|
1-боб: маркетинг ва унинг ривожланишининг
|
| bet | 66/109 | | Sana | 21.12.2023 | | Hajmi | 1,13 Mb. | | #125699 |
Bog'liq portal.guldu.uz-M A R K E T I N G Bosqichning tavsifnomasi
1950-1960
|
Tizimsiz kommuniqatsiya bosqichi
|
Kommuniqativ siyosat katta rol uynamaydi, doimiy talabni ta’minlash uchun tovar taklifi hajmiga kontsentratsiya bosh masala hisoblanadi
|
1960-1970
|
Tovar kommuniqatsiyasi bosqichi
|
Sotishni tashkil etishda korxona kommuniqativ vosi-talardan foydalanadi. Birin-chi rejaga reklama va sotishni ragbatlantirish chiqadi
|
1970-1980
|
Maqsadli gurux kommuniqatsiya bosqichi
|
Kommuniqatsiya firmalar tomonidan foyda olishga imkon beruvchi maqsadli guruxlar bilan o’zaro ta’sirda mijozlar bilan mulokot uchun ishlatiladi
|
1980-1990
|
Raqobatli kommuniqatsiya bosqichi
|
Kommuniqativ sharoitni o’zgarishi va kommuniqativ raqobat ko’rsatishning usishi korxonadan kommuniqatsiyani optimal shakl va vositalarini talab qiladi
|
1990-2010
|
Raqobatli va integratsiyalangan kommuniqatsiya bosqichi
|
Bozorni rivojlanish dinamiqasi reklama tashuvchilariga media tarqatishni shakllantirishga olib keladi. Integratsiyalangan kommuniqatsiyaga utishni talab qiladi
|
Korxona o’z firmasining yaxshi imidjini yaratish uchun ko’plab kommuniqativ jaranlar bilan o’zaro kelishishga majburdir. Korxona tovar bilan raqobatlashib kommuniqativ raqobatga chukurrok, ya’ni bozorni muhimrok maqsadli segmenti va xaridorlari e’tiborini erishishga ko’rashib jalb etiladi.
Keyingi kommuniqativ siyosatda strategik va taktik choralarni ichiga oluvchi faqat kompleks yondoshishi imkoniyati kuyiladi. Buning uchun korxonadan tadbirkorlikning integratsiyalangan kommuniqativ kontseptsiyasini yaratish va rivojlantirish talab kilinadi.
Integratsiyalangan kommuniqativ jarayonning xususiyati bo’lib kommuniqatsiya vosita va jarayoni, tashuvchilari, shakllarining turli-tumanligi hisoblanadi.
Kommuniqatsiya quyidagicha tasniflanadi: kontakt turi bo’yicha shaxsiy va shaxsiy bulmagan; jadalligi bo’yicha jadal va tarkor; qo’llash chastotasi buycha yagona va ko’p marotabalik; ta’sir natijasiga ko’ra samarali va samarasiz.
Kommuniqatsiya tashuvchilari sifatida menejment(firma boshqaruvi); xodimlar; mijozlar; jamoat; biznes bo’yicha sheriklar.
Kommuniqatsiya jarayoni:
Har qanday kommuniqatsiya o’zatuvchi va qabul qilib oluvchi orasidagi signallarni ezish uchun signallarni kodlash-dekodlashtirish tizimi erdamida, o’zaro signal almashinuvini nazarda tutadi. Bundan kelib chiqadiki, kommuniqatsiya samaradorligining asosiy shartlari kelib chiqadi:
Kommuniqatsiya maqsadi: O’zatuvchi qanday auditoriyaga etib bormokda eqan va qanday javob olmokchi eqanini aniq bilishi lozim.
Ma’lumot tayorlash. Pivbar, xaridorlarning tajribasini va ko’zda to’tilgan auditoriyaning ma’lumotlarini dekodlash usulini hisobga olmok kerak.
Kanallarni rejalashtirish. O’zatuvchi o’z ma’lumotlarini ko’zlagan auditoriyaga eng yaxshi etkazib bera oladigan kanallar orqali o’zatish kerak.
Ma’lumot samaradorligi-o’zatuvchining aks aloqa signallari bo’yicha ko’zlangan auditoriyaning o’zatilgan ma’lumotlarga javobini baholay olishi kerak.
Yuqorida sanab o’tilgan samaradorlik shartlari xar qanday marketing kommuniqatsiya dasturiga kiruvchi qarorlar tuplamini belgilaydi.
Marketing kommuniqatsiyasining ikki asosiy vosita-bu savdo xodimlari orqali shaxsli muloqatlar va reklama kanallari orqali shaxssiz muloqatlardir.
Shaxsiy savdo samaradorligi reklamadan ancha ko’pdir. Reklamaning yutugi uning narxida: reklama eradamida bitta muloqat savdo agentining vizitidan ancha arzon.
Reklama qisqa vaqt oraligida qayta auditoriyalar bilan muloqat qilishga imkon bersa, agent esa oz sondagi klient (mijoz)larga bera oladi.
Tor doiradagi xaridorga kerak bo’lgan murakqab holi keyin ishlatiladigan tovarga nisbatan umumiy tarzdagi soddalashtirilgan reklamadan ko’ra savdo agentining tasviri kuchlirok.
Agent bevosita ta’sir etib xaridordan darhol buyurtma olishi mumkin holda, reklamalarning taniqliligi va imidji orqali tavsir etish natijasi ancha vaqtdan sung olinadi.
Shuning uchun kommuniqatsiyaning shaxsiy ta’siri ikkinchi darajali bo’lgan hollarda iktisod va ishlab chiqarishi nuktai nazaridan reklamadan foydalanish maqsadga muvofik.
Kommuniqatsiyaning asosiy shakli bu reklamadir.
Reklama agentligi-bu reklama beruvchilar uchun ixtisoslashtirilgan xizmat turlarini taklif etuvchi vositadir. Boshqacha qilib aytganda reklama agentligi bu ijodiy xodimlar va tijoratchilardang iborat, mustaqil korxonadir. U o’z tovari uchun xaridor kidiraetgan buyurtmachilarga reklama tayerlaydi va uni reklama vositalarida joylashtiradi.
Reklama vositalari-ommaviy axborot (televizor, radio, ro’znoma, jurnal), qaysiki reklama murojaatlarini keng tinglovchilar ommasiga etqazuvchi reklama mutaxassislaridir. Jurnal, ro’znomalar, televidenie va radiostantsiyalar o’zlarining noreklama mazmuniga kerakli tinglovchilarni jalb qiladi, reklama beruvchilar esa ularga murojaat etish imkoniyatiga ega bo’ladi.
Boshqa reklama vositalari esa ma’lum darajadagi Kishilarni o’ziga jalb etish maqsadida reklama murojaatlariga (to’g’ri aloqa reklamasi, maketlar, jamoat transportidagi turli ezuvlar, savdo binolarini reklama jixatidan bezash) tayanadilar. Reklama- bu ommani xabardor qilish usulidir. Iste’molchilar bilan yakin aloqa o’rnatishda ommaviy axborot vositalari unga erdam qiladi.
Savdo reklamasining o’ziga xos xususiyati xaridorni chorlash va chakirishdan iborat. Shu bilan birga, savdo reklamasi aholi salomatligi yo’lida tovarlarning ayrim turlarini iste’mol qilishni ko’paytirish maqsadida ularga ta’sir utqazish vositasidir.
Halkning turmush darajasi osha borishi, savdoga bo’lgan talablar kuchayishi va ko’pincha yangi talablar kuyilishi reklama bilan bog’liqdir, chunki savdo halk iste’molini qondirish jaraenidir.
Reklama savdo madaniyatini oshirishga kumaklashmogi lozim. Reklama yaxshi yulga kuyilgan bulsa, xaridorlar o’zlariga zarur tovarlarni tez topib, oson va ko’p vaqt sarflamay sotib oladigan bo’ladilar. Shu tariqa tovarni sotish tezlashadi, savdo xodimlari mexnatining samaradorligi ortadi, muomala chikimlari qamayadi.
Savdo reklamasi aloxida hammaga ma’lum bo’lgan ba’zi bir tovarlar to’g’risida foydali ma’lumotlar berish, shu tovarlarning xususiyatlari, kimmatli jixatlari, ularni ishlatish usullarini tushuntirishi kerak.
|
| |
