1-amaliy ish guruh: 216-21 Fan nomi: Hayot faoliyati xavfsizligi Tekshirdi: Saidova Gulchehra Bajardi: Sultonov Muhammadali Toshkent 2023 Hayot faoliyati xavfsizligining ergonomik asoslari

Download 1,7 Mb.
Sana	13.05.2024
Hajmi	1,7 Mb.
	#228168

Bog'liq
1-amaliy ish (HFX)

Hayot faoliyati xavfsizligining ergonomik asoslari
Foydalanilgan adabiyotlar

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

1-AMALIY ISH

Guruh: 216-21
Fan nomi: Hayot faoliyati xavfsizligi
Tekshirdi: Saidova Gulchehra
Bajardi: Sultonov Muhammadali

Toshkent 2023

Hayot faoliyati xavfsizligining ergonomik asoslari

1.Faoliyat dekompozitsiyasi. Faoliyat dekompozitsiyasi haqida tushuncha bering?

Faoliyat dekompozitsiyasi, odatda, biror faoliyatni tashkil etuvchi asosiy qismlarga ajratish jarayonini anglatadi. Bu jarayon orqali murakkab faoliyatlar tahlil qilinadi va ularning har bir qismi alohida-alohida ko’rib chiqiladi. Masalan, ishlab chiqarish jarayonida faoliyat dekompozitsiyasi orqali har bir ish jarayoni, uning bosqichlari, vazifalari va mas’uliyatlari aniqlanishi mumkin. Shuningdek, bu jarayon strategik rejalashtirish, loyihalarni boshqarish va tashkiliy tuzilmalarni optimallashtirishda ham qo’llaniladi.

Faoliyatning asosiy tushunchalari haqida Vikipediyada keltirilgan ma’lumotlarga ko’ra, faoliyat - bu subyektning olam bilan faol o’zaro munosabatidir. Inson faoliyati falsafaning faoliyat falsafasi sohasida o’rganiladi va u kishilarning tashqi olamga faol munosabati shakli, insonning o’zini o’zi maqsadga muvofiq tarzda o’zgartirish usuli, inson borlig’ining muhim xususiyatlaridan biri hisoblanadi.
Faoliyatning dekompozitsiyasi -bu turli sohalarda murakkab faoliyatni sodda, boshqariladigan tarkibiy qismlarga ajratish uchun ishlatiladigan jarayon. Bu turli xil sharoitlarda, masalan, loyihalarni boshqarish, dasturiy ta'minot muhandisligi va hatto gaz xromatografiyasi kabi ilmiy tahlillarda qo'llanilishi mumkin. Loyihani boshqarishda faoliyatning parchalanishi loyihani osonroq tayinlanishi, kuzatilishi va boshqarilishi mumkin bo'lgan kichikroq vazifalarga ajratishni o'z ichiga oladi. Bu loyihani rejalashtirishning asosi bo'lgan ishni buzish strukturasini (JBS) yaratishning asosiy qismidir. Yilda dasturiy ta'minot, bu murakkab dasturiy ta'minot tizimini kichikroq, boshqariladigan qismlarga ajratish jarayonini anglatadi. Bu talab qilinadigan tafsilotlar darajasiga qarab tizimni modullarga, sinflarga yoki funktsiyalarga ajratishni o'z ichiga olishi mumkin. Kontekstida gaz xromatografiyasi, faoliyatning parchalanishi tahlil jarayonida birikmalarning parchalanishiga ishora qilishi mumkin. Zaif bog'lanishlar yoki faol funktsional guruhlarga ega bo'lgan birikmalar xromatografning yuqori harorati va inert gaz muhitiga ta'sir qilganda parchalanishga moyil bo'ladi. Matematik tushunchalarni, xususan, yosh o'quvchilarga o'rgatish uchun dekompozitsiya ularning xususiyatlari va munosabatlarini yaxshiroq tushunish uchun raqamlarni ularning tarkibiy qismlariga ajratishni anglatadi. Masalan, 10 raqamini 5 va 5 ga, yoki 6 va 4 ga va boshqalarga ajratish mumkin. Ushbu kontseptsiya arifmetik va sonlar nazariyasini chuqurroq tushunishni rivojlantirishga yordam beradi. Atrof-muhit fanida parchalanish faoliyati materiallarning vaqt o'tishi bilan qanday parchalanishini, parchalanuvchilarning ekotizimlardagi rolini va turli materiallarning parchalanish tezligini o'rganishni o'z ichiga olishi mumkin..Ushbu misollarning har biri faoliyatning parchalanishi murakkab tizimlar yoki jarayonlarni soddalashtirish va tushunish uchun kuchli vosita bo'lishi mumkinligini ko'rsatadi.
2.Mehnat muhofazasini yaxshilash bo‘yicha tuziladigan tadbirlar.
Mehnat muhofazasini yaxshilash bo'yicha tadbirlar quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:

Xavfsizlik texnikasi choralarini ko'rish: Ish joylarida ishlayotgan barcha mashina va mexanizmlarning sozligi va texnikaviy holati ustidan qat'iy nazorat qilib borish hamda ularni belgilangan vaqtlarda sinovdan o'tkazish. Baxtsiz hodisalarning oldini olish: Sodir bo'lgan baxtsiz hodisalar yana takrorlanmasligi uchun ularni tahlil qilib borish va xavfsizlik texnikasi holati ustidan uch bosqichli ma'muriy-jamoat nazoratini doimiy ravishda olib borish. Maxsus kiyim-boshlar va shaxsiy himoya vositalari bilan ta'minlash: Ishchilarni maxsus kiyim-boshlar va shaxsiy himoya vositalari bilan ta'minlash, ulardan foydalanish darajasini nazorat qilib borish. Mehnat muhofazasi qoidalariga rioya etilishini nazorat qilish: Mehnat muhofazasi qoidalariga rioya etilishi maxsus davlat organlari va jamoatchilik tomonidan nazorat qilib boriladi. Bu tadbirlar, shuningdek, korxona va tashkilotlarning ichki mehnat tartibi qoidalari, jamoa shartnomalari, tarmoq yoki mintaqaviy jamoa kelishuvlari, korxonalarning boshqa ichki normativ huquqiy hujjatlarida belgilangan standartlar asosida amalga oshiriladi. O'zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksida va "Mehnatni muhofaza qilish to'g'risida"gi qonunda belgilangan talablar asosida ishlab chiqariladigan korxona va tashkilotlarning mehnat muhofazasini yaxshilash bo'yicha aniq chora-tadbirlar mavjud.

Xulosa
Xulosa qilib aytganda, mehnatni muhofaza qilishni takomillashtirish bo'yicha tadbirlarni tashkil etish va faoliyatning parchalanishi kontseptsiyasini tushunish turli sohalarda samaradorlik va xavfsizlikni oshirish uchun juda muhimdir.
Mehnatni muhofaza qilish uchun mustahkam huquqiy asoslarni yaratish, mehnat huquqlarini ta'minlash, ishchilarni ularning huquqlari to'g'risida ma'lumot berish, ish sifatini yaxshilash, ishchi tashkilotlarini qo'llab-quvvatlash, ish o'rinlarini yaratishga sarmoya kiritish, umrbod ta'limni targ'ib qilish va ijtimoiy himoyani birlashtirish birgalikda yanada xavfsiz va adolatli ish muhitini yaratishi mumkin. Ushbu tadbirlar nafaqat ishchilarning farovonligini himoya qiladi, balki barqaror va moslashuvchan mehnat bozorini yaratishga ham hissa qo'shadi.
Boshqa tomondan, faoliyatni dekompozitsiya qilish loyihani boshqarish, dasturiy ta'minotni ishlab chiqish, ilmiy tahlil yoki ta'limda bo'lsin, murakkab vazifalarni soddalashtirishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Faoliyatni kichikroq, boshqariladigan tarkibiy qismlarga ajratish orqali shaxslar va tashkilotlar oldida turgan vazifalarni yaxshiroq tushunishlari, resurslarni yanada samarali taqsimlashlari va maqsadlarga yanada samarali erishishlari mumkin.
Ikkala mavzu ham alohida bo'lsa—da, umumiy maqsadga ega: natijalarni optimallashtirish-mehnatni muhofaza qilish sohasida yoki murakkab tadbirlarni amalga oshirishda. O'ylangan holda amalga oshirilganda, ushbu strategiyalar mahsuldorlik, xavfsizlik va umumiy muvaffaqiyatning sezilarli yaxshilanishiga olib kelishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar

Labor Protection and Leverage on JSTOR
https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents/meetingdocument/wcms_358295.pdf
https://mdpi-res.com/d_attachment/sustainability/sustainability-15-08529/article_deploy/sustainability-15-08529-v2.pdf?version=1685011701
https://uz.wikipedia.org/wiki/Mehnat_muhofazasi
https://azkurs.org/mehnat-muhofazasini-rejalashtirish.html

Download 1,7 Mb.