Absorbsiya va adsorbsiya jarayonlar
jihozlari
Reja:
1. Absorbsiya
2. Umumiy tushunchalar
3. Adsorbentlar turlari va xususiyatlari
4. Adsorbsiya jarayonini tashkil etish usullari
Gaz
yoki
bug‘larning,
gaz
yoki
bug‘li
aralashmalardagi
komponentlarning suyuqlikda yutilish jarayoni
absorbsiya
deb
nomlanadi. Yutilayotgan gaz yoki bug‘
absorbtiv, yutuvchi suyuqlik esa
absorbent deb ataladi. Ushbu jarayon
selektiv va qaytar jarayon
bo‘lib, gaz yoki bug‘ aralashmalarini ajratish uchun xizmat qiladi.
Absorbtiv va absorbentlarning o‘zaro ta’siriga qarab, absorbsiya
jarayoni 2 ga bo‘linadi: fizik absorbsiya;
kimyoviy absorbsiya
(xemosorbsiya).
Fizik absorbsiya jarayonida gazning suyuqlik bilan yutilishi paytida
kimyoviy reaksiya yuz bermaydi, ya’ni kimyoviy birikma yangi modda hosil
bo‘lmaydi. Agar suyuqlik bilan yutilayotgan gaz kimyoviy reaksiyaga
kirishsa, bunday
jarayon xemosorbsiya deyiladi, ya’ni kimyoviy absorbsiya.
Ma’lumki, fizik absorbsiya ko‘рincha qaytar jarayon bo‘lgani sababli,
suyuqlikka yutilgan gazni ajratib olish imkoni bo‘ladi. Bunday jarayon
desorbsiya deb nomlanadi. Absorbsiya va desorbsiya jarayonlarini uzluksiz
ravishda tashkil etish yutilgan gazni sof holda ajratib
olish va absorbentni
ko‘p marta qayta ishlatish imkonini beradi. Absorbsiya jarayoni sanoat
korxonalarida uglevodorodli gazlarni ajratish, sulfat, azot,
xlorid kislotalar
va ammiakli suvlarni olishda, gaz aralashmalaridan qimmatbaho
komponentlarni ajratish va boshqa hollarda keng miqyosda ishlatiladi.
Absorbsiya jarayoni ishtirok etadigan texnologiyalarni
qurilmalar bilan
jihozlash murakkab emas. Shuning uchun kimyo,neft va gazni qayta ishlash
hamda boshqa sanoatlarda absorberlar ko‘p ishlatiladi.
