|
1-Laboratoriya ishi Ma’lumotlarni ikkilik sanoq sistemasiga o‘tkazish. Ishdan maqsad
|
| bet | 8/9 | | Sana | 26.06.2024 | | Hajmi | 1,02 Mb. | | #265739 |
Bog'liq Ўзбекча лаб 4 семестр Электроника ва схемотехникаBajarish uchun variantlar:
T/r
|
Berilgan sonlarni ikkilik sanoq sistemasiga o’tkazing
|
T/r
|
Berilgan sonlarni ikkilik sanoq sistemasiga o’tkazing
|
1
|
4
|
16
|
9
|
2
|
5
|
17
|
10
|
3
|
6
|
18
|
12
|
4
|
21
|
19
|
13
|
5
|
23
|
20
|
19
|
6
|
25
|
21
|
29
|
7
|
27
|
22
|
2
|
8
|
8
|
23
|
17
|
9
|
11
|
24
|
7
|
10
|
16
|
25
|
20
|
11
|
18
|
26
|
22
|
12
|
30
|
27
|
24
|
13
|
15
|
28
|
28
|
14
|
14
|
29
|
27
|
15
|
3
|
30
|
26
|
O’tkazilgan sonlarni AND va OR mantiqiy elementlari asosida Proteus dasturida razryadini oshrish.
Nazorat savollari
1. Shifrator nimani anglatadi va u qanday masalalarni echishda foydalaniladi?
2. Qanday deshifratorlarga chiziqli deyiladi?
3. Chiziqli deshifratorning tezkorligi nima bilan aniqlanadi?
4. Shifratori qurishda qanday mantiqiy elementlardan foydalaniladi?
5. To‘liq deshifrator to‘liq bo‘lmagan deshifratordan nimasi bilan farq qiladi?
6. OE kirishi nima uchun ishlatiladi?
7-laboratoriya ishi
Triggerlar asosidagi sxemalarning vaqt diaramalarini tuzish
Ishdan maqsad: Proteusda triggerlar ishlashini va sxamalarni ko’rib chiqib o’rganish.
Trigger (trigger tizimi) - ikki barqaror holatdan birida uzoq vaqt turish va ularni tashqi signallar ta'sirida almashtirish qobiliyatiga ega bo'lgan elektron qurilmalar sinfi. Har bir tetik holati chiqish voltajining qiymati bilan osongina tan olinadi. Harakatning tabiatiga ko'ra, triggerlar impuls qurilmalariga tegishli - ularning faol elementlari (tranzistorlar, lampalar) asosiy rejimda ishlaydi va holat o'zgarishi juda qisqa vaqt davom etadi.
Funktsional qurilma sifatida triggerning o'ziga xos xususiyati ikkilik ma'lumotni saqlash xususiyatidir. Trigger xotira deganda kommutatsiya signali tugatilgandan keyin ham ikkita holatdan birida qolish qobiliyati tushuniladi. Holatlardan birini “1”, ikkinchisini “0” deb qabul qilsak, trigger ikkilik kodda yozilgan sonning bir bitini saqlaydi (eslab qoladi) deb taxmin qilishimiz mumkin.
1-rasm. J va K informasion kirishli universal triggerlar (JK-trigger).
Diskret elementlar asosida qurilgan simmetrik triggerning elektr sxemasi
2-rasm.
Agar kombinatsion sxemalarga xotira kiritilsa, u holda ularning yordamida hisoblagichlar, arifmetik registrlar va boshqa “aqlli” sxemalarni hosil qilish mumkin. Bunda ular bir funktsiyani bajarib bo‘lgach, keyingisiga o‘tadi. Bunday sxemalarning asosiy tuguni bo‘lib trigger hisoblanadi. ME va triggerlardan tuzilgan sxemalar, ya’ni ketma-ketli sxemalar kirish signalarining hozirgi holati bo‘yicha yoki ularning avvalgi holatini bilgan holda kombinatsion funktsiya shakllantirishi mumkin. Har bir trigger asosida bir-biri bilan o‘zaro kesishib ketgan teskari aloqalari mavjud bo‘lgan ikkita invertorli zanjir yotadi. Bu holat 3-rasmda
keltirilgan.
3-rasm.
Bu zanjir bistabil yacheyka (BYa) deb ataladi va u ikkita turg‘un holatga ega. BYa ma’lumotlarni ikkilik sanoq tizimida qayta ishlashga mo‘ljallangan, chunki bunday yacheykadagi Q chiqish potentsiali bir-biridan sezilarli farqlanuvchi mantiqiy 0 va mantiqiy 1 ga mos keluvchi qiymatlarni olishi mumkin. Yacheykaga yozilgan ma’lumot YeK kuchlanish manbai ulangan
vaqtda saqlanib turadi. Bir BYadagi ma’lumotni keyingisiga uzatish mumkin emas, chunki ularda tashqi boshqaruv zanjiri mavjud emas. Asinxron RS-trigger. Agar BYa boshqaruv zanjirlari bilan to‘ldirilsa, u holda unga 1 bit ma’lumotni yozish va saqlash mumkin bo‘lgan trigger
qurilmasi hosil bo‘ladi. Trigger invers ma’lumot kirishlariga ega bo‘lgan ikkita YOKI-EMAS (4 a-rasm), yoki HAM-EMAS (4 b-rasm) yordamida tuzilishi mumkin.
4-rasm. RS-triggerining shartli belgisi.
Sinxron RS-trigger. Elementar asinxron RS-triggerli yacheykalar – turli kombinatsion qurilmalarning asosi bo‘lib hisoblanadi. Ular qatoriga hisoblagichlar, registrlar va chastota bo‘luvchilari kiradi. Bu qurilmalarda takt signali yoki sinxronlash signali deb ataluvchi maxsus signal yordamida avval kiritilgan ma’lumotni chiqishga uzatish va keyingi xotira yacheykasiga yozib qo‘yish kerak Bunday rejimni amalga oshirish uchun RS-trigger qo‘shimcha S (clock) takt kirishi bilan to‘ldiriladi, va u sinxron trigger deb ataladi (5-rasm).
5-rasm. Sinxron RS-trigger shartli belgilanishi (a) va uning tuzilma sxemasi (b).
|
| |
