
yuzaga ishlov berish; 8 – kuchaytiruvchi qatlamlar; 9- yangi yo‘l to‘shamasi.
Joriy yilda va kelajakda yoʻllarni saqlash boʻyicha ishlarning yillik hajmini 
aniqlash uchun koʻpincha yoʻllarni saqlash ishlarining tsiklik tizimiga asoslangan 
metodologiya qoʻllaniladi. Uning mohiyati shundan iboratki, yoʻllarni taʻmirlash 
ishlarining har bir turi maʻlum vaqt oraligʻidan keyin yoʻlning har bir qismida 
vaqti-vaqti bilan takrorlanadi, bu T tsiklining davomiyligi deb nomlanadi va yillar 
bilan oʻlchanadi va yil davomida bunday intervallarning soni K tsiklining 
koeffitsienti deb ataladi: 
Shunday qilib, tsiklning davomiyligi ushbu ishning yoʻlning oʻsha qismida 
takrorlanishi kerak boʻlgan vaqtni tavsiflaydi va tsikl koeffitsienti yoʻl 
elementining umumiy hajmidan necha marta yoki ushbu elementning qancha 
qismini taʻmirlash kerakligini koʻrsatadi. yil. Masalan, chang va kirdan tozalangan 
yoʻlning uzunligi L = 60 km. Standartlarga koʻra, tozalash yiliga 4 marta amalga 
oshirilishi kerak. Bu degani tsikl koeffitsienti K = 4 va tsikl davomiyligi 
Uchastkani chang va iflosliklardan tozalaganda yillik hajm L
T
= LK= 60 • 4 = 
240 km/god. 
Tsiklik koʻrsatkichlar bajarilgan ishlarning buxgalteriya maʻlumotlarini 
statistik qayta ishlash asosida yoki tajribali hunarmandlar va yoʻllarga xizmat 
koʻrsatuvchi 
tashkilotlarning 
muhandislari 
boʻlishi 
mumkin 
boʻlgan 
mutaxassislarning soʻrovi asosida aniqlanadi. Ushbu koʻrsatkichlar bitta 
mintaqaning har bir aniq yoʻli yoki avtomagistrali uchun ishlab chiqilishi mumkin. 
Tajriba shuni koʻrsatadiki, ish doirasida bajariladigan asosiy ish turlari uchun tsikl 
koʻrsatkichlari 5-10 yil davomida barqaror qiymatlarga ega, shundan keyin ularni 
oʻzgartirish kerak (2.6-jadval). 


 
45 
2.6 jadval.
Asosiy ish turlarini davomiyligi va koeffistient stikli 
Ish turlari 
Sikl davomiyligi, T 
yil 
Sikl koeffistienti, K 
Bog’langan 
materiallar 
bilan 
mustahkamlangan yo‘l yoqasini yamochniy 
ta’mirlash 
0,5 

Yo‘l yoqasidagi va qiyaliklardagi o‘tlarni 
tozalash 
0,33 

Suv kanallarini, kyuvetlarni va quvurlarni 
tozalash 


Qoplamani yamochniy ta’mirlash 
0,33 

Qatnov qismini turli predmet va axlatlardan 
tozalash 
0,007 
140 
Qo‘prik 
qatnov 
qismlarini 
chang 
va 
iflosliklardan tozalash 
0,33 
30 
Termoplastik yordamida gorizontal yo‘l 
belgi chiziqlarini chizish 

0,25 
Vertikal yo‘l belgi chiziqlarini yangilash 
0,33 

Har bir yil uchun ish hajmini bilib, materiallarga, yoʻl avtomobillariga, ish 
narxiga va boshqa koʻrsatkichlarga ehtiyojni aniqlash oson. 

Download 10,95 Mb.
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   102




Download 10,95 Mb.
Pdf ko'rish