1-mavzu: ta’lim jarayonida axborot- kommunikatsiya texnologiyalarining o‘rni va imkoniyatlari

Ishlab chiqarish sohasi: Ishlab chiqarishning deyarli barcha sohalarida kompyuterlar qo‘llanilib kelmoqda. Kompyuterlar ko‘pgina texnologik jarayonlarni boshqarmoqda. Ular yordamida yangi maxsulot chizmasini yaratishdan toki tayyor mahsulot bo‘lib chiqqunga qadar bo‘lgan barcha jarayonlarni avtomatlashtirish mumkin. Mahsulot shaklini konstruktor kompyuter ekranida chizib, tegishli o‘zgartirishlar yasab, qog‘ozga chop etishi mumkin. Mahsulot ishlab chiqarish uchun kerakli barcha qurilma imkoniyatlari, unga ketadigan sarf-harajatlarni hisob-kitob qilish va boshqa ishlar bajarishda kompyuter beg‘araz yordamchidir.

• Ishlab chiqarish sohasi: Ishlab chiqarishning deyarli barcha sohalarida kompyuterlar qo‘llanilib kelmoqda. Kompyuterlar ko‘pgina texnologik jarayonlarni boshqarmoqda. Ular yordamida yangi maxsulot chizmasini yaratishdan toki tayyor mahsulot bo‘lib chiqqunga qadar bo‘lgan barcha jarayonlarni avtomatlashtirish mumkin. Mahsulot shaklini konstruktor kompyuter ekranida chizib, tegishli o‘zgartirishlar yasab, qog‘ozga chop etishi mumkin. Mahsulot ishlab chiqarish uchun kerakli barcha qurilma imkoniyatlari, unga ketadigan sarf-harajatlarni hisob-kitob qilish va boshqa ishlar bajarishda kompyuter beg‘araz yordamchidir.
• Mahsulot ishlab chiqarishda axborot asosiy kompyuterlardan ishlab chiqarish liniyalariga yetkaziladi. U yyerda axborotni qabul qilishga tayyor turgan robotlar kompyuter uzatgan dastur asosida mahsulotni yig‘a boshlaydilar. Tayyor mahsulotlar esa robotlar yordamida tekshirilib, omborlarga jo‘natiladi.

Meditsina: Ma’lumki, shifokorga borishni ko‘pchiligingiz xush ko‘rmaysiz. Demak, birinchidan, siz bemorsiz. Chunki, sog‘lom odam u yerga bormaydi. Ikkinchidan, u yerda navbatda turishga to‘g‘ri keladi. Masalan, ro‘yxatxonada kasallik varaqasi uchun, shifokorlar qabuliga kirish uchun va hokazo. Uchinchidan, shifokor yozib bergan dorilarni dorixonalardan izlash kerak bo‘ladi.

• Meditsina: Ma’lumki, shifokorga borishni ko‘pchiligingiz xush ko‘rmaysiz. Demak, birinchidan, siz bemorsiz. Chunki, sog‘lom odam u yerga bormaydi. Ikkinchidan, u yerda navbatda turishga to‘g‘ri keladi. Masalan, ro‘yxatxonada kasallik varaqasi uchun, shifokorlar qabuliga kirish uchun va hokazo. Uchinchidan, shifokor yozib bergan dorilarni dorixonalardan izlash kerak bo‘ladi.
• Kompyuterlarning shifoxonalarda va poliklinikalarda paydo bo‘lishi ko‘p narsalarni, jumladan, yuqoridagi muammolarni ham tubdan o‘zgartirib yuboradi. Endi siz to‘g‘ridan to‘g‘ri shifokor xuzuriga yo‘l olasiz. Uning ish stolidadan odatdagi meditsina ish qurollaridan tashqari kompyuter ham joy olgan: uning xotirasida barcha bemorlarning kasallik tarixi xattoki, siz oldin murojaat etgan bo‘lsangiz, sizning ham tarixingiz yozib qo‘yilgan. Birinchi bor murojaat etayotgan bo‘lsangiz siz haqingizdagi barcha axborotni shu erning o‘zida shifokor kompyutyerga kiritib qo‘yadi. Kasalligingiz haqidagi barcha ma’lumotlar kompyutyerga kiritilgach, sizning kasalligingiz haqida tashxis qo‘yilib chop etish qurilmasi yordamida dorilar uchun retsept chop etib beriladi. Retseptni olib, boshqa kompyutyerdan ushbu dorilarni eng yaqin bo‘lgan qaysi aptekalardan topish mumkinligi haqida axborot olishingiz mumkin.
• Kompyuter meditsinada boshqa ishlarga ham qodir. Masalan tomograf, ya’ni siljib harakatlanadigan rentgen apparati, insonning ixtiyoriy organi haqida to‘liq ma’lumot olish, ulardagi mikroskopik defektlar, chet jinslar (masalan buyrakdagi tosh kabi) haqida ma’lumot berishi mumkin. Tomograf uzatgan axborotni tezda qayta ishlash va ekranda ko‘rsatish uchun albatta u kompyuter bilan bog‘langan bo‘lishi shart.