1-Mаshg’ulot: Fanning asosiy tushunchalari mohiyati xavf turlarini va ularni guruhlash va indefikatsiyalash Ishdan maqsad: Xavf-xatar

Download 379.08 Kb. Pdf ko'rish
bet	4/5
Sana	21.09.2023
Hajmi	379.08 Kb.
	#83340

1 2 3 4 5

Bog'liq
1-Amaliy
1-amaliy, 1-amaliy mashg\'ulot, geokniga gornaya elektrotehnika capenko efred mirskiy mi suharev, 27-Ma\'ruza, Tyutor M. Saitovning hisoboti, Гурунтлар.тест, amaliyot dasturi (EEE), 5f6c41bc6a0f77.76404169Exsel жадвал хисоблагичларида иктисодий ва молиявий масалалрни ечиш (1), Намуна штат жадвали учун, Ma\'ruza-3, 3-amaliy mashg\'ulot, 5A, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 31 январдаги 59, Илмий ишлар рўйхати, Илмий ишлар 3.5 шакл

Xavflarni o`rganish tartibi uch bosqichda amalga oshiriladi

Xavfsizlik – bu ob`ektning shunday himoyaki, bunda unga ta`sir etuvchi
barcha moddalar
oqimlari, energiyalari va informatsiyalari maksimal ruxsat etiladigan miqdordan
oshmaydi. Tabiiy ofatlar butun davlat uchun halokatli hisoblanadi. Tabiiy ofatlar
natijasida ko`plab odamlar halok bo`ladi, moddiy boyliklar nobud bo`ladi, aholi
turar joylari, sanoat korxonalari va boshqalar vayron bo`ladi. Bundan tashqari tabiiy
ofatlar ta`sirida inson yashashi uchun noqulay, antisanitar-gigienik shart-sharoitlar
vujudga kelib, ular turli xil yuqumli kasalliklarni kelib chiqishiga sabab bo`ladi.
Xavflarni o`rganish tartibi uch bosqichda amalga oshiriladi:
Birinchi bosqich-xavflarni oldindan tahlil etish. Bu bosqich uch qadam bilan
bajariladi: 1-qadam-xavf manbalarini aniqlash; 2-qadam-xavflarni vujudga
keltiradigan
qismlarni
aniqlash;
3-qadam-tahlilni
chegaralash,
ya`ni,
tekshirilmaydigan xavflarni chiqarib tashlash.
Ikkinchi bosqich-xavfli holatlarni ketma-ketligini aniqlash, hodisa va xavflar
daraxtini
tuzish. Xavflar daraxti yuqoridan pastga qarab quriladi hamda sabablari hisobga
olingan holda
tamom bo`ladi (2.2.-rasm).
Uchinchi bosqich-oqibatlarni tahlil qilish. Xavfsizlik tizimi, bu-
xavfsizlikning murakkab masalalarini hal qilish yo`llarini tayyorlash va asoslashda
foydalaniladigan metodologik choralar yig’indisidir. O`zaro ta`siri bilan aniq bir
maqsadga etishtiradigan aloqador qismlar yig’indisi tizim deb ataladi.
Tizim deganda birgina
moddiy ob`ektdan tashqari aloqalar va bog’lanishlar ham tushuniladi. Har qanday
sozlangan mashina texnik tizimga misol bo`lishi mumkin.
Tarkibiga odam ham kiradigan element tizimi ergonomik tizim deb ataladi.
Masalan,
«Odam-mashina», «odam-mashina-atrof-muhit».

2.2.-rasm. «Xavflar daraxti»ning sxemasi.
Tizimlash tamoyili hodisalarni o`zaro bog’liq ravishda bir to`plam tariqasida
o`rganadi. Tizim beradigan maqsad yoki natija tizim yaratuvchi element deb
aytiladi.
Masalan, yong’in-yonuvchi modda, oksidlovchi kislorod, yondiruvchi. Bu
erda yong’in-tizim, yonuvchi modda-oksidlovchi, yondiruvchi-uning elementlari.
Agar birorta elementni shulardan chiqarib tashlasak, tizim buziladi. Tizimda bor
sifat uning elementlarida bo`lmaydi.
Bu tizimning muhim xususiyati bo`lib, xavfsizlik masalalari tahlili asosida
joylashgan. Ko`ngilsiz voqealarning paydo bo`lish sabablarini aniqlash, ularni
kamaytirishga qaratilgan tadbirlar xavfsizlik tizimi tahlilining asosiy maqsadidir.
Har qanday sabablar natijasida vujudga kelgan xavflar zarar keltiradi.
Sababsiz haqiqiy xavf ham, zarar ham yo`q. Demak, xavfdan saqlanish uning kelib
chiqish sabablarini bilishga asoslangan.
Sodir bo`lgan xavflar bilan sabablar o`rtasida sabab-oqibat aloqasi bor. O`z
navbatida bir sabab ikkinchi sababiy oqibatni keltirib chiqaradi va h.k. SHunday
qilib, sabablar va xavflar zanjirsimon tizimni yaratadi. Bunday grafikning tasviri
shoxli daraxtga o`xshaydi.
Quriladigan daraxtlarda sabab va xavf shoxlari bor. Ularni o`zaro ajratib
tashlash mumkin emas. SHuning uchun xavfsizlikni tahlil etishda tuzilgan tasvirni
sabablar va xavflar daraxti deb atash lozim.

Download 379.08 Kb.

1 2 3 4 5

Download 379.08 Kb.

Pdf ko'rish