|
×10 demultipleksor shartli belgilanishi
|
| bet | 7/9 | | Sana | 26.06.2024 | | Hajmi | 1,02 Mb. | | #265739 |
Bog'liq Ўзбекча лаб 4 семестр Электроника ва схемотехника1×10 demultipleksor shartli belgilanishi.
1×10 demultipleksor shartli belgilanishi, tuzilma sxemasi va haqiqiylik jadvali keltiring.
Bajarish uchun variantlar:
№
|
2 lik sanoq sistemasi
|
№
|
2 lik sanoq sistemasi
|
№
|
2 lik sanoq sistemasi
|
1
|
1100110010
|
11
|
1001000000
|
21
|
1010000000
|
2
|
1000110110
|
12
|
1001000010
|
22
|
1010000010
|
3
|
1000111000
|
13
|
1001000110
|
23
|
1010000110
|
4
|
1000111010
|
14
|
1001001010
|
24
|
1010001010
|
5
|
1000111110
|
15
|
1001001110
|
25
|
1010001000
|
6
|
1000100000
|
16
|
1001010000
|
26
|
1010001110
|
7
|
1000100010
|
17
|
1001010010
|
27
|
1010010000
|
8
|
1000100110
|
18
|
1001010110
|
28
|
1010010010
|
9
|
1000101010
|
19
|
1001011110
|
29
|
1010010110
|
10
|
1000101110
|
20
|
1001111110
|
30
|
1010011110
|
Nazorat savollari
Multipleksorlar deganda nimani tushunasiz?
Demultipleksor deganda nimani tushunasiz?
Multipleksorlarni razryadini oshirish deganda nimani tushunasiz?
Multipleksorlarning vazifasi deganda nimani tushunasiz?
5-Laboratoriya ishi
Komparatorlarning razryadini oshirish
Ishdan maqsad: Komparatorlarning raqamli qurilmada ikki son A va B larni taqqoslash funksiyasi bajarish va taqqoslash natijalarini solishtirish.
Komparator. Bu raqamli qurilmada ikki son A va B larni taqqoslash funksiyasi bajariladi. Taqqoslash natijasida quyidagi solishtirishlardan birining haqiqiyligi aniqlanadi: A = B; A > B; A < B va ularning har biri mos chiqishlarda birlik signal bilan qayd qilinadi.
KOMPARATORLAR A taqqoslovchi unga kiritilgan ikkita kirishni taqqoslaydigan va chiqishni hosil qiladigan elektron sxema. Taqqoslovchining chiqish qiymati kirishlarning qaysi biri katta yoki kamligini ko'rsatadi. Iltimos, iltimos, komparator IClarning chiziqli bo'lmagan dasturlariga kiradi.
Op-amp ikkita kirish terminalidan iborat va shuning uchun op-amp asosidagi taqqoslash moslamasi unga qo'llaniladigan ikkita kirishni taqqoslaydi va natijada taqqoslash natijasini beradi. Ushbu bobda haqida op-amp asosidagi komparatorlar.
KOMPARATORLARNING TURLARI Komparatorlar ikki xil: Inverting va Inverting emas. Ushbu bo'limda ushbu ikki tur haqida batafsil muhokama qilinadi.
INVERTING COMPPARATOR An teskari taqqoslovchi op-amperga asoslangan taqqoslagich bo'lib, uning teskari bo'lmagan terminaliga mos yozuvlar kuchlanishi va teskari terminaliga kirish kuchlanishi qo'llaniladi. Ushbu taqqoslashchi deb nomlanadi inverting taqqoslash kerak bo'lgan kirish voltaji op-ampning teskari terminaliga qo'llaniladi, chunki komparator.
Komparatorlar (kodlarni taqqoslash qurilmalari) ikkita ko’p xonali so’zlarni taqqoslash mikroo’eratsiyasini bajaruvchi qurilmalar. Ikkita son kodlarini taqqoslaganda asosan ularning tengligi (FA=V) yoki kattaligi (FA>V) aniqlanadi. Agar ikkita son A va V tengmas bo’lsa, uni quyidagicha ifodalash mumkin: FA=V q F A=V A soni V sonidan katta bo’lsa: FA>B q FB=B = FA=B V FA>B = FA>B; FA=B;
Bir razryadli komparatorning ishlash asosini, ikki bir razryadli a va b sonlarni taqqoslash bo‘yicha quyidagi 1 – jadval orqali tushuntirish mumkin.
1 – jadval
-
a
|
b
|
Y1(a = b)
|
Y2(a > b)
|
Y3(a < b)
|
1
1
0
0
|
1
0
1
0
|
1
0
0
1
|
0
1
0
0
|
0
0
1
0
|
n – razryadli sonlarni taqqoslash ularning razryadlari bo‘yicha amalga oshiriladi, shundan so‘ng qo‘shimcha mantiqiy sxema yordamida yuqori razryadidan boshlab natijalar tahlil qilinadi.
Mantiqiy raqamli qurilmalar. Bu qurilmalarda diskret elektr signallar bilan turli mantiqiy amallar bajariladi. Bunday qurilmalarga impulslarni taqsimlovchilar, shifratorlar, deshifratorlar va multpleksorlar kiradi.
2-rasm. Proteusda 4063 rusumli komparator.
Bajarish uchun variantlar:
№
|
А
|
В
|
№
|
А
|
В
|
№
|
А
|
В
|
1
|
4
|
6
|
11
|
1
|
3
|
21
|
6
|
8
|
2
|
6
|
5
|
12
|
2
|
4
|
22
|
5
|
9
|
3
|
2
|
7
|
13
|
5
|
6
|
23
|
9
|
7
|
4
|
4
|
8
|
14
|
7
|
8
|
24
|
7
|
7
|
5
|
5
|
3
|
15
|
9
|
9
|
25
|
8
|
4
|
6
|
3
|
3
|
16
|
8
|
8
|
26
|
5
|
6
|
7
|
7
|
8
|
17
|
4
|
4
|
27
|
4
|
5
|
8
|
6
|
4
|
18
|
6
|
9
|
28
|
2
|
2
|
9
|
4
|
3
|
19
|
9
|
9
|
29
|
3
|
9
|
10
|
2
|
1
|
20
|
8
|
3
|
30
|
8
|
4
|
A va B sonlaridan qaysi biri katta ekanligii solishtiring Proteus dasturida.
Nazorat savollari
Komparatorning vazifasi?
Komparatorlarning turlari?
Komparatorlarning tuzilish sxemasi?
Komparatorlarning turlari?
6-Laboratoriya ishi
Shifratorlarning razryadini oshirish
Ishdan maqsad: O‘nlik, sakkizlik yoki o‘noltitalik sanoq tizimidagi raqamlarni ikkilik yoki ikkilik-o‘nlik kodga o‘zgartiruvchi kombinatsion mantiqiy qurilma – shifrator yoki koder deb ataladi.
Shifrator m ta kirish va n ta chiqishga ega bo‘lib, kirishlardan biriga berilgan signalni chiqishda n – razryadli parallel kodga o‘zgartiradi. Agar shifrator n ta chiqishga ega bo‘lsa, u holda uning kirishlari soni 2n dan kam bo‘lmasligi kerak. 2n kirish va chiqishga ega bo‘lgan shifrator to‘liq , agar shifrator kirishlari soni 2n dan kam bo‘lsa, u to‘liq emas deb ataladi. Shifrator chiqishlari soni doim kirishlari sonidan kam bo‘lganligi sababli, aloqa liniyalari cheklangan hollarda turli qurilmalar o‘rtasida ma’lumot almashish uchun ham qo‘llaniladi.
0 dan 9 gacha bo‘lgan o‘nlik raqamlarni ikkilik-o‘nlik kodiga o‘girishda shifrator qanday ishlashini ko‘rib chiqamiz. O‘nlik raqamlarni ikkilik-o‘nlik kodiga o‘girishda (yoki aksincha hollarda) har bir o‘nlik raqam to‘rtta ikkilik raqam bilan almashtiriladi. O‘nlik raqamlar mos ravishda boshqaruv pultining i=0,1,2…9 sonlarini bosish orqali kiritilayotgan bo‘lsin. Shifrator holatini haqiqiylik jadvali yordamida tadqiq etish mumkin.
Bunday shifratorning to‘liq haqiqiylik jadvali turli kirish o‘zgaruvchilari uchun (210-10)=1014 ta kombinatsiyadan tashkil topgan bo‘lishi kerak edi. Mazkur shifrator ishi davomida qo‘llanilmaydigan turli mantiqiy o‘zgaruvchilar to‘plamini olib tashlash hisobiga, chiqishdagi o‘zgaruvchilar soni to‘rttagacha qisqartirilgan. Mazkur shifratorning kirishlari soni 2n=16 dan kam bo‘lganligi sababli, u to‘liq emas hisoblanadi. Shifrator bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan 4 ta chiqishga ega bo‘lib, uning holati to‘rtta MAFdan tashkil topgan tizim bilan ifodalaniladi. Shifrator ishi mantiqini ifodalovchi MAF tizimini haqiqiylik jadvalidan foydalanib hosil qilamiz:
1-rasm. Shifrator va uni boshqaruv klaviaturasi
2-rasm. Shifratorning blok sxemasi
Ikkilik sanoq tizimidagi raqamlarni o‘nlik sanoq tizimidagi kodga o‘zgartiruvchi kombinatsion mantiqiy qurilma – deshifrator yoki dekoder deb ataladi. Bunday o‘zgartirishlar, masalan, elektron soatlarda, EHM va shu kabilar dasturidagi ma’lumotlarni qayta shifrlashda qo‘llaniladi. Deshifrator shifratorga teskari bo‘lgan amalni bajaradi. Agar deshifratorning n adres kirishlari uning m chiqishlari soni bilan m=2n munosabat bilan bog‘langan bo‘lsa, bunday deshifrator to‘liq deb ataladi. Agar m<2n bo‘lsa, deshifrator to‘liq emas deb ataladi.
3-rasm. Chiziqli deshifrator grafik belgisi (a) va uning blok sxemasi (b)
Ikkita adres kirishiga va to‘rtta (0-3) chiqishga ega bo‘lgan chiziqli deshifrator tasviri a-rasmda, uning shartli tasviri esa b-rasmda keltirilgan. Har bir chiqish HAM elementining chiqishi bo‘lib hisoblanadi. Demak, bu kirish bilan bog‘liq bo‘lgan ikkilik o‘zgaruvchi 1 qiymatini faqat shu holda qabul qilishi mumkinki, agar mos keluvchi HAM elementining uchchala kirishida 1 qiymatiga mos keluvchi o‘zgaruvchi hosil bo‘lsa.
Deshifrator mikrosxemalari ko‘p hollarda S ruxsat kirishiga ega bo‘ladilar. Bu kirishning mavjudligi ISlar asosida kirish kodi razryadini oshirishga imkon beradi.
|
| |
