|
O‘zbekiston Respublikasining ta’lim sohasidagi davlat siyosati mazmuni va uni aks etgiruvchi hujjatlar
|
| bet | 2/10 | | Sana | 12.11.2023 | | Hajmi | 65.68 Kb. | | #97507 |
Bog'liq 1 ma\'ruza Shermatov Elyorbek 202-shqx, Nanotexnologiya tushunchasiga , J, Abdumutalibova, Melziyayev X, Toxtasinova Y, Mavzu Mulkiy sug’urta-fayllar.org (1), 2023, ffff, 1-Mustaqil ta’lim 10. O‘zbekistonning tarixiy shaharlari-fayllar.org, Umarova Dinara, individual proektO‘zbekiston Respublikasining ta’lim sohasidagi davlat siyosati mazmuni va uni aks etgiruvchi hujjatlar.
Me’yoriyhuquqiy hujjat deb normativ hujjatlar to‘g‘risidagi Qonunga muvofiq qabul qilingan, umum majburiy davlat ko‘rsatmalari sifatida huquqiy normalarni belgilashga, o‘zgartirishga yoki bekor qilishga qaratilgan rasmiy hujjatga aytiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari, O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralar, mahalliy davlat hokimiyati organlari normativhuquqiy hujjatlar qabul qilish huquqiga ega bo‘lgan organlar yoki mansabdor shaxslar hisoblanadi.
Me’yoriyhuquqiy hujjatlarning turlariga quyidagilar kiradi:
1.O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi;
2.O‘zbekiston Respublikasining qonunlari;
3.O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlari;
4.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari;
5.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari;
6.Vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralarning buyruqlari hamda qarorlari;
7.Mahalliy davlat hokimiyati organlarining qarorlari.
Har bir suveren davlatning bosh huquqiy asosi bu uning Konstitutsiyasidir. Konstitutsiyamizning yaratilishi o‘ziga xos rivojlanish yo‘lini bosib o‘tganligi bilan tavsiflanadi. O‘tish davridagi murakkab zamonda yaratilgan ushbu bebaxo va benazir hujjat asosiy qonun shaklida jamiyatning, xalqning manfaati xamda kelajagiga umid va ishonch uyg‘otdi, ijtimoiy taraqqiyotga mo‘ljal oluvchi yo‘lchi yulduz bo‘lib xizmat qilib kelmoqda.
Ma’lumki O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi qizg‘in muxokamalar natijasida suveren demokratik davlatning Konstitutsiyasi sifatida 1992 yil 8 dekabrda qabul qilindi. Asosiy qonunimiz davlat mustaqilligimizning mevasi, mahsuli xalq manfaatini ta’minlovchi oliy qonun sifatida yaratildi va xurligimiz madxiyasi sifatida yashamoqda.
Konstitutsiya kelajagi buyuk O‘zbekistonning qad rostlashi uchun, adolatli huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini barpo etish uchun mustahkam huquqiy poydevor bo‘lishi shakshubxasizdir.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining o‘ziga xos xususiyatlarini quyidagilarda:
birinchidan, ushbu hujjatda huquqiy va siyosiy ongning eng yuksak yutuqlarini, xozirgi zamon, konstitutsiyaviylik ilmini o‘ziga jalb etgani, o‘zbek xalqi madaniyati va milliy an’analarining chuqur ildizlariga suyanilganligi;
ikkinchidan, bu hujjat, O‘zbekiston Respublikasidagi avvalgi ijtimoiyiqtisodiy, siyosiy tizimni amalda boshqa tizimga aylanganligini, tubdan o‘zgarish ro‘y berganini Konstitutsiyaviy mustahkamlaganligini ko‘rish mumkin.
Bir so‘z bilan aytganda O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi mazmunan yangi siyosiy hujjatdir. Unda ijtimoiysiyosiy xususiyat, uni rivojlantirishning asosiy g‘oyalari, respublika ichki va tashqi siyosatining eng muhim yo‘nalishlari belgilab berildi. Asosiy qonun dunyo siyosiy xaritasida yangi suveren davlat O‘zbekiston Respublikasi paydo bo‘lganligini mustahkamlab qo‘ydi.
Konstitutsiyaning “insonga qaratilganligi” xususiyatini alohida ajratib ko‘rsatish lozim. Konstitutsiyaning markazida inson, fuqaro, uning huquqlari va qonuniy manfaatlari turadi.
O‘zbekiston Respublikasi demokratik huquqiy davlat qurish va fuqarolik jamiyatini shakllantirish uchun xarakat qilar ekan, xar tomonlama rivojlangan, erkin shaxsni shakllantirishni o‘zining asosiy vazifalaridan biri deb biladi. Ta’lim soxasida maqsadga yo‘naltirilgan davlat siyosatini olib borish va bu vazifani yechishda asosiy vositalardan biridir.
Ta’lim olish huquqi shaxsning asosiy huquqlaridan biridir.
O‘zbekiston Respublikasi Inson huquqlari umumjaxon deklaratsiyasiga (1948 yil) asoslanib berilgan huquqni amalga oshirishning faoliyat ko‘rsatayotgan mexanizmini yaratdi.
Ta’lim olish huquqiga tegishli halqaro hujjatlar (1960 yil 14 dekabrdagi Ta’lim soxasidagi kamsitishlarga qarshi kurash to‘g‘risidagi Konvensiya) shuni e’tirof etadiki, “ta’lim” iborasi o‘qitishning barcha turlarini va bosqichlarini qamrab oladi va ta’lim olish imkoniga ega bo‘lish, ta’limning darajasi va sifati, shuningdek, ta’lim berish sharoitlarini o‘z ichiga oladi.
Xalqaro huquq normalari boshlang‘ich ta’limning majburiy va bepul qilishni, o‘rta ta’limni uning barcha turlarida umum erishadigan qilishni va undan hammaning foydalanishini ta’minlashni, oliy ta’limni to‘la tenglik asosida va har bir kishining qobiliyatidan kelib chiqib barcha erisha oladigan qilishni, qonunda belgilangan o‘qishning majburiyligini ta’minlashni tavsiya etadi.
O‘zbekiston Respublikasi o‘zi olgan majburiyatlarga amal qilib uzluksiz ta’limning barqaror tizimini yaratdi, shaxsning ta’lim olish huquqini amalga oshirish mexanizmini mustaxkamlab qo‘ydi.
Ta’lim shakli va bosqichlarining ko‘p xilliligi shaxsning ehtiyojlari va qiziqishlaridan kelib chiqqan holda uning ta’lim olish huquqini iloji boricha to‘laroq amalga oshirishga imkon beradi.
Ta’lim olish huquqining mazmuni shundan iboratki, u O‘zbekiston Respublikasining har bir fuqarosi uchun ta’lim va tarbiyaning barcha shakllaridan teng foydalanish imkoniyatini beradi.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 41moddasida “Har kim bilim olish huquqiga ega. Bepul umumiy ta’lim olish davlat tomonidan kafolatlanadi. Maktab ishlari davlat nazoratidadir” deb ko‘rsatilgan.
Davlat faqat ta’lim olish huquqini amalga oshirish uchun sharoitlar yaratibgina qolmay, mamlakatdagi maktab ishlarini nazorat ham qilib turadi.
Hozirgi vaqtda O‘zbekistonda har bir kishining ehtiyojiga ko‘ra ta’lim olish huquqini ta’minlashning ishchan mexanizmi shakllangan bo‘lib, u tegishli moddiy texnik shart sharoitlar bilan mustahkamlangan.
Fuqarolarning huquq va erkinliklarini muxofaza qilishga bag‘ishlangan barcha qonunlar va huquqiy hujjatlar negizida Konstitutsiyada nazarda tutilgan demokratik rux bilan sug‘orilgan asosiy g‘oya va qoidalar yotadi. Konstitutsiya asosida ishlab chiqilgan va qabul qilingan barcha qonunlar Konstitutsiyaviy tamoyillarni ijtimoiy hayotning turli sohalarida joriy etilishi uchun muhim vosita vazifasini bajaradi.
|
| |
