2.1. Texnologik paradigmalar: umumiy
tavsiflar
Texnika sohasiga ko'prik tashlab, ijtimoiy ishlab chiqarishning
texnologik turlari va texnologik klasterlarning rivojlanishining
tabiiy ilmiy va paradigmatik xususiyatini aniqlash mumkin.
T. Kunning "paradigma" kontseptsiyasini texnologik
tadqiqotlarga birinchi bo'lib J. Dosi qo'llagan. U "oddiy"
texnologik o'zgarishlarga yangi, yangi texnologik
paradigmalarga olib keladigan yirik, inqilobiy (va shuning
uchun "kamdan -kam") texnologik yutuqlarni kuzatib boradigan
qo'shimcha, nisbatan kichik o’zgarishlarni kiritishni taklif qildi.
J. Dosi texnologik paradigmani "
yangi bilimlarni olishga
qaratilgan aniq qoidalar bilan birgalikda tabiiy
fanlardan olingan puxta tanlangan tamoyillarga
asoslangan individual texnologik muammolarni hal qilish
modeli va tuzilishi
" deb ta'riflaydi.
Texnologik paradigma
- bu ikki qiymatli modelga misol
bo’ladi: ishlab chiqilishi va takomillashtirilishi kerak bo'lgan
artefakt va evristik tamoyillar to'plami.
Dosidan so'ng, "
texnologik paradigma
" tushunchasi
ko'plab tadqiqotchilar tomonidan qo'llanilgan va
konsepsiya sifatida umumiy tarzda qabul qilingan.
Yangi texnologik paradigma asosida fundamental, sifat
jihatdan yangi nazariy ishlar paydo bo'ladi.
K. Debaker va M. Rappa texnologik paradigmalar odatda
ikki bosqichda shakllanishini taklif qilishdi:
botlegging
va
qiziqishning ustunligi,
ya’ni
yashrin innovatsiya
va
umum qabul qilingan qaror
.
Bootlegging
- bu tashkilot ichida yashirin tarzda
o'tkaziladigan innovatsion tadqiqotlardir.
Ular, qoida tariqasida, "pastdan yuqoriga", oldindan
rejalashtirilmagan, yuqori rahbariyatning rasmiy
ruxsatisiz, lekin kompaniya manfaatlari uchun tashkil
etiladi.
Ularni amalga oshirish uchun rasman mablag’
ajratilmaydi.
Innovatsion hayotiy siklning ikkinchi bosqichi ya’ni
|
