Qayta sanash kassasida aniqlangan kassa xatoliklarini qayd etish K I T O B I

Download 2,57 Mb.
bet	12/19
Sana	12.08.2024
Hajmi	2,57 Mb.
	#269399

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 19

Bog'liq
3028 29.06.2018

Qayta sanash kassasida aniqlangan
kassa xatoliklarini qayd etish
K I T O B I




20___yil “_____”__________________da boshlandi 20___yil “_____”__________________da yakunlandi

Sana	Xo‘jalik yurituvchi subyekt nomi (yoki pul bog‘lamini shakllantirgan kassirni F.I.O.)	Sumka (qop)ning (yoki pul bog‘lamining plombir, klishe) raqami	Aniqlangan kassa xatoligining turi va summasi				Xatolikni aniqlagan kassirning F.I.O.
			ortiqcha	kamomad	shu jumladan
			ortiqcha	kamomad	to‘lovga yaroqsiz	qalbaki

Tijorat banklarida kassa ishini tashkil etish, naqd pul va boshqa qimmatliklarni inkassatsiya qilishga doir yo‘riqnomaga
23-ILOVA


___________________________________ inkassatsiya bo‘limi

Xo‘jalik yurituvchi subyektlardan inkassatorlar guruhi yig‘ib kelgan
va bank kassasiga topshirilgan naqd pul tushumlari summasi to‘g‘risida
M A ’ L U M O T N O M A

Ushbu ma’lumotnoma orqali 20 ___ yilning “ ____ ” _________________da

inkassatorlar guruhi naqd pul tushumiga ega bo‘lgan xo‘jalik yurituvchi subyektlardan
					(so‘mda)
T/r	Yo‘nalish (tashrif)		Inkassatorlar guruhi yig‘ib kelgan naqd pul tushumlari summasi
T/r	raqami	yig‘ilgan sumka (qop) soni	raqam bilan	so‘z bilan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Jami:

so‘m miqdorida naqd pul tushumlari yig‘ilib, ________________bankning ________________ filiali
kassasiga topshirilganligini ma’lum qilamiz.

Inkassatsiya bo‘limi boshlig‘i
				(F.I.O.)	(imzo)
M.O‘.	(inkassatsiya bo‘limi)


Ma’lumotnomani qabul qilib oldi:
____________________________ bank

____________________________ filiali

bosh buxgalteri
				(F.I.O.)	(imzo)

Oldingi tahrirga qarang.
Tijorat banklarida kassa ishini tashkil etish, naqd pul va boshqa qimmatliklarni inkassatsiya qilishga doir yo‘riqnomaga
24-ILOVA

_____________________ bank __________________________filiali

Inkassatorlar guruhiga topshirilgan

bo‘sh inkassatsi� sumkalari (qoplari) sonini qayd etish
K I T O B I

Boshlangan: 20____ “_____” ____________ da

Tugallangan: 20____ “_____” ____________ da

(24-ilovaning orqa tomoni)

Bo‘sh inkassatsiya sumka (qop)larini

qabul qilish

soni

topshirgan qayta sanash kassasi xodimining F.I.O.

qabul qilgan inkassatorning

qabul qilish

soni

topshirgan qayta sanash kassasi xodimining F.I.O.

qabul qilgan inkassatorning

sanasi

vaqti (soat, daqiqa)

raqam bilan

so‘z bilan

F.I.O.

imzosi

sanasi

vaqti (soat, daqiqa)

raqam bilan

so‘z bilan

F.I.O.

imzosi

(24-ilova O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvning 2018-yil 15-dekabrdagi 39/19-sonli qarori (ro‘yxat raqami 3028-1, 23.01.2019-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 24.01.2019-y., 10/19/3028-1/2532-son)
Tijorat banklarida kassa ishini tashkil etish, naqd pul va boshqa qimmatliklarni inkassatsiya qilishga doir yo‘riqnomaga
25-ILOVA
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining banknot va tangalarini to‘lovga yaroqli ekanligini aniqlash
MEZONLARI
1. O‘zbekiston Respublikasi hududida qonuniy to‘lov vositasi hisoblangan va ularning haqiqiyligi shubha tug‘dirmaydigan, tegishli himoya belgilariga ega bo‘lgan hamda yetarli miqdorda o‘zining hajmini saqlab qolgan O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining banknot va tangalari to‘lovga yaroqli hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasi hududida faoliyat yuritayotgan barcha xo‘jalik yurituvchi subyektlar tegishli himoya belgilariga ega bo‘lgan quyidagi banknotlarni hech qanday moneliksiz to‘lovga qabul qilishlari va tushum puli sifatida banklarga topshirishlari lozim:
har qanday qismida teshik yoki yirtilish bo‘lgan, qog‘ozi siyqalangan (ishqalanish oqibatida yupqalashib, yumshoq qog‘oz ko‘rinishiga kelib qolgan) hamda dog‘lari bo‘lgan va turli rasm va (yoki) yozuvlar yozilgan banknotlar;
yirtilib bo‘laklarga ajralgan va yelimlangan pullar — agar pulning qismlari shubhasiz bitta banknotga tegishli bo‘lsa;
bo‘yoq moddalari yoki kislota to‘kilgan, tabiiy rangi o‘zgargan, kuygan, bo‘yalgan yoki chizilgan pullar;
umumiy hajmining 55 foizidan kam bo‘lmagan qismini saqlab banknotlar.
2. Bank kassasiga mijozlar tomonidan tegishli himoya belgilari mavjud bo‘lgan lekin, jiddiy shikastlangan (xususan, katta bir qismi ya’ni, banknot umumiy hajmining kamida 40 — 45 foizi mavjud bo‘lmagan) banknotlar taqdim etilsa, ularning to‘lovga yaroqli ekanligini aniqlashda maxsus katakchalardan foydalanish lozim.
Ushbu maxsus katakchalar soni 200 tani tashkil etib, gorizontal joylashgan 20 ta katak banknot enining uzunligini, vertikal joylashgan 10 ta katak esa banknot bo‘yining uzunligini tashkil etadi.

3. Markaziy bank tomonidan muomalaga kiritilgan banknotlarning (100 foiz hajmi) to‘liq maydoni quyidagi o‘lchamlarni:
Oldingi tahrirga qarang.
1000 (2001-yil namunasidagi), 5000 (2013-yil namunasidagi), 10000 (2017-yil namunasidagi), 50000 (2017-yil namunasidagi) va 100000 (2019-yil namunasidagi) so‘mlik banknotlar uchun katak maydoni 144 x 78 mm.ni;
(3-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2021-yil 25-noyabrdagi 27/4-sonli qarori (ro‘yxat raqami 3028-5, 17.12.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 17.12.2021-y., 10/21/3028-5/1172-son)
Oldingi tahrirga qarang.
2021-yil namunasidagi 2000 va 5000 so‘mlik banknotlar uchun katak maydoni 142 x 69 mm.ni;
(3-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2021-yil 25-noyabrdagi 27/4-sonli qarori (ro‘yxat raqami 3028-5, 17.12.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 17.12.2021-y., 10/21/3028-5/1172-son)
Oldingi tahrirga qarang.
2021-yil namunasidagi 10 000, 20 000 va 50 000 so‘mlik banknotlar uchun katak maydoni 147 x 69 mm.ni;
(3-bandning to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2022-yil 1-dekabrdagi 27/14-sonli qarori (ro‘yxat raqami 3028-6, 30.12.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 31.12.2022-y., 10/22/3028-6/1142-son)
Oldingi tahrirga qarang.
2021-yil namunasidagi 100 000 so‘mlik va 2022-yil namunasidagi 200 000 so‘mlik banknotlar uchun katak maydoni 152 x 69 mm.ni tashkil etadi.
(3-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2022-yil 1-dekabrdagi 27/14-sonli qaroriga (ro‘yxat raqami 3028-6, 30.12.2022-y.) asosan beshinchi xatboshi bilan to‘ldirilgan — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 31.12.2022-y., 10/22/3028-6/1142-son)
Shuning uchun ham banknotlar nominal qiymatini inobatga olingan holda ularning to‘lovga yaroqli ekanligini aniqlashda har bir guruh uchun mos o‘lchamdagi (kataklari soni 20x10 bo‘lgan) alohida kataklardan foydalanilishi shart.
4. Shikastlanish turidan qat’i nazar, (shakli buzilgan, pachoqlangan, siyqalangan (ishqalanish oqibatida metalli yupqalashgan), teshilgan, qirqilgan, sindirilgan, ishqorga solingan, biror bir metall bilan payvandlangan, olovda eritilgan, ko‘karib va qorayib ketgan) o‘zining to‘la hajmini va old tomonidagi qiymati tasvirini saqlab qolgan hamda haqiqiyligiga shubha tug‘dirmaydigan metall tangalar to‘lovga yaroqli hisoblanadi.
5. Bank kassasiga naqd pullar kirim qilinayotganida, ular kassirlar tomonidan saralanishi hamda “muomalaga yaroqli”, “eskirgan”, “to‘lovga yaroqsiz” pullar toifalariga ajratilishi kerak.
“Muomalaga yaroqli” bo‘lgan banknotlar toifasiga siyqalanmagan (banknot qog‘ozining mustahkamligi, uni yana muomalada aylanishi uchun imkoniyat beradigan darajada mustahkam) hamda shikastlanganligi quyidagi darajada bo‘lgan banknotlar kiradi:
hech qanday shikastlanish belgilariga ega bo‘lmagan banknotlar;
banknotning ayrim qismiga (yoki qismlariga) yozilgan yozuvlar yoki bo‘yalgan (bo‘yoq to‘kilgan) joyi banknot umumiy hajmining 5 foizidan oshmaydigan (ya’ni, yozuvlarning egallab turgan umumiy maydoni, 200 ta katakchaning 10 tasidan oshmasa) hamda pulning nominalini yoki uning haqiqiyligini aniqlashga xalaqit bermaydigan banknotlar;
banknotning yirtilgan, teshilgan joyini diametri yoki yirtilib tushgan burchagi (qismi) 1 sm.dan oshmaydigan hamda ushbu shikastlanishlar banknotning nominalini yoki uning haqiqiyligini aniqlashga xalaqit bermaydigan banknotlar;
rangi keskin tarzda o‘zgarmagan banknotlar.
6. Banknotni siyqalanish yoki shikastlanish darajasi ushbu qoidaning 5-bandida sanab o‘tilgan talablarga javob bermaydigan hamda haqiqiyligi shubha uyg‘otmaydigan, shuningdek, banknot umumiy hajmining 55 foizidan kam bo‘lmagan qismi saqlanib qolgan banknotlar “eskirgan” pullar toifasiga kiritilishi lozim.
7. Banknot umumiy hajmining 55 foizidan kam qismi saqlanib qolgan bo‘lsa yoki tegishli himoya belgilariga ega bo‘lmagan banknotlar ya’ni, “qalbaki” pullar hamda banknotdagi uning nominal qiymatini aks ettiruvchi yozuv va raqamlarni o‘zgartirish orqali hosil qilingan “soxta” pullar — “to‘lovga yaroqsiz” pullar toifasiga kiritiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
8. “Davlat Belgisi” DUK korxonalari tomonidan nuqsonli banknot va tangalar ishlab chiqarilganligi aniqlansa, bank hech qanday moneliksiz, Markaziy bankning Hisob-kitob kassa markazlarida, ularni “muomalaga yaroqli” pullarga almashtirib olishlari mumkin.
(8-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2020-yil 8-sentabrdagi 16/9-sonli qarori (ro‘yxat raqami 3028-4, 22.10.2020-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 22.10.2020-y., 10/20/3028-4/1407-son)
Bunda, bank tomonidan ushbu nuqsonli banknot va tangalar Markaziy bankning Bosh boshqarmalari Hisob-kitob kassa markazlariga topshirilishi lozim.
9. Mijozlar nuqsonli, shikastlangan va o‘zining yetarli miqdordagi (55 foizdan kam bo‘lmagan) hajmini saqlab qolgan hamda haqiqiyligi shubha o‘yg‘otmaydigan banknotlarni bank kassalarida “muomalaga yaroqli” pullarga almashtirib olishlari mumkin.
10. Shikastlangan banknotni uning nominal qiymatini inobatga olgan holda, unga mos keluvchi (tegishli o‘lchamdagi) kataklarga shunday joylashtirilishi kerakki, bunda uning saqlanib qolgan qismi kataklarning chetki chegaralaridan boshlab joylashtirilgan bo‘lishi lozim.
Joylashtirilgan banknotning shikastlangan qismi uning konturi bo‘ylab chizib chiqiladi va banknotning saqlanib qolgani qismi to‘liq band etgan kataklar soni sanab chiqiladi.
So‘ngra, banknotning saqlanib qolgan qismini konturi bo‘ylab, to‘liq band etilmagan (kamida yarmi band etilgan) kataklar soni sanab chiqiladi va ikkita shunday yarmi band etilgan katakchalar — bitta butun katak hisoblangan holda, ushbu hisoblangan butun kataklar umumiy soni, shikastlangan banknot to‘liq band etgan kataklar soniga qo‘shiladi.
Hisoblash natijalariga ko‘ra, banknotning saqlanib qolgan qismi 110 ta katakchani band etsa, ya’ni banknotning saqlanib qolgan qismi, uning umumiy hajmini 55 foizini (saqlanmagan qismi esa 90 ta katakchani, ya’ni, banknot umumiy hajmining 45 foizini) tashkil etsa, shuningdek, banknotning shikastlanish turi va shikastlangan qismining qanday joylanishidan qat’i nazar, bunday banknotlar “to‘lovga yaroqli” hisoblanadi.
11. Himoya belgilari mavjud bo‘lgan banknot bir necha qismlarga bo‘lingan bo‘lib, uning bir katta bo‘lagini (qismini) egallab turgan maydoni 55 foizdan kam bo‘lmasa yoki banknotning bir necha qismlari so‘zsiz bir banknotga tegishli bo‘lib, ularning egallagan maydoni 55 foizdan kam bo‘lmagan taqdirda — bunday banknotlar ham “to‘lovga yaroqli” deb hisoblanadi.
Shuningdek, himoya belgilari mavjud bo‘lgan banknot bir nechta bo‘laklarga bo‘lingan bo‘lib, uning banknot umumiy hajmining 55 foizidan katta bo‘lgan bo‘lagi mavjud bo‘lib, unda pulning seriyasi va tartib raqami qayd etilgan qismlari saqlanib qolmagan bo‘lsa ham bunday banknotlar “to‘lovga yaroqli” hisoblanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
12. Jiddiy shikastlangan banknotlarni o‘rab-bog‘lash yoki tashish vaqtda banknotni saqlanib qolgan qismini asrash maqsadida, ushbu banknot kalkaga yoki yupqa qog‘ozga yelimlanishi lozim. Shuningdek, bir banknot bir nechta banknot bo‘laklaridan shakllantirilganligi aniqlansa, har bir banknotga tegishli bo‘lgan bo‘laklar alohida yupqa qog‘oz (kalka)ga yelimlangan (qog‘oz yordamida banknotning to‘liq hajmi shakllantirilgan) holda, banknot umumiy hajmining 55 foizini saqlab qolmagan banknotlar “to‘lovga yaroqsiz” banknotlar toifasiga kiritilishi hamda ushbu banknotlarning nominal qiymati qanday ekanligidan qat’i nazar, ularning har biri “1 so‘m” shartli bahoda 90145 — “To‘lovga yaroqsiz banknot va tangalar” balansdan tashqari hisobvarag‘iga kirim qilinishi kerak.
(12-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2021-yil 25-noyabrdagi 27/4-sonli qarori (ro‘yxat raqami 3028-5, 17.12.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 17.12.2021-y., 10/21/3028-5/1172-son)
13. Banknot va tangalarning to‘lovga yaroqli ekanligi yoki yaroqli emasligi bo‘yicha xulosani, uni qabul qilayotgan bank (filial) mutaxassislari tomonidan chiqariladi. Agarda, bank (filial) mutaxassislari naqd pullarni to‘lovga yaroqli ekanligini aniqlash borasida asosli xulosa chiqarishga qiynalsalar, bunday hollarda shubhali naqd pullar ekspertizaga qabul qilinishi lozim.
Tijorat banklarida kassa ishini tashkil etish, naqd pul va boshqa qimmatliklarni inkassatsiya qilishga doir yo‘riqnomaga
26-ILOVA

							004-shakl
__________________________________________________________________________________________________ (bank / filial nomi)

Download 2,57 Mb.

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 19

Download 2,57 Mb.